Kamaishi
i
rrrrrrrrrrr
-
r
fe-dkmL
m
Door mijn contacten met de stichting EKNJ (Ex-Krijgsgevange
nen en Nabestaanden Japan) konden mijn vrouw en ik eind
oktober 1995 mee gaan naar Japan waar tezamen met een
heleboel Japanners bijeenkomsten werden gehouden in het
kader '50 jaar na de oorlog en hoe verder?'
Naast vele en hartelijke ontvangsten in verschillende steden,
o.a. Mizumaki, Nagasaki en Hiroshima, was voor ons het hoog
tepunt van de reis het bezoek aan Kamaishi in het noorden van
Honshu. Ook hier werden we uitermate vriendelijk ontvangen
en konden we twee nachten en een hele dag op kosten van de
gemeente in de stad verblijven. Zo konden wij, tezamen met
een tolk en een aantal Japanners - inclusief filmende en schrij
vende pers - Kamaishi en Ohasi bezoeken.
In Ohasi waren de ijzerertsmijnen. Daar was kamp 4, waar
sinds december 1942 Nederlandse krijgsgevangenen waren.
Het ijzererts werd van Ohasi naar Kamaishi met zijn hoogovens
en staalfabriek aan de kust getransporteerd. In november 1943
werd kamp 5 in Kamaishi door KNIL- en Marinemensen, die
eind september 1943 Java verlieten, betrokken. Het
Kamaishikamp lag dicht tegen een opslagterrein aan.
Voor sommigen leek het of de fabriek op dit terrein stond,
omdat er nogal wat installaties waren. Dit terrein was echter
een opslagterrein voor schroot, cokes, erts, enz. Er waren ook
cokesovens. De hoogovens en de grote staalfabriek waren een
eind van het kamp af, stroomopwaarts vanaf de brug die vlakbij
het kamp was.
Toen we in Kamaishi waren, zijn we onder andere in het
huis
kampcomm
VA - 2 toekomstige massa
graven, 2m x 2m x 6m,
gelukkig niet gebruikt.
Opgeslagen was 10 x 200 liter
benzol voor het verbranden va
krijgsgevangenen.
opslag
plaats
wachthuis
schoenm.
dokter
X
medicijnkamer
verpleger
kwartier
hospitaal
barak
KNIL
100 pers.
kamer
ofllcieren
urn
kamer
Amerikanen
100 pers.
barak
Marine
100 per9.
keuken
>pslag
wasplaats
Guus van Rhyn
mm
•I
mm)?-»
r
7XK
x ïs*#ar
badhuis
wasplaats
kamer
officieren
Engelsen
Australiërs
100 pers.
kippen
hok
Historisch Museum geweest. Hier hebben we iets gehoord over
de toestanden die er heersten aan het eind van de oorlog.
Een van de interessante dingen was een luchtfoto die de
Amerikanen gemaakt hadden direct na het scheepsbombarde-
ment op 14 juli 1945. Op deze foto staat ook kamp 5. Ik heb een
foto van de luchtfoto gemaakt. Het kamp is duidelijk te zien en
ook de brug even ten zuiden ervan. Helaas is mijn foto te don
ker om af te drukken, daarom is hier een deel van de stadskaart
van Kamaishi afgedrukt.
De historicus van het Historisch Museum heeft op de kaart de
plaats van het kamp en het 'verbrandingsstrand' aangetekend.
Op dit strand zijn 36 slachtoffers van het bombardement van 9
augustus 1945 tezamen gecremeerd. Het strand ligt een eindje
ten oosten van de brug. Ik heb Guus van
Rhyn gesproken die zegt dat het verbran
dingsstrand ten westen van de brug is.
De historicus was zeer geïnteresseerd in
gegevens die wij meegebracht hadden,
zoals de tekening van het kamp en de herin
neringen van Nederlanders. In Kamaishi
kregen wij ook een topografische kaart
waarop zowel Kamaishi als Ohasi staan.
Heel goed is daarop te zien hoe klein de
afstand tussen die twee plaatsen is, hemels
breed ongeveer vijftien kilometer. Kamaishi
heeft erg geleden door de Amerikaanse
bombardementen en Ohasi heeft er nauwe
lijks iets van gemerkt. Later, na 15 augustus,
kregen zij er wel mee te maken omdat toen
de overgeblevenen, gezonden, zieken en gewonden van het
Kamaishikamp naar Ohasi geëvacueerd werden.
Er is geen zware staalindustrie meer in Kamaishi. Het ijzererts
wordt nu naar andere delen van Japan gebracht. Lichte
staalbewerking is er nog wel, bijvoorbeeld fabricage van scheer
mesjes en een ijzerverbinding die warm wordt bij contact met
lucht (goed bij behandeling van pijnlijke spieren).
De bevolking van Kamaishi is sinds de Tweede Wereldoorlog
afgenomen met 50%.
Ik hoop ex-bewoners van Kamaishi kamp 5 enkele aanvullende
details gegeven te hebben.
H.J. Horn
15
