PLANTEN UIT DE TROPEN
JAMMIM
Palisanderboom
Pohon Paku
DOOR NETTY SELDER
A
Familie: Bignoniaceae
Trompetboomachtigen
Een van de mooiste bomen van de
tropen en subtropen is ongetwijfeld de
Jacaranda met zijn varenachtige blade
ren die zich schitterend aftekenen tegen
de blauwe tropenhemel.
Er zijn 40 verschillende soorten
Jacaranda's, bijvoorbeeld Jacaranda
mimosifolie of Jacaranda filicifolia en
Jacaranda acutifolie.
Oorspronkelijk groeien ze in tropisch
Amerika. In Brazilië komen ze voor in
savanne-achtige plantengemeenschap
pen. Ze groeien het beste op droge gron
den tot 700 meter boven de zeespiegel.
Vaak worden ze aangeplant als park- en
laanbomen.
Omdat de bomen nogal een slordig uiter
lijk hebben worden ze geregeld in model
gesnoeid. De bomen kunnen een hoogte
bereiken van drie tot twaalf meter naar
gelang de soort. Ze hebben een ronde
kroon met rechtopstaande takken en
geven lichte schaduw.
In Pretoria, de hoofdstad van Zuid-Afrika,
staan 60.000 Jacarandabomen langs de
langste straat van Zuid-Afrika. Deze lang
ste straat is 30 miles lang, dat is plusmi
nus 48 km. Pretoria heet daarom de
Jacaranda City. De Jacaranda werd in
1904 voor het eerst in Pretoria geplant. In
Madagaskar, Argentinië en Brazilië groei
en vele Jacaranda's.
De gladde stam is grijzig van kleur. Het is
een bladverliezende boom die in de
droge tijd haar bladeren laat vallen. De
dubbelgeveerde zachtgroene bladeren
bestaan uit zeer veel kleine blaadjes,
acht milimeter groot. Haar naam (Pohon
paku) dankt ze aan de varenachtige bla
deren.
Vóór het verschijnen van de bladeren
komen de 27 cm lange bloemtrossen aan
het eind van de takken te voorschijn.
De tere lila klokvormige bloemen zijn
tweezijdig symetrisch, kelk en bloem
kroon vijflobbig. Van de vijf witte meeldra
den hebben er maar twee of vier goede
helmknoppen, de andere meeldraden zijn
onvruchtbaar. De bloemen zijn plusminus
vijf centimeter groot en de bomen staan
ongeveer vijf weken in bloei.
Onder de bomen ligt tijdens de bloei een
lila tapijt van afgevallen bloemen. De
bloeiende bomen doen van verre aan
seringen denken. In april mei bloeien ze
op Madeira. In Tanzania (Oost-Afrika) en
in Victoria (Australië) zag ik ze in de
maand december volop in bloei staan.
De stengels zijn enigszins vierkantig met
lichtbeige wratjes of stippen; het zijn litte
kens van afgevallen bladeren.
Na de bevruchting ontwikkelt zich uit het
uit twee vruchtbladen opgebouwde
vruchtbeginsel de licht gewelfde vrucht of
zaaddoos, die een doorsnee heeft van
acht centimeter. De rijpe tweehokkige
bruine zaaddoos bevat gevleugelde
zaden. Jacaranda's worden door zaad
Bloeiende Jacarandatak
en moeten dus met regenwater begoten
worden maar met mate, zeker in de win
termaanden. Wel moeten ze vaak met
een plantenspuit met lauw water bespo
ten worden. Zet de plant op een lichte
plaats in de vensterbank. Gedurende de
maand mei tot en met september kan ze
in de tuin staan. Uit zaad, meegebracht
van vakantie of gekocht bij de zaadhan-
del, groeit gemakkelijk een plantje. Ze
Jacarandaboom in bebouwde omgeving
vermeerderd.
Enkele soorten Jacaranda's leveren het
mooie sterke donkere hout, het z.g. pali-
sanderhout. Het wordt gebruikt voor
waardevolle meubels en houtsnijwerk.
In Suriname waar ze Gobaja genoemd
wordt, worden de jonge bladknoppen fijn
gewreven en met zeep vermengd.
Dit middel wordt als zalf gebruikt tegen
ringwormen.
Als kamerplant te koop in bloemenzaken.
Deze sierlijke kamerplant vraagt een tem
peratuur van tenminste achttien graden
celsius. Jacaranda's houden niet van kalk
houdt van humusrijke grond en als er
gezaaid is moet ze een temperatuur heb
ben van 25 graden Celsius. Pas als het
zaad is ontkiemd is een temperatuur van
achttien graden Celsius voldoende.
Zoniet dan heeft men kans op een slap
uitgegroeide plant. Bloemen zal men hier
vermoedelijk niet uit krijgen maar ze is als
bladplant mooi genoeg.
De grote decoratieve zaaddozen worden
hier in Nederland gebruikt in bloem-
stukjes. Op kerstmarkten kan men deze
zaaddozen kopen als kerstversiering.
30
