De enige Westerling
Meditations
from I
Florida
1 -
De Hurricane
de ploppors. Is de kapitein Westerling
een held voor mij? Hier moet ik neen op
zeggen. Wel rangschik ik hem onder de
beste officieren, die het KNIL/KL en mari
niers onder leiding van generaal Spoor
hadden voortgebracht tijdens de grootste
militaire operatie uit de geschiedenis. Hij
werd helaas 'de bonte hond' van het KNIL
na de Tweede Wereldoorlog. Hij moest
boeten voor acties, die hem waren opge
dragen in een tijd, die ik de laatste stuip
trekkingen noem van onze koloniale
periode. Chaotisch en verward, een revo
lutie en een guerrilla tegelijk. Hij bezat
alle eigenschappen die benodigd zijn om
te functioneren als een uitstekend officier
in oorlogstijd. Hij had ook rustig in Turkije
kunnen blijven en de oorlog langs hem
heen laten gaan. Hij koos voor de strijd
en zocht geen veiligheid, als menigeen,
die de Duitsers beloofde niets tegen hen
te ondernemen. Helaas was ondank zijn
loon.
'Ik had een wapenbroeder, die stierf aan
het onrecht, dat hem niet door de vijand
was aangedaan'.
Noot: Raymond Westerling stierf op de
dag, dat het voorlopig concept van dr. de
Jong was uitgelekt naar de pers. Zijn
laatste actie: Hij belde om 22.30 uur op
naar een vriend, om na te gaan of er
gerechtelijke stappen ondernomen kon
den worden tegen de beschuldigingen
van dr. de Jong. Hierna ging hij gedepri
meerd naar boven om te slapen. Zijn
echtgenote trof hem later in een coma
aan. Medische hulp in het ziekenhuis
mocht niet baten. Vroeg in de ochtend
stierf hij. Slamat djalan Raymond.
Als Raymond Westerling destijds volgens het VN Blauwhelmen
recept Bandoeng had moeten 'clearen' dan waren er nu een
paar duizend Bandoengers minder in leven geweest. Maar er
was goddank geen inmenging van de VN, het was redden wat er
te redden viel, zo snel en zo afdoend mogelijk. Idem dito in
Celebes. En dan nu een lamstraal en minkukel als Graa
Boomsma de gelegenheid geven Westerling zo lang na zijn
dood bespottelijk te maken in een opera. Zoiets kan alleen in
Nederland.
In 1981 werd Westerlings boek dat in Frankrijk veel eerder ver
schenen was. De Eenling, in het Nederlands vertaald. Hij zocht
contact met Moesson en ik bood hem de distributie van zijn
boek aan. De verkoop liep als een trein, er kwam zelfs een her
druk in paperback uitgave. Op onze 'Indische Dag' in 1983 in
het Congresgebouw, waar vele Indische auteurs hun boeken
kwamen signeren was hij aanwezig. Toen bleek hoe de
Indische gemeenschap hem bewonderde en dankbaar was.
Stupiditeit, lafheid, hypocrisie maar vooral een totaal gebrek aan
werkelijke interesse voor wat er in het Indonesië van toen aan
de hand was, wat de Indische Nederlanders boven het hoofd
hing, hiermee veroordeelde men Raymond Westerling.
In Djakarta heb ik Westerling maar één keer gesproken, in de
Prins Mauritslaan 36 vele malen. Hij woonde in Amsterdam in
de Haarstraat met vrouw en dochtertje. Reken maar dat het de
veiligste straat van Amsterdam was.
LD O
'Spannende film, je moet zien.' Zo werd
heel lang geleden de Hurricane ons aan
gekondigd door diegenen die de film al
hadden gezien. 'Wat voor verhaal?', vroe
gen we. Ja, over een orkaan toch, een
orkaan die een paradijsachtig eiland trof.
Inderdaad klonk dat spannend, zo'n or
kaan, harde wind en veel regen immers,
en we hoopten maar dat m'n ouders er
net zo over dachten. We hoefden niet
lang te hopen. De volgende zondag al
zaten we in de bios in Malang te kijken
naar Dorothy Lamour and Jon Hall in The
Hurricane. Dotty liep rond in een soorte
ment sarong en Jon in een heel kort len
denlapje dat noch op een broek noch op
een rok leek. Prachtig, en we waren nog
niet eens zeventien, of misschien namen
ze het daar niet zo nauw mee, want we
waren eigenlijk maar iets meer dan ukke-
pukken. In elk geval was er een boel
geweld op het witte doek. Het scheen dat
Jon wat op z'n kerfstok had want de
Sterke Arm der Wet - in de persoon van
Raymond Massey - strekte zich naar hem
uit en net toen alles hopeloos leek voor
Jon en zijn geliefde Dorothy kwam de
hurricane... Tot op de dag van vandaag
zijn de filmmensen er nog niet in
geslaagd de truc-opnamen in die film te
overtreffen. Zonder de hulp van de waar
schuwing van een meteorologisch insti
tuut waaide alles weg, en temidden van
bijna tot aan de grond buigende boom
kruinen, debris dat in het rond vloog, en
regen die zowat horizontaal naar bene
den kwam, trachtte onze held, Jon,
Dorothy en een andere dame (de vrouw
van Raymond, begrepen we), van een
wisse wind- en waterdood te redden door
ze vast te binden aan een boom. Dat
lukte hem wonderlijk goed, letterlijk geen
draadje verloren ze, Dot's sarong bleef
goed vastzitten en Jon's summiere kle
ding overleefde de hurricane in prima
staat. De vrouw van Raymond had wat
kleerscheuren maar zij was eveneens
gered en Raymond - ik meen dat hij gou
verneur was van het eiland - was zo
dankbaar dat hij Jon vrij liet gaan, dacht
ik. Intussen waren we heel erg onder de
indruk van het angstaanjagend natuurge
weld dat we hadden gezien en het alge
mene commentaar daarop was: wie wil
zo wonen? Wij woonden ook op een
paradijsachtig eiland, maar we hadden
nog nooit een orkaan meegemaakt. We
konden het ons niet voorstellen.
Vele jaren later - we waren al heel lang
weg van ons eiland - gingen we met
vakantie naar Hawaii. En wat volgens de
mensen daar al in geen vijftig jaar in zo'n
mate was gebeurd, gebeurde toen wij
daar waren. We kwamen midden in een
hurricane te zitten. Nu hadden we een
idee waar Jon en Dorothy in terecht
waren gekomen. Het was niet te geloven
wat een kracht zich daar ontketende, de
wind donderde om de gebouwen heen,
de regen sloeg neer en de volgende dag
stond er geen pisangboom waarvan de
bladeren niet waren gescheurd. Daken
werden van de huizen gerukt, bushaltes
die in beton verankerd stonden werden
9
