IINDONESISCH
/wÊÊwr I
Met bijdragen van Ellen Sundah
Vergeten monument voor de
Manadonezen
Lang herstel voor
Meer van Tondano
Tournament of Roses
Nationale orchideeëntuin in
Oost-Kalimantan
Gorga
15
Bethbeder aan de Jalak Salak in Bogor.
Mevrouw Bethbeder heeft geprobeerd de
beelden te verkopen maar de geboden
prijzen waren te laag. Wellicht heeft de
gewestelijke regering van Noord-
Sulawesi belangstelling voor dit monu
ment.
Bron: Suara Pembaruan
Beelden voor Manadonezen
Na de Tweede Wereldoorlog wilde de
Nederlandse regering haar medeleven
betuigen aan het volk van Manado voor
alle leed dat tijdens de Japanse bezetting
werd geleden. Jammer genoeg werd het
plan niet uitgevoerd. De regering vroeg
de schilder en beeldhouwer Bernard Los
een monument te vervaardigen, bestaan
de uit vier beelden. De beeldhouwer ver
richte zijn opdracht op het erf van zijn
vriend Louis Frans Bethbeder die in
Bogor aan de Jalan Salak woonde. Er
werden vier beelden gemaakt. Door de
veranderde politiek in 1949 vond de rege
ring niet nodig de plannen uit te voren,
hoewel de opdracht al klaar was.
De beelden zijn van twee grote stukken
steen vervaardigd, afkomstig uit Ciliwung,
elk ongeveer zes ton zwaar. Het zijn vier
Volgens minister Sarwono Kusumaat-
madja van Milieuzaken zal het minstens
60 jaar duren voordat het Meer van
Tondano in Minahasa (Noord-Sulawesi)
in zijn vroegere toestand hersteld zal zijn.
De ernstige dichtslibbing van het meer is
veroorzaakt door erosie, die zo hevig is,
dat er op de berghellingen rondom het
meer geen boom meer te vinden is. Men
is nu begonnen met een herbebossings-
projekt. In 1950 was de diepte van het
meer nog 40 meter, in 1992 was het nog
maar 16 meter.
Bron: Antara Daily News Bulletin
beelden in een zittende en gebukte hou
ding die een moeder met kind, een pak
tani, een krijgsgevangene en een soldaat
die sneuvelde naast zijn wapen uitbeel
den.
Bernard Los is in 1951 naar Nederland
teruggekeerd en liet een machtiging ach
ter aan zijn vriend Bethbeder. Volgens
mevrouw Bethbeder heeft haar man toen
hij nog leefde een brief gestuurd aan de
Nederlandse regering. Op 6 december
1974 kreeg hij van de Ambassaderaad
voor Pers en Culturele Zaken antwoord
dat de Nederlandse regering geen
belangstelling meer stelde in het monu
ment. Dus staan de vier beelden nog
steeds bij het huis van de familie
Dit jaarlijkse festival in Pasadena,
California trekt altijd veel belangstelling,
omdat vele landen er aan deelnemen.
Ook Indonesië was aanwezig en zo als
enkele vorige keren, behaalde het een
prijs. Dit jaar werd een komodo uitge
beeld tegen een achtergrond van bam
boe en anggreks. Indonesië won de
Grand Marshall Award voor creativiteit en
ontwerp. Volgend jaar zal Indonesië
waarschijnlijk niet meedoen omdat de
kosten van het festival erg hoog zijn.
Bron: Kompas
Het nationale park Kersik Luway (Oost-
Kalimantan) heeft een plantentuin waarin
zeldzame orchideeën voorkomen, zoals
bijvoorbeeld de zwarte orchidee
(Coelogyne Pandurata). Het nationale
park heeft een oppervlakte van 5.000
hectare en ligt in Melak, in het regent
schap Kutai. Verschillende soorten orchi
deeën groeien in het wild in het park.
Helaas ontbreekt het volgens Ibnu
Darmawan, hoofd van het Bureau voor
Toerisme in Oost-Kalimantan, nog aan
professioneel beheer van dit park.
Bron: Antara Daily News Bulletin
Gorga is afkomstig uit de Bataklanden.
Bij de adathuizen in de Bataklanden val
len, naast de versierselen en het houtsnij
werk vooral de kleuren wit, rood en zwart
op. Elke kleur heeft een bijzondere bete
kenis. Wit is het zinnebeeld van de
wereld Mulajadi Na Bolon waar de
Schepper heerst. Rood is de wereld van
de mensen en zwart is de onderwereld,
de plaats van de boze geesten. Gorga is
niet alleen maar mooi, het moet ook boze
krachten als ziekte en zwarte kunst afwe
ren. Met de moderne ontwikkeling en de
komst van het christendom verminderde
het geloof in magische krachten.
Gorga is nu een uiting van kunst die
zowel gebruikt wordt voor het interieur als
buitenshuis. Een van de kunstenaars op
dit gebied is Naibaho (42) die zijn atelier
in Pondok Bambu in het oosten van
Jakarta heeft. Men vindt er verschillende
ornamenten en versierselen in vele soor
ten van vorm en motief. Behalve voor
verkoop verhuurt hij ook benodigdheden
voor trouwfeesten: zitplaatsen voor het
bruidspaar, tafels en stoelen, erepoorten.
De tarieven variëren van Rp 300.000 tot
Rp 3.000.000. De meeste klanten zijn
afkomstig uit de Bataklanden.
Naibaho maakt ook bepaalde doe-het-
zelf artikelen, bijvoorbeeld de gazebo,
sopo bale van 4m2 en 6 meter hoog met
zes pilaren dat er uitziet als een Bataks
adat huis. Dit is gemaakt van kamferhout,
met een tweeverdiepingen dak, bestaan
de uit zes kamers. Een gazebo kan in
drie maanden klaar zijn en kost Rp 16
miljoen.
Bron: Suaran Pembaruan
