Indonesië,
tanah air
door: R.A. Oomes-Otten
Jacatra - Jakarta
Bandung
zen naar onze plaats van bestemming:
Yogyakarta.
Achttien uur heeft het toestel van de KLM
ervoor nodig gehad om van het noordelijk
naar het zuidelijk halfrond te vliegen. De
aankomst op de luchthaven Sukarno-
Hatta is precies op tijd, 17.00 uur. De
thermometer wijst 33 graden Celcius aan
en de luchtvochtigheid is groot. Tijdens
de landing heb ik vanuit het scheef han
gende vliegtuig de geometrische vlakken
roodbruine aarde onder me zien wegkan
telen als kleurige stenen in een caleido
scoop. Het landschap is me bekend; ik
voel me weer thuiskomen na een afwe
zigheid van een jaar.
Sinds Soekarno gerehabiliteerd is draagt
de luchthaven de namen van de eerste
president van de republiek en diens pre
mier tijdens de revolutionaire jaren '45-
'50. De jaren van dat voor Nederland zo
heilloze conflict, dat begon met de door
radicale studenten afgedwongen onaf
hankelijkheidsverklaring door Soekarno
op 17 augustus 1945, door de
Nederlanders als incident beschouwd en
dat eindigde op 27 december 1949 met
het strijken van de vlag op het paleis
Rijswijk te Batavia door de Hoge
Vertegenwoordiger der Kroon, A.H.J.
Lovink. Voor het laatst het Wilhelmus bij
de teloorgang van Nederlands-lndië. Het
rood-wit wordt gehesen en het 'Indonesia
Raya' klinkt. Een nieuwe natie treedt aan.
Batavia zal Jakarta heten naar het oude
Jacatra.
Op dezelfde dag en tijd dat de bestuurs-
overdracht aan sultan Hamengku
Buwono IX van Yogya, als leider van de
Indonesische delegatie, plaats vindt,
tekent koningin Juliana in het Paleis op
de Dam de souvereiniteitsoverdracht.
Soekarno ontvangt het volgende tele
gram: 'Op deze aangrijpende dag, waar
op Indonesië haar onafhankelijkheid heeft
verworven, zend ik u, mijnheer de
President, mijn beste wensen voor het
geluk en de voorspoed van uw land en
volk. Moge de unie, welke thans onze
beide landen verbindt, strekken tot zegen
voor Nederland en Indonesië. Juliana.'
Een jaar later proclameert Soekarno de
eenheidsstaat, centraal gezag als in de
Nederlandse tijd. De oppositie van de
26
Molukken reageert met het uitroepen van
de RMS, de Republiek der Zuid-Moluk-
ken. En Nederland had er een probleem
bij. Hoe ernstig, zou jaren later blijken bij
de treinkaping in Wijster.
De autoweg van Bogor naar Bandung
slingert zich langs kraters en ravijnen
naar het hoogste punt van het bergmas-
sief, de Puncakpas, die vanwege het
enorme verkeersaanbod slechts een deel
van de dag toegankelijk is voor verkeer
uit onze richting. Hier en daar zijn tussen
het mos en de bosplanten nog resten te
zien van de oude weg, die steil omhoog
liep. Uit geel gesteente welt helder het
hete water op, kleine geisertjes, die ver
stikkende zwaveldamp verspreiden. De
We lopen door het gigantische nieuwe
complex naar de loketten, waarlangs rijen
reizigers staan, terwijl de beambten zich
traag door de papieren rompslomp heen-
werken. Zo bereiken we de uitgang en
nemen een taxi naar ons hotel in
Menteng. Onze kamer ligt op de hoogste
verdieping en biedt uitzicht op de verlich
te stad. Aan het uitspansel staan ontelba
re sterren met de helderheid die de
tropen kenmerkt. Ik sluit de gordijnen en
zet de air-conditioning uit om de lucht, die
verzadigd is van ozon, door het geopen
de raam naar binnen te laten komen.
Morgen zullen we via Bandung verder rei-
atmosfeer is vochtig, hoewel de nevels
ijler zijn geworden door de zon. Op lager
gelegen hellingen strekken de theetuinen
zich uit. Ze worden afgewisseld door
diepgroene sawa's, die terrasvormig zijn
aangelegd.
In de namiddag bereiken we Bandung.
Op de hoogvlakte ligt de stad, omgeven
door bergtoppen in een nevel van stof en
giftig afval. Kota kembang, de bloem van
de Preanger.
Ik herinner me het verhaal van een vriend
over Bandung in de tijd van de bersiap.
Hij was vijftien toen de hel losbrak. Zoals
iedere dag ging hij die ochtend melk
