Restauratie Waterpoort Nieuw Victoria
NiEUWVlCTDRiA
^eUENOA
AN NO-C ""V" MDCCLXXV
De Waterpoort van het Kasteel Nieuw Victoria
op Ambon. De situatie van 1994 na het
gereedkomen van de restauratie. (Foto: Dr. K. Heij)
In het nummer van 15 oktober 1994 van
Moesson (blz. 26 en 27) kon worden
bericht dat de Benteng Amsterdam te
Hila op het eiland Ambon geheel
gerestaureerd is. Inmiddels is het zo, dat
nu ook de bekende Waterpoort, van het
kasteel Nieuw Victoria in Ambon-stad
weer helemaal in oude luister is hersteld.
Het betreft uitsluitend de restauratie van
de poort, waarover I.V. van der Wall in
1930 zei, dat het architectonisch gezien
de meest indrukwekkende poort was in
de archipel. Ook dit initiatief tot herstel -
dat vanuit Nederland werd gefinancierd -
is genomen door de gouverneur op
Ambon.
Door de zware bombardementen tijdens
de Tweede Wereldoorlog en de gebeurte
nissen daarna, werden kasteel en
Waterpoort ernstig beschadigd. Het
gehele stucwerk van de poort werd aan
flarden geschoten en de daarop voorko
mende wapens van de zes steden met
kamers van de VOC werden ernstig
beschadigd. Het wapen van Hoorn ver
dween zelfs helemaal, terwijl van het
wapen van Delft ook niet veel overbleef.
We moeten daarbij niet vergeten, dat
door de vele bombardementen, Ambon-
stad welhaast met de grond gelijk werd
gemaakt. De oude kerk, die niet ver van
het kasteel stond, ging in vlammen op.
Daarbij ging de grootste collectie compa-
nies-meubilair, die er in de wereld was,
verloren. Wie foto's ziet van het oude
kerkinterieur, krijgt tranen in de ogen. In
het Siwa-Lim Museum op Amahusu, vlak
bij Ambon-stad staat nog één stoel, die
de ramp overleefd heeft. Het behoeft ons
niet te verbazen dat het vlak bij de haven
liggende kasteel de jaren veertig niet
ongeschonden heeft overleefd.
Het kasteel zelf werd niet gerestaureerd,
alleen de Waterpoort. Het kasteel is nog
steeds in gebruik als tangsi voor de TNI
en tot voor kort kon men de poort alleen
bekijken, na bijzondere toestemming van
hogerhand. Nu de poort weer is opge
knapt kan men er zonder speciale ver
gunning naar toe wandelen en mag men
hem zelfs fotograferen! De foto laat zien
hoe hij er nu uitziet.
Het is verheugend dat er in de Molukken
meer belangstelling komt voor het
behoud van de zeer vele historische
monumenten, die die provincie nog heeft.
Laten wij hopen dat ook het kasteel zelf
nog eens een opknapbeurt krijgt en ook
dat spoedig kan worden begonnen aan
het heroprichten van het monument voor
de bioloog Georgius Everhardus
Rumphius (1628-1702), die op Ambon
grensverleggend wetenschappelijk werk
verrichtte. De financiering van dit project
geschiedt vanuit Nederland. Het wachten
is op het fiat van de autoriteiten.
23
