BRIEVEN
OVER...
I
De inhoud van ingezonden brieven
valt buiten de verantwoordelijkheid
van de redactie.
Si Pendjiplak
Theeonderneming Goalpara
Spoken in de KW III
R.F. Karreman, Den Haag
Honden en inlanders (1)
Honden en inlanders (2)
Honden en inlanders (3)
Ik sluit mij geheel aan bij wat mevrouw
Lilian Ducelle schreef over Graa
Boomsma (Moesson september 1995).
Behalve een lamstraal en een minkukel
is hij nog zo arrogant om zonder toe
stemming over te schrijven uit mijn boek
Allen zwijgen. Dan zie je toch maar, dat
zich een bekend noemende Hollandse
schrijver nog gaat djaplak van een indo
schrijver.
Als ik dertig jaar jonger was, zou ik hem
een pak slaag geven. Vergelijk maar de
teksten uit Allen zwijgen (pagina 73-74)
met wat hij schreef in zijn boek De laatste
tyfoon (pagina 76-77).
S.M. Jalhaij, Purmerend
Naschrift redactie:
U bent niet het enige slachtoffer van
Graa Boomsma. Voor zover wij weten
heeft hij ook zitten djiplakken uit: A.
Alberts Namen noemen, J.A.A. van
Doorn en W.J. Hendrix Het Nederlands-
Indonesisch conflict. Ontsporing van
geweld en uit de documentaire van Jan
Bosdriesz en Gerard Soeteman Ons
Indië voor de Indonesiërs (tot een boek
omgewerkt en ingeleid door C. van
Heekeren).
Ik las het verhaal van de heer A. von der
Oelschnitz op pagina 69 van Moesson
van juli/augustus. In kolom drie, laatste
alinea vermeldt hij de theeplantage op de
Goenoeng Slamet, die 'Goa-Parra' zou
heten. Hoe die plantage in feite heet is
mij niet bekend, maar vermoedelijk ver
gist de heer Von der Oelschnitz zich.
Theeonderneming 'Goalpara' ligt bij
Sukabumi op West-Java.
Ernst Drissen, 's Hertogenbosch
Op de bovenverdieping van de KW III
school werden de eindexamens afgeno
men. Meisjes kwamen soms huilend naar
beneden en ook jongens waren dikwijls
overstuur. Men kan zich voorstellen hoe
intens de spanning daar dan was. Nu
schijnt het zo te zijn dat psychische span
ningen kunnen blijven aanhouden, ook
als de veroorzakers de ruimte hebben
verlaten en op een later tijdstip zich ont
laden in gelach, gehuil en ander lawaai.
Ik herinner me nog dat de leerlingen als
zij de trap opgingen heel hard stampten
op de treden. Dit deden zij uit pure nervo
siteit. Wat de soldaten dus horen kan
realiteit zijn en geen verbeelding.
Alle geboden-verboden waren opgesteld
in twee talen, immers Nederlands was
niet de voertaal in Nederlands-lndië.
Engels, Spaans, Frans wel in hun kolo
niën. Indië had mede een rechtspraak in
de lokale talen, de hogere rechtspraak
werd gevoerd in het Nederlands.
Hoe moest een overtreder worden
gestraft door de politie of de rechter
indien de zondaar geen Nederlands kon
lezen, of helemaal niet kon lezen.
Daarom bestonden er verkeersborden
met tekens. Op hekken van particuliere
woningen: 'Awas andjing' met het hoofd
van een hond. 'Verboden voor honden'
bij parken was een bord met een honde-
kop (hoofd) en een streep er door. Maar
een afbeelding van een mannetje of
vrouwtje, voorstellende een blanke,
inheemse of Chinese bestond gewoon
niet. Wel de bekende afbeelding van
mannetje en vrouwtje bij de toiletten.
Borden met een racistische tekst hebben
in Indië nimmer bestaan.
G. Jonker, Den Haag
Inderdaad hadden Indonesiërs geduren
de de koloniale periode geen toegang tot
het zwembad Tjikini in Batavia. Van een
bord met het opschrift 'Verboden voor
honden en inlanders' heb ik in die perio
de niets gemerkt. Ook niets over gehoord
of gelezen. Ik ben in 1921 in Batavia
geboren en heb vele jaren in dat zwem
bad gezwommen. Er waren wel veel
Indische jongens en meisjes lid van.
Wilde men lid worden dan moest men
door twee zwemmers, die reeds lid
waren, geïntroduceerd worden, en dan
kon het gebeuren dat een Indo of
Belanda de toegang werd geweigerd als
de directie meende dat de aanwezigheid
van de geïntroduceerde reden tot moei
lijkheden zou kunnen geven.
R.F. Karreman, Den Haag
Ik heb mij mateloos geërgerd aan de bij
drage van Mark Loderichs waarin hij zich
afvraagt of borden met bovenstaande
racistische tekst voor de oorlog bij zwem
baden in Nederlands-lndië hebben
gestaan. Dit naar aanleiding van een
onlangs verschenen boek met deze titel.
In wetenschappelijk historische geschrif
ten wordt dit feit niet genoemd. Een aarts
antikoloniale historicus als dr L. de Jong
neemt het niet op in zijn 'geschiedwerk'.
Er bestonden in Indië geen apartheids-
wetten voor het sociale verkeer. Ergo zou
voor plaatsing van zo'n bord met deze
'offensive' tekst nooit toestemming zijn
verkregen van een gemeentebestuur.
Derhalve zou een beheerder van een
zwembad, die zo'n bord geplaatst zou
hebben, de wet hebben overtreden en
strafbaar zijn geweest. Hieraan kan wor
den toegevoegd dat de Europese
gemeenschap in Indië behoorlijk gezags
getrouw was.
Jammer dat de heer Loderichs zijn oor
niet te luisteren heeft gelegd bij de lezers
van Moesson. Hij zou dan te horen heb
ben gekregen dat verscheidene zonen
van hogere Indonesische ambtenaren en
militairen de zwembaden bezochten. O.a.
de latere Indonesische verzetsheld
Kawilarang. Deze vileine aantijging aan
het adres van de toenmalige Europese
gemeenschap is tot vervelens toe geëta
leerd door onscrupuleuze antikoloniale
scribenten en in ongenuanceerde praat
shows op televisie.
Het boek met een dergelijke titel zal
ongetwijfeld goed verkocht worden. De
schrijver heeft de tijd mee: antikolonialis
me is troef. En naar ik aanneem zal dat
ook wel de bedoeling zijn geweest van
de auteur bij de keuze van de titel.
E. de Graaf, Las Palmas de Gran Canaria,
Spanje
Reactie Mark Loderichs:
U heeft eigenlijk geen reden om u mate
loos te ergeren, maar die ga ik u nu -
vrees ik - wel geven. U heeft geen reden,
omdat ik nergens heb gezegd dat het
bewuste bordje bestaat. Als u het stuk
4
