EEN WEERZIEN NA 63 JAAR
HET VERHAAL VAN DE BROERS HENK EN FRITS HOYER
Moesson Terimah Kasih Banyak! Merci
Beaucoup. Wie zou het maandblad
Moesson zo dankbaar zijn en waarom?
Mijn naam is Shéhérazade Hoyer-Barthel.
Van beroep ben ik free-lance tolk te
Strasbourg in Frankrijk, waar ik ook in de
Raad van Europa regelmatig als tolk
werkzaam ben. Ik bezit de Franse natio
naliteit, maar daarnaast voel ik mij ook
een beetje... Indisch door de afkomst van
mijn vader.
Mijn vader Henk Hoyer is geboren in
1911 te Lebong Soelit op Sumatra in
Nederlands-lndië, waar ook zijn zuster
Felicitas (Benkoelen) en zijn broer Oskar
(Batavia) zijn geboren. Mijn grootmoeder
Marie-Henriëtte is geboren te Makassar
uit het huwelijk van de reder Robert Görtz
en Sahara een prinses van Goa op
Celebes. In 1921 hebben mijn grootou
ders zich in Den Haag gevestigd aan de
Mauvestraat en later de Jan van
Nassaustraat. In 1925 werd daar mijn
oom Frits geboren. Voor 'Fritsje' was de
oudste broer Henk altijd zijn bescherm
engel. In 1931 is mijn grootvader Otto
Hoyer gestorven. Mijn grootmoeder
Marie-Henriëtte is in 1932 met mijn ooms
Oskar en Frits naar haar zuster Liesbeth
in Batavia teruggegaan. Tot het uitbreken
van de Tweede Wereldoorlog is nog
regelmatig schriftelijk kontakt geweest.
De grote misère kwam na afloop van de
oorlog in 1945. Mijn vader heeft van een
officiële instantie te horen gekregen dat
oom Oskar als reserve-luitenant bij een
troepentransport was verdronken en dat
mijn grootmoeder in het kamp zou zijn
gestorven. Van mijn oom Frits en tante
Felicitas ontbrak elk spoor.
Na de oorlog heeft mijn vader mijn moe
der, van Pools-Franse afkomst, in
Nederland ontmoet. Uit dit huwelijk ben ik
geboren. Mijn ouders hebben zich vervol
gens in Frankrijk gevestigd in de buurt
van Toulouse, waar ik een gelukkige
jeugd heb gehad. In Frankrijk was er voor
mijn vader geen enkele mogelijkheid het
Indische verleden met anderen te delen.
Er was er maar één op wie hij zijn
Indische belevenissen kon overdragen en
dat was zijn kleine prinses en dat heeft hij
ook gedaan.
Voor mijn vader was het echt triest na de
oorlog te hebben moeten ervaren geen
enkel familielid meer over te hebben. In
de loop der jaren had mijn vader zich er
min of meer bij neergelegd ooit nog een
familielid te treffen. Dit gevoel werd
bevestigd na ons bezoek aan Indonesië
in 1991. Eigenlijk een Pulang Kampung
voor mijn vader met de vage hoop ooit
nog iets van zijn naaste familie te mogen
ervaren. Bij toeval kregen wij in Jakarta
het telefoonnummer van een jeugdvriend
van oom Frits. Alles wat deze Bapak van
Chinese afkomst ons kon vertellen was
dat oom Frits in 1942 het huis in Batavia
had verlaten en naar Bandoeng was
gegaan. Aan hem had oom Frits zijn hond
afgegeven, die hij echter nooit meer is
Voor het volgen van de taalcursussen
kon ik kiezen uit Amsterdam of Den
Haag. In 1993 voor mij geen moeilijke
keuze... Den Haag natuurlijk, want daar
hebben mijn grootouders en mijn vader
gewoond.
Het is zomer 1993 en in mijn hotelkamer
heb ik in het telefoonboek van Den Haag
naar Hoyers gezocht. Het waren er vier.
Kan ik misschien de verloren familieleden
treffen? Zouden zij dan toch nog in leven
zijn? Zijn het misschien nabestaanden
van oom Frits of van tante Felicitas... wie
weet?
komen afhalen. Voor ons was dat een
heel trieste ervaring en eigenlijk vervloog
elke hoop die wij nog hadden.
Vanwege mijn Indische achtergrond heb
ik naast mijn specialisme in Frans en
Duits voor Nederlands als extra taal
gekozen, alhoewel in eerste instantie
andere Europese talen zoals Italiaans en
Spaans meer voor de hand lagen. 'Indië'
vind je toch in Nederland en van mijn
vader leerde ik bovendien een beetje
Nederlands.
Ik heb mij de eerste paar dagen met het
telefoonboek in de hand werkelijk zitten
verbijten. Zal ik bellen, of niet... ofwel of
niet? Zo goed beheers ik het Nederlands
nu ook weer niet dat ik mij direct ver
staanbaar kan maken. Misschien worden
de mensen bingoeng van mij? Maar als ik
niets doe gebeurt er verder ook niets. 'Ajo
lekas' zei mijn vader altijd... Dus ajo dan
maar... Ik kreeg eerst Maureen Hoyer aan
de lijn, die mij niet verder kon helpen.
Maar zei Maureen, ik zal je het nummer
van mijn vader geven, die heeft een hele
23
