Mitchells
Door D.A. Visker
a
N5IS8
De North American B-25 middelzware
bommenwerper was een toestel dat in de
oorlogsjaren vele diensten heeft bewe
zen. Kort voor de oorlog werden ze door
de Militaire Luchtvaart (ML) besteld, maar
ze konden niet meer op tijd worden gele
verd. Na de capitulatie van het KNIL wer
den de uitgeweken bemanningen en de
nieuwe jonge vliegers er in Amerika mee
opgeleid. Het 18 Squadron, dat hierna in
Australië werd gestationneerd, voerde er
talrijke operaties mee uit tegen de
Japanners en genoot grote roem.
Ik zag een B-25 voor het eerst in Manilla,
waar wij als bevrijde krijgsgevangenen uit
Japan in een Amerikaans tentenkamp
waren ondergebracht. De eerste B-25's uit
Australië waren reeds in Indië en zaten
op Balikpapan. Van hieruit werden enkele
vluchten gemaakt naar Manilla om bevrij
de ML'ers op te halen. Dicht opeengepakt
en zittend op plunjezakken, maar vol
bewondering maakten we die vluchten
mee. Op Balikpapan weer een tenten
kamp, maar nu een eigen kamp van de
ML onder onze eigen commandant.
Vertroetelen was er echter niet bij, direct
de nieuwe toestellen leren bedienen en
helpen met laden van onze uitrusting aan
boord van de KPM'er, waarmee we na
enkele dagen naar Priok vertrokken. Daar
was het lossen van de goederen en
dagelijkse ritten op vrachtwagens naar
ons oude Tjililitan, dat nauwelijks herken
baar was. 's Nachts stonden we met tom-
myguns boven op het dak van de hangar,
want er waren veel extremisten die graag
hun slag wilden slaan.
Na enkele dagen kwamen de Mitchells uit
Balikpapan, geladen met geweren en uit
rusting voor de eerste compagnieën
Ambonese militairen die daarna goed
werk deden voor de beveiliging van de
vrouwenkampen op Java. Toen er meer
Hollandse troepen op Java waren en
meer plaatsen onder ons bestuur ston
den, kwamen er ook meer opdrachten,
verkenningen, vervoer autoriteiten, eva
cuatie van geïnterneerden en hier en
daar steun aan militaire operaties.
Een week zaten we op Polonia bij Medan
voor het brengen van vrouwen en kinde
ren naar Bangkok en het ophalen van
bevrijde militairen die nodig waren voor
het garnizoen. Drie vluchten per dag:
twee keer heen en één keer terug.
Tijdens de eerste politionele actie werd,
waar nodig, door de B-25's opgetreden
tegen de TNI, waarbij gebruik werd
gemaakt van alle zeven mitrailleurs
Een aluminiumkleurige Mitchell
(strafing). De uitwerking was groot, maar
ook alleen het effect van de donderende
motoren, wanneer zo'n Mitchell met grote
snelheid over een vijandelijke stelling
dook, moet een verlammende indruk heb
ben gemaakt. De meeste operaties wer
den gevlogen met één toestel en alleen
herhaald indien het resultaat niet afdoen
de bleek.
Java werd voor een groot deel ingeno
men, waarna het eiland Bali gezuiverd
werd. Voor waarnemingen werd daar een
Piper Cub geplaatst en een B-25, speciaal
voor acties en voor communicatie met
Soerabaja van de Staf. Er werd ook wat
aan bevoorrading gedaan, omdat er op
Bali hoegenaamd geen gebrek heerste
en op Java nog veel tekorten waren.
Niet lang daarna werd ik door het hoofd
kwartier geroepen waar ik mijn indeling
vernam voor een speciale vlucht met de
Legercommandant naar Nederland! De
allereerste vlucht van een militair toestel
in die richting. De crew werd eerst op de
hoogte gebracht van alle bijzonderheden
en frequenties op de route en daarna, in
augustus 1946, maakten we de grote trip.
In Nederland hadden we enkele dagen de
tijd om onze familie te bezoeken, die we
jaren niet hadden gezien. Eind van dat
jaar begonnen de operaties van de stoot
troepen op Zuid-Sumatra. Van het 18
Squadron werden zeven Mitchells afge
zonderd, die het 16 Squadron op
Palembang zouden vormen. Op het vlieg
veld te Talang Betoetoe stond een oud
Japans gebouw, waar de crews werden
gelegerd, het kreeg de naam van 'Fort
Mitchell'.
Tijdens de actie brak de Y-Brigade zich
uit de omsingeling van Palembang en
nam in vlot tempo een groot gedeelte van
Zuid-Sumatra in bezit. Mitchells vlogen
dagelijks af en aan naar knelpunten waar
tegen werd opgetreden. Om de vijand af
te leiden dropten we een aantal 'valse'
parachutisten, die de dag tevoren in een
werkplaatsje in de stad waren gemaakt.
Bij een verkenning naar Padang kreeg
het toestel van Adjudant Van Campen
pech met de linkermotor, op nog bijna
een half uur vliegen van onze basis. De
captain gaf mij de opdracht om alles wat
gemist kon worden via het achterluik te
droppen, tenwijl hij zelf alle mitrailleurs
leegschoot om het gewicht van de muni
tie kwijt te raken. Door zijn flinke optreden
kon hij de kist veilig op Talang Betoetoe
landen.
Bij een strafingoperatie ging in de volgen
de dagen één van onze Mitchells verlo
ren. Onze gezinnen, die nog steeds op
Tjililitan waren achtergebleven moesten
ook naar Sumatra komen. Daartoe kre
gen we eerst een korte tijd wat woningen
beschikbaar in de stad, een buurt die we
'de concessie' noemden, doch later gin
gen zij over naar leegstaande huizen op
Banka. De mannen bleven op Palembang
voor hun dienst doch beurtelings mochten
zij het weekend naar Banka. Op een dag
kreeg een B-25 de opdracht om van
Banka naar Billiton te gaan om daar per
soneel af te halen. De monteur was reeds
vroeg op de strip en ontdekte een dikke
slang die onder de staart van de kist lag
te slapen. Het dier werd verjaagd, maar
de monteur mompelde 'dat is geen goed
teken'.
De crew stapte in om met de lege kist
35
