Musical
Miss Saigon
moessQn
Maar koken wilde ze alleen doen; wel
mocht ik er op een krukje bij zitten en
toekijken. Ze onderwees me dan in haar
levensfilosofie, sprak vrolijk zonder zicht
baar verdriet over haar gestorven kinderen
en haar gestorven kleinkind, alsof ze hen
in de beste omstandigheden wist. Voor
haar bestond de dood niet, in elk geval
niet als iets schrikbarends. Ze sprak met
een heerlijk sappig Indisch accent, dat ik
bij niemand anders kon verdragen, maar
bij haar genoot ik ervan! Natuurlijk kon
ze best zonder accent spreken, maar ze
deed het waarschijnlijk opzettelijk niet
om op mij kritiek uit te oefenen, omdat ik
het Indische in mij verloochende. Het was
haar manier om je op te voeden.
In hetzelfde huis woonde ook haar jong
ste dochter, Iris, die, hoewel een volle
nicht van mij, zelf kinderen van mijn
leeftijd had: haar oudste zoon was maar
een jaar jonger dan ik. Hij was in lakarta
na een hersenbloeding plotseling gestor
ven. Iris was twintig jaar ouder dan ik en
met een volbloed Hollander getrouwd.
Haar beide dochters waren, hoewel ze
meer Hollands bloed hadden dan ik, erg
Indisch van uiterlijk, waar ik jaloers op
was. Met de jongste, Mieke, kon ik goed
opschieten. Ze was een vrolijk en intelli
gent meisje. Iris leek wat haar slordigheid
en onverschilligheid betrof erg op haar
moeder. Vroeger was ze een mooie vrouw
geweest maar nu begon haar lichaam uit
te dijen. De wijsheid van haar moeder
bezat ze echter niet. De weduwe van de
gestorven zoon van oom Alex en tante
Christine woonde ook bij hen in huis,
samen met haar vijf kinderen. Herman
"Miss Saigon'-musical met de kracht van
een Puccini-opera'; 'Koude rillingen en
brokken in de keel als je ziet hoe emotio-
was net als oom Alex warga negara gewor
den, Indonesisch staatsburger, na de
machtsoverdracht. Kort erna was hij over
leden. Zo'n vijftien of twintig mensen
zaten 's avonds aan de grote tafel, die
beladen was met schotels vol heerlijke
gerechten: vlees, eieren, tahu, groentes en
dan nog de sambalans. Na het eten zag de
tafel er uit of er een orkaan had gewoed,
maar het was weer heerlijk geweest!
Aan Oom Alex heb ik uit die tijd nauwe
lijks herinneringen. Hij bleef meestal op
zijn kamer, het ging niet zo goed met
hem. Niet lang erna is hij gestorven.
Een wandeling met hem kan ik me echter
nog goed herinneren. Ik was een jaar of
zestien. Het was een stormachtige dag
geweest, de hemel zat vol donkergrijze
wolken die als opgejaagde dieren voorbij
raasden, slechts nu en dan was er een
stukje blauw zichtbaar. Ik ging bij zulk
weer graag aan het strand wandelen en
oom Alex had gevraagd of ik met hem
mee wilde. We gingen eerst naar de haven
en bleven een tijdlang kijken naar de
vissersboten die probeerden de haven in
te komen. Het leek erop of ze zo dadelijk
door de branding omver zouden worden
geslagen of hulpeloos in de open zee zou
den worden gedreven. Ik slaakte een zucht
van verlichting, toen ze eindelijk in de
haven waren. Toen we aan de boulevard
kwamen, pakte de volle windsterkte ons,
we konden slechts met moeite vooruitko
men. De wind kwam uit het noorden. Met
een oorverdovend lawaai braken de gol
ven vlakbij de boulevard en de storm joeg
ons het schuim in grote vlokken in het
gezicht. Oom Alex zei iets tegen mij, wat
neel acteurs de rollen spelen': aldus recen
sies in de kranten.
loop van den Ende plaatste in Moesson
van juni 1995 een advertentie waarin mu
sicaltraining werd aangeboden om auditie
te kunnen doen voor de musical. Of dit
ertoe heeft geleid dat Linda Wagenmakers
de hoofdrol speelt in die musical weten
we niet, maar een feit is wel dat zij een
Indisch meisje is. Linda Wagenmakers, die
als dochter van Indische ouders in Neder
land werd geboren, maakt in 'Miss Saigon'
haar professionele musicaldebuut.
Zij speelt afwisselend met de Filippijnse
Caselyn Franciso het barmeisje Kim in
Vietnam, die in de Amerikaan Chris een
veilige toekomst in de VS ziet.
Ook Willem Nijholt, die de rol van
De Regelaar speelt in deze musical, heeft
Indisch bloed, maar hij zal wel niet door
de advertentie aan de rol gekomen zijn!
M. Schoen
ik niet kon verstaan, de storm scheurde de
woorden van zijn mond en dreef ze als
losse letters voor zich uit. Ik stelde me
voor dat ik er met een vlindernetje achter-
aanrende en ze probeerde te vangen en in
elkaar te zetten. Het leek wel alsof alles
was losgeslagen: een lege emmer rolde
met een rinkelend geluid aan ons voorbij;
twee ronddollende honden werden tegen
mijn benen aangewaaid, ik stapte opzij en
met wapperende oren en recht overeind
staande haren kopjeduikelden ze vrolijk
blaffend verder; een meeuw zeilde met
breed uitgespreide vleugels majesteitelijk
over ons heen, nu en dan eventjes met
een lichte vleugelbeweging zijn evenwicht
herstellend; twee voetgangers die de wind
in de rug hadden, kwamen ons luid la
chend tegemoet gestormd, hun open
mantels fladderden, hun haren bedekten
hun gezicht, ze raasden in de richting van
de haven en ik was bang dat ze niet op
tijd zouden kunnen stoppen en in het
water zouden vallen. Bij een bank bleef
oom Alex staan. Hij keek me vragend aan
en ik knikte. We zaten een tijdje. De wind
huilde woedend wanneer hij iets te pak
ken had en probeerde het los te rukken.
Ik lachte en zag dat oom Alex net als ik
genoot van dit geweld. We konden nog
steeds niet met elkaar praten, zelfs wan
neer we luid hadden geschreeuwd en onze
mond tegen het oor van de ander hadden
gedrukt, was het ons niet gelukt. Wat later
stonden we op en vochten weer tegen de
wind tot we het einde van de boulevard
hadden bereikt. We sloegen een zijstraat
in en meteen was van de storm niets meer
te merken. We hoorden alleen nog zijn
geloei wanneer hij van bovenaf de straat
in viel en de weg eruit niet zo snel kon
vinden, om dan verwoed te vechten om
zich te bevrijden. 'Je moeder heeft nooit
van de Noordzee gehouden' zei oom Alex
plotseling, 'ze hield van de bergen en
bossen, ze hield van Semarang.' 'Vertelt u
eens iets over mijn moeder' bedelde ik,
'hoe was ze vroeger toen ze zo oud was als
ik nu?' 'Ze was erg kwetsbaar.' Hij sprak
alsof hij binnen in zich moest luisteren
om de woorden daar uit grote diepte op te
vangen, vóór hij ze aan mij kon doorge
ven. 'Toen ze ongeveer zo oud was als jij
stierf onze moeder. Dat was een groot
verlies voor ons allemaal maar voor je
moeder was het waarschijnlijk het ergst.
Ze was altijd Ma's kind geweest, Ma had
haar altijd in bescherming genomen.
Natuurlijk was tante Emilie met haar der
tien jaar veel jonger, maar van het begin af
aan was zij Pa's lieveling geweest.
En Tante Augusta, die toen negentien was,
had altijd meer van Pa dan van Ma gehou
den.' We kwamen nu in een straat waar
36
