De zuidkust van
Indonesië
door Roy James Döhne
In de middag kan een verzengende hitte
alle leven tot rust brengen, waardoor er
een volkomen stilte heerst. Slechts gloei
ende zonnestralen, in de morgen nog
voorafgegaan door verticale luchtstromin
gen opwaarts, zullen getuige zijn van het
onzichtbare spel van het eiland, de zee
en de lucht. De grootste natuuronderzoe
ker F.W. Junghuhn beschrijft als geen
ander, hoe de hoge, elkaar rusteloos
opeenvolgende golven tegen de steile
kustmuur opbeuken met een donderend,
sissend geweld. De enorme zeemassa
weet zo'n geweldige kracht te ontwik
kelen, door de verplaatsing van een
gigantische waterhoeveelheid die afkom
stig is vanaf de ver verwijderde Zuidpool.
Op haar weg is de zuidkust van Java het
eerste obstakel dat een keerpunt in haar
zeegang veroorzaakt. Zo gaat het al eeu
wen en eeuwen lang. Eigenlijk is het
überhaupt niet vreemd, dat deze krach
ten, waarvan een intense energie uit
gaat, een belangrijke rol zijn gaan spelen
in de gedachten van de bewoners aan de
zuidkust. Zij hebben een wonderbaarlijke,
natuurlijke verhouding met het levenspro
ces langs deze bijzondere kust.
Op de voorouderlijke mens hebben de
desastreuze gevolgen van de oerkrach
ten van het water, een vormende invloed
op de psyche gehad. De symbolische
vormen zijn onvermijdelijk in bele
vingsvoorstellingen geraakt om een
levenshouding te vinden met het geweld
van de natuur. Feiten, gebeurtenissen en
manifestaties lijken hier een plek gevon
den te hebben in het hart van het bestaan
en de mondelinge overleveringen, die
steeds maar weer opnieuw verteld zijn.
Het zijn niet slechts toevallige verhalen
geworden, maar het is een werkelijkheid
geworden die geleefd werd door hun in
behoefte uitgedrukte ondervindingen niet
te onderdrukken! Dat het donderend
geraas van de aanstormende zee de
hoofdrol zou vervullen, ligt voor de hand.
De onsterfelijkheid van beleefde ervarin
gen werden tot symbolische verwoordin
gen in de eeuwig doorvertelde vertellin
gen die als overleveringen, sagen, legen
den en sprookjes doorleven in de wereld
van techniek, software en audio.
Vele hervonden kluizenarijen in vaak
grotachtige omgevingen weten dergelijke
vertellingen zeer levend te houden en
sommige grotten roepen een spiritualiteit
op van een ongekend niveau, een ander
soort dimensie en worden daarom als
heilig beschouwd (tempat keramat).
toegeschreven. Er zijn vele kluizenarijen
langs de zuidkust met ontelbare bestaan
de of fictieve namen, waarbij iedereen,
rijk, arm, jong, oud, man of vrouw, terecht
kan voor goede raad, hulp of zegen.
Kortom alles wat lichaam, geest en ziel
positieve krachten zal kunnen schenken.
Op Java heeft de geografische tegenstel
ling tussen het noorden en zuiden een
hoop invloed gehad op de ontwikkeling
van het geestelijk leven. Heeft het noor
den duidelijk de invloeden ondergaan van
uitheemse krachtbronnen, het zuiden
heeft gedecideerd vastgehouden aan het
geloof in de manifestaties van een won
derlijke, hemelschone zeegodin.
De van Indonesië genietende toerist zal
op een georganiseerde reis behoedzaam
van West- naar Oost-Java geleid worden
via de gulden middenweg met bekende
hoogtepunten zoals bijvoorbeeld Bogor,
Tasikmalaya, Baturraden, Yogyakarta en
Solo, waarna het merendeel 'afgevoerd'
wordt naar andere eilandbestemmingen,
veelal het godeneiland Bali.
De meer ondernemende reiziger trekt
verder naar Oost-Java, waar Malang en
Surabaya veelgenoemde reisdoelen vor
men met in het verschiet het riant gele
gen Kaliklatak, om alsnog via Banyu-
wangi op Bali te geraken. Uiteraard heeft
de nostalgische Indonesië-ganger zijn of
haar favoriete plekjes om individueel of
groepsgewijs op te zoeken.
Nietsvermoedend en vaak in een razend
tempo, denkt de westerse toerist de alom
geprezen cultuur met een brok puur
natuur bewonderd of bezocht te hebben.
De intense liefhebber van hemel en
aarde, van geschiedenis en geografie zal
een waarschijnlijk diepe zucht slaken,
indien de kennis, en wetenschap in wijs
heid in geringe mate is bestudeerd.
Op de noordkust van Java zijn de grotere
steden gelegen, met hun lang vervlogen
geschiedenis, waar ooit het ware leven
bruiste, terwijl op de zuidkust de rust
heerst.
Is de noordkust vlak, droog en veelal
ondraaglijk heet met een smalle kust
strook en een kalm, rustig zee-oppervlak.
De zuidkust bestaat uit vele kalkrotsachti
ge, vaak onherbergzame gedeelten die
veelal loodrecht uit de woeste branding
omhoog reiken. En waar een overweldi
gende groene natuur groeit. De prachtig
gelegen stranden stralen een vreemde
rust uit, want zwemmen is hier levensge
vaarlijk, dus bijna overal verboden, van
wege de enorme trek- en zuigkracht van
de zee.
Hier wordt snel duidelijk, dat de zuidkust
een meer leefbaar klimaat heeft door de
natuur, in de natuur èn met de natuur.
Vanwege deze schijnbare ongedwongen
heid dwingt het onbewuste innerlijk een
zekere en bewuste balans naar buiten af,
waardoor het hele leven aan de zuidkust
van Java een nogal mysterieus karakter
heeft. De lokale bevolking weet tal van
speciale plekken aan te wijzen, waaraan
bovennatuurlijke krachten worden
Foto: J. Mellema
30
