BRIEVEN B
OVER
Eredoctoraat Rudy Kousbroek
Bericht aan gepensioneerden met
gekort pensioen
Nog even es gandoel...
Herinneringen aan Helen
Lotichius
De inhoud van ingezonden brieven valt
buiten de verantwoordelijkheid van de
redactie.
Eerst begreep ik niet waarom de promo
tiecommissie van de R.U. Groningen een
debat over ons koloniale verleden 'zo
noodzakelijk' achtte (Moesson 15 juli).
Noodzakelijker dan een debat over de
afscheiding van België, over de patriotten
en prinsgezinden, over de Hoekse en
Kabeljouwse twisten?, zo vroeg ik me af.
Maar eindelijk begrijp ik het. Het debat is
nodig om het verschil tussen 'wij' en 'zij'
te onderstrepen. 'Wij' zijn de braven die
in Nederland zijn gebleven en hoofd
schuddend hebben toegezien hoe er in
Indië weinig groots werd verricht, terwijl
'zij' degenen zijn die naar Indië zijn
gegaan of daar zijn geboren en zich als
kolonisatoren hebben misdragen. 'Zij' zijn
de 'Nederlanders in oneigenlijke zin' voor
wie 'het Nederlanderschap slechts een
kwestie van sentiment is'. Herinnert U
zich nog deze woorden van de heer H.C.
Lovink, in 1951 gesproken tegen het
einde van de optietermijn en Nederland
zoveel mogelijk van 'hen' wilde afstoten?
Het 'zo noodzakelijke debat' zal natuurlijk
eveneens onderstrepen dat 'wij' een
goede portie schijnheiligheid bezitten.
A D. van Leeuwen, Bouc-Bel-Air, Frankrijk
Bericht aan gepensioneerden met gekort
pensioen
Met referte aan mijn Open Brief in
Moesson nr. 11 van 15 mei 1994 bericht
ik u, dat ik mijn actie heb overgedragen
aan een commissie, die de actie zal
voortzet ten en uitbreiden:
Commissie Bestrijding Pensioenkorting
Postbus 52010
2505 CA Den Haag
tel: 070-3971193
070- 3277562
020-6952338
Voor de vele reacties op mijn Open Brief
wil ik u van harte bedanken! Wij hebben
echter nog steeds veel reacties nodig.
6
Schrijf ons... steun ons in onze strijd, ook
voor u.J
Mocht U in het bezit zijn van papieren die
voor onze actie gebruikt mogen worden,
stuurt u ons uw kopieën, want iedere
informatie is voor ons van zeer groot
belang!
In verband met de lopende actie vragen
wij u om een bijdrage van 8,50 (mis
schien kunt u meer missen) om gemaak
te kosten - nu en in de toekomst - te
kunnen dekken.
Uw donatie zien wij graag tegemoet op
girorek.nr. 2391 van de ABN/AMRO
Bank te Amsterdam, onder vermelding
van rek.nr. 48.58.65.149 t.n.v. hr. J.W.
F.H. Diedrich te Amsterdam. Bij voorbaat
onze welgemeende dank.
Over het verloop van de actie zullen wij u
geregeld op de hoogte houden.
Met vriendelijke groeten,
Namens de commissie, J. Hornung
Niets zo inspirerend om over ijs te praten
als de bloedhete zomer die we net gehad
hebben. Reacties over mijn 'Es, ijs, ice"
bleven dan ook niet uit want de herinne
ringen kwamen acuut terug aan al die
soorten verkoelingen waar Indië zo rijk
aan was. Het vriesvak van mijn ijskast
heeft berstensvol ijsjes gezeten, dat kan
ik u verzekeren want ik ben nog steeds
gek op ijs.
Ervaring: de lekkerste ijsjes hier zijn die
onder de fl. 1,50, daarboven heeft, wat er
in een dure wikkel zit, niets met ijs te
maken. Klef, mierzoet, chocola, caramel,
noten, noga, beschuit, ongeveer 5000
caloriën bij elkaar. En bijna geen ijs.
Neen, ijs moet in de eerste plaats dorst-
lessend en ijskoud zijn en dat kan alleen
met water. Waterijsjes dus en dat was
onze es gandoel.
Niet aan een stokje zoals ik schreef,
maar aan een strootje, een 'damèn' van
de padi. Huib Esser en mevr.
Salomonson attendeerden me erop, de
laatste voegde er een duidelijke beschrij
ving bij en babbelde gezellig verder over
onze nuttige padihalmen.
We laten mevr. Salomonson graag aan
het woord.
'Het is geen stokje waaromheen de es
pasra (van de es gandoel) gedrukt wordt
maar een strootje (padi-aar). De verkoper
heeft altijd een bosje op maat gesneden
padi-aren bij zich en na even in water
geweekt te zijn (om slap te maken) werd
aan het eind een 2e knoopje gemaakt
voor gebruik. Dit strootje wordt met de
knoop onderaan verticaal in een komme
tje gehouden en dan wordt het ijs er
overheen gegoten en klaar is de es gan
doel, want je wipt het zo uit het komme
tje.
En wat je verder met padi-aren kunt
doen? Van die handige bezempjes
maken of kwasten voorde toekang
kapoer (de witter). Of er shampoo van
branden, weet u nog? Een bos 'merang'
werd in brand gestoken en zwart ver
koold in water ondergedompeld. Een
dunne doek over de kom in het water
gelegd als zeef en vervolgens met het
water het haar gewassen. De natuurlijk
ste shampoo en het schuimde ook nogl
In de Japanse tijd werd er zelfs waszeep
van merang gemaakt.
Zou die shampoo het geheim zijn van het
mooie dikke haar van de Indonesische
vrouwen?'
E. Salomonson
Lilian Ducelle
Toen ik in Moesson van 15 mei j.l. het
overlijdensbericht van mevrouw Helen
Lotichius las, ging er heel wat door me
heen.
Ik zag haar weer voor me zoals ze in
Banjoe Biroe kamp 10 met grote stappen
naar het kantoor van de Japanse com
mandant beende, meestal gekleed in een
kaki jurk.
Ik was in die tijd met nog twee meisjes
aangesteld als kippenhoedster en moest
op bevel van de Japanners de ganse dag
op wacht zitten bij het kippenhok dat
tegen de buitenmuur van het kamp was
aangebouwd. In dit deel van het kamp
dat van het interneringsgedeelte was
afgescheiden door gedèk, bevonden zich
het kantoor, het verblijf van de twee
Japanners, goedangs en het wachthuisje
van de 'hei-ho's'. Zodoende zagen wij
alles wat zich daar afspeelde, met name
de straffen die aan de kampbewoonsters
werden uitgedeeld.
Op een kwade dag werd één van onze
kampdoktoren door de commandant ver
hoord, waarvoor is mij niet bekend.
Blijkbaar kwam hij niet ver want op een
gegeven moment kwam Helen Lotichius
de goedang die tot strafkamer diende uit
en ging het kamp in. Aan de uitdrukking
op haar gezicht zag ik dat ze iets moest
doen wat ze vreselijk vond. Even later
keerde ze terug met haar arm om het
dochtertje van de dokter heengeslagen.
Dit meisje van een jaar of dertien moest
toezien hoe haar moeder gemarteld
werd. Na enige tijd kwamen ze met hun
drieën de goedang weer uit. De dokter,
doodsbleek met druipend haar en gezicht
