Tholen speaking.
Hello, Huygens
Can I help you?
Dit is Mudgeeraba, Australië, in november.
Mudgeeraba ligt net buiten Brisbane in
Queensland in een heuvelachtig, bijna
tropisch gebied, waar de flora en haar
vruchten opmerkelijke gelijkenis vertonen
met die van Indonesië. Brisbane wordt
ook wel Klein Indië genoemd, niet alleen
vanwege de flora, maar ook en vooral om
de multi-raciale bevolking, die voorname
lijk van Aziatische afkomst is. De deelstaat
Queensland is ongeveer zes keer zo groot
als Nederland en telt ruim 25.000 Indo's.
De overige Indo's - ze zoeken elkaar toch
altijd weer op - zijn te vinden in Darwin,
Melbourne en Sydney.
Buiten is het 28 graden en binnen ligt de
temperatuur maar iets lager. Vijf ventilato
ren zorgen ervoor dat het wat koeler aan
voelt in de tot kantoor en hobbyruimte
verbouwde garage. Het echtpaar Theo en
Els Huygens Tholen (de Australiërs zeg
gen: Joekens Tooln) zitten aan de telefoon
en achter de computer, terwijl de altijd
brutale cookabura's zich met een klap
tegen de hordeur vastklampen, bedelend
om een stuk vlees. Een abonnee vraagt
en samen gaan ze teaig naar tempo doeloe.
Theo is een Soerabayaan die in 1951 naar
Australië vertrok en daar alles aanpakte
om aan werk te komen. 'In die tijd, toen
ik werkte als boerenknecht op een sheep-
farm, als rangeerder op een locomotief en
als groenteverbouwer, had ik geen contac
ten met Hollandse of Indische mensen;
dat gebeurde pas acht jaar later', vertelt
Theo. 'Het was tegelijk keihard werken en
studeren, in mijn geval voor natuurge
neeswijzen en chiropractor. Bovendien
waren er in die tijd geen Indische organi
saties, die kwamen veel later. Nu heb je,
hier althans, sinds 1995, DINO (De In
disch Nederlandse Organisatie) die met de
Dutch Club samenwerkt en in Melbourne
heb je sinds 1989 de Tempo Doeloe Club.
Maar de eerstvolgende grote stad ligt hier
ruim 900 kilometer vandaan. Daarom
worden contacten met Indo's hoofdzake
lijk gelegd op feestjes en koempoelans
waar de heer des huizes voor de rijst zorgt
en ieder ander zijn steentje bijdraagt door
iets te maken en mee te nemen. Juist hier
in Australië geldt dat een goede buur beter
wat we nu hebben.' Als we uitkijken over
zijn enorme veranda hoor ik Theo zeggen:
'Net Tretes, vind je niet? Vooral 's morgens
met de nevel in het dal en kraaiende
hanen op de achtergrond.' Als ik het dal
overzie met zijn palmen en pisangbomen
en met de geluiden van rondvliegende
tropische vogels, kan ik hem geen ongelijk
geven.
'Hier in Brisbane heb je Indische mensen
die doen aan wat je 'home industry'
noemt. Ze maken Indisch eten en brengen
die in een rantang aan de man, zo onder
houd je ook contacten. Het is overigens
jammer dat je hier geen Indische toko
hebt waar je boeken en spulletjes kan ko
pen zoals in Nederland. Ook is het jam
mer dat hier geen Indisch tehuis is, daar is
veel vraag naar van abonnees. Wellicht is
het iets voor Moesson V
is dan een verre vriend, hoewel je naaste
buur buiten de stad vele kilometers verder
op kan zitten. Zo heb ook ik Els ontmoet
in 1960, zij was destijds verpleegster, af
komstig uit Batavia die ik op een neigh-
bourdance leerde kennen. Samen hebben
we gewerkt en gestruggled, steeds weer iets
nieuws geprobeerd totdat we bereikten
Theo en Els verzorgen sinds 1989 de admi
nistratie van Moesson voor de abonnees in
Australië en Nieuw-Zeeland. Maar ook zij
moeten, net als Moesson in Nederland,
geloven aan een technische evolutie in
hun administratie. Dus worden de schrijf
machine en de kaartenbak vervangen door
een computer, volgt er aansluiting op het
Internet et cetera. Voor Theo en Els is het
gewoon de zoveelste verandering die je
omarmt als je wat wilt bereiken.
Raymond Abrahams
waarom zijn zus Moesson twee maanden
eerder in huis heeft dan hij? Nadat aan de
man is uitgelegd dat hij zijn Moesson per
zeepost ontvangt en zijn zus per lucht
post, besluit hij zijn abonnement om te
zetten en gaat het gesprek zo'n drie kwar
tier verder over Indië. Theo blijkt het Ma
leis en Javaans nog niet verleerd te hebben
41ste jaargang nummer 7 januari 1997 23
