Boerderij Leeuwenborg in 't Waar
Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 een herdenkingsbij
eenkomst in het Nederlands Congresgebouw, gevolgd door een
plechtigheid bij het Indisch Monument, die door ongeveer 2000
De vaandelwacht bij het vaandel van het regiment Van Heutsz bij het Indisch
Monument tijdens de plechtigheid. Het regiment Van Heutsz zet de tradities van
het KNIL in Nederland voort en is ieder jaar present bij de 15 augustus herden
king. (Foto: Inge Dümpel)
personen werd bijgewoond. In zijn openingstoespraak vroeg de
voorzitter van de Stichting Herdenking, brigade-generaal b.d.
R. Boekholt, zich af of deze herdenking na 1995 - wanneer het
50 jaar na dato zal zijn - dient te worden voortgezet. Hij beant
woordde deze vraag bevestigend en noemde het een verheu
gend teken dat Nederlandse jongeren bijzonder zijn geïnteres
seerd in de Tweede Wereldoorlog. Mr. P. Jonkman, secretaris
van het Permanent Hof van Arbritrage, wees op de langzaam
veranderende houding in Japan met betrekking tot de rol van
dat land in WO II. Daarnaast noemde deze spreker het van
belang dat wordt gewerkt aan een verzoening met het land
waarmee Nederland al sedert 400 jaar betrekkingen heeft, lan
ger dan enige westerse mogendheid. In zijn overdenking
memoreerde Ds. Martèl hoevelen in de kampen geestelijke
kracht hadden geput uit hun geloof en gaf daar treffende voor
beelden van. Na het Wilhelmus en het spelen van de Taptoe bij
het Indisch Monument werden kransen gelegd door de demis
sionaire bewindslieden premier Lubbers en minister van Defen
sie Ter Beek, vertegenwoordigers van de geallieerde landen,
deputaties van de krijgsmachtonderdelen en talrijke Indische
organisaties. Met het défilé langs het monument werd het offi
ciële deel van de herdenking afgesloten, waarna nog een onge
dwongen samenzijn in het Congresgebouw volgde, waar vele
oude bekenden elkaar weer eens konden ontmoeten. Ook dit
jaar kan men terugzien op een stijlvolle herdenking. Het ligt in
de bedoeling om in 1995, bij de vijftigjarige herdenking, deze
een veel uitgebreider opzet te geven. Tot de geplande eve
nementen behoren een tentoonstelling in de Ridderzaal, een
symposium van het Leids Instituut voor Sociaal Wetenschappe
lijk Onderzoek en mogelijk een tv-documentaire. Ook staat er
een herdenkingsboek op stapel. Een herdenkingsklok zal waar
schijnlijk een plaats krijgen bij het Indisch Monument en zal op
15 augustus 1995 voor het eerst worden geluid.
Charles Manders
Voor het eerst woonde ik dit jaar de 15 augustus herdenking in
het Congresgebouw en bij het Indisch Monument in Den Haag
bij, voor mij een boeiende ervaring. Er was veel belangstelling
en wat mij opviel was dat er veel jongeren waren. Met name de
uitspraak van Mr. Jonkman de goede zaden die wij hebben
gezaaid mogen niet overwoekerd worden door de gruwels van
een nieuwe oorlog...' is mij sterk bijgebleven. Ook de toespraak
van Ds. Martèl maakte veel indruk op mij. Na de toespraak van
de heer Boekholt presenteerde Ir. W. Dik, voorzitter van de
Raad van Bestuur van KPN, een herdenkingspostzegel, gewijd
aan de oorlog in Nederlands-lndië. De postzegel toont tegen
een achtergrond van gedèk, de omheining waarmee de kampen
waren afgesloten, en dat zowel uitzicht als inkijk belemmerde,
de afdruk van een blote linkervoet. Daarnaast de afbeelding van
een klètek, een soort sandaal van hout en een stukje autoband
gemaakt. De ontwerper, de kunstenaar Henk Marseille, die zelf
geen Indische achtergrond heeft, brengt hiermee treffend tot uit
drukking hoe inventief de mens kan zijn in zijn wil om te overle
ven. De bijeenkomst werd omlijst door het optreden van het
Haarlemse dameskoor Malle Babbe, welke naam is ontleend
aan een schilderij van Frans Hals. Dit koor bracht stemmenor-
kestmuziek ten gehore, afwisselend populair en klassiek. Deze
vorm van muziek, waarbij de stem in plaats van een instrument
wordt gebruikt, ontstond in een vrouwenkamp in Palembang. Bij
het laatste nummer, 'The Captives Hymn', werd het publiek ver
zocht mee te zingen. Muziek en tekst hiervan zijn van een
geïnterneerde, Margaret Dryburgh, die in 1945 overleed. De
eerste regels zijn:
'Father, in captivity, we would lift our prayer to Thee... (Vader, in
gevangenschap, richten wij ons gebed tot U...'). En ik bedacht
dat deze woorden helaas ook anno 1994 weer en nog steeds
van toepassing zijn. De kransen, die bij het Indisch Monument
werden gelegd, gaven mij het gevoel inderdaad aan een graf te
staan. Ik dacht aan mijn vader, die wel terugkwam, maar nog
vaak huilde om al diegenen, die hij had zien sterven. De sfeer
volle muziek van een militaire kapel en het mannenkoor 'De
Verenigde Zangers' en het 'Rijswijks Mannenkoor' paste heel
goed bij deze plechtigheid. Ik ben blij dat er een plek is als het
Indisch Monument om bij stil te staan.
Inge Dümpel
Boerderij Leeuwenborg in 't Waar is een nog originele
Oldsambter boerderij uit 1880, gelegen aan het
Termunterzijldiep, omgeven door een vogelreservaat, ca 25
kilometer ten oosten van de stad Groningen. Sinds kort bevindt
zich in de feestzaal een muurschildering van 48 vierkante meter
van een tropisch landschap in Indonesië. De eigenaars zijn
Winnie Hendriksen en Peter Booij en deze laatste is in
Indonesië geboren. Op de boerderij kunt u kamperen, u kunt er
kajaks en kano's huren, en al dan niet georganiseerde wandel
en fietstochten maken, indien wenselijk o.l.v. een gids.
Pastorieweg 14, 9943 TG 't Waar, tel. 05984-6404
5
