moessQn
We komen langs de Prambanan-tempels
waar het Ramayana ballet 's avonds in de
open lucht wordt gegeven en vervolgens
langs Klaten, Delangu, Solo, Karangganyar
en Tawangmangu. Vanaf deze laatste plaats
gaat het landschap veranderen.
Zo zien we daar de sawah's met verschil
lende terrassen voor het irrigatiesysteem
en overal zien we duidelijk hoe de Javaan
se bevolking daarin naarstig aan het werk
is. Op de achtergrond zien we steeds beter
de bergen en de Gunung Lawu, hoewel
die af en toe door wolken omgeven is.
We genieten van de vergezichten en dan
komen we plotseling aan bij Sarangan dat
aan het Telaga Pasir ligt, op een hoogte
van twaalfhonderdzevenentachtig meter.
Hier hebben de woningen ook schoorste
nen en open haarden, want 's avonds kan
het er koud zijn. In Sarangan keken wij
uit naar wat er over gebleven is van de
huizen, Vita Brevis en Carpe Diem en naar
de bougainvillea aan de rand van het Pasir-
meer daar in 1939 door zijn moeder
geplant.
In Sarangan ondervroegen wij een oudere
man die zich alles nog kon herinneren.
Hij stuurde ons naar de overkant van het
meer waar we inderdaad alles aantroffen
zoals door Peter Alting von Geusau dat
had beschreven. Aan de rand van het meer
vonden we bougainvillea in volle bloei,
nu dus zevenenvijftig jaar oud en dat
klopt ook wel, we konden dit aan de dikte
der stammen zien. Eigenlijk stonden er
drie bougainvilleas. Eén daarvan, recht
tegenover van wat er over gebleven is van
Arno en ik kleine bladeren en een bloem
van deze boomstruik geplukt en als eer
bied voor wat zijn moeder daar verrichtte
naar Peter Alting von Geusau in Tasmania
gestuurd.
Zoals ik reeds zei, had ik tijdens deze reis
wonderlijke ontmoetingen. Zo was er de
ontmoeting met Jaap, een oude jeugd
vriend, mijnbouwingenieur en geoloog.
Nu werkt hij in Lusaka in Zambia, maar
hij is in Soerabaja geboren. Hij was tij
dens mijn verblijf in Yogyakarta met zijn
vrouw Adie op vakantie in Denpasar.
We hebben het voor elkaar gekregen dat
hij bij mij in Yogyakarta kwam logeren.
I let samenzijn was geweldig, zoals in
vroeger tijden. Tijdens deze ontmoeting
het huis Carpe Diem, was de bewuste die
wij zochten. En mijn gedachten gingen
terug naar de vrouw die deze met zoveel
liefde had geplant vlak voor zij deze plaats
verliet en waarvan de tragiek is, dat zijzelf
haar werk nooit in bloei heeft zien staan.
Toen ik hierover mijmerde, hebben Mas
maakten we ook samen een uitbarsting
van de Gunung Merapi mee, een geweldi
ge belevenis!
Het gebeurde in de nacht van twaalf
september, 's Avonds elf september kwa
men we terug van een interessante tocht
langs de Indische Oceaan. Vanuit het
zuiden naar Yogyakarta rijdend zagen we
de Gunung Merapi héél duidelijk.
De vulkaan was nu niet omgeven door
wolken, die zo dikwijls de top en het uit
zicht hierop benemen. We merkten op,
dat langs de zuidwest helling rookslierten
hingen en met de verrekijker zagen we dat
langs deze helling dunne lavastroompjes
liepen. Alhoewel we moe waren van onze
tocht was het besluit gauw genomen, eerst
even wat uitrusten en dan om twee uur
vannacht vertrekken, op naar de Merapi.
De heldere nacht kondigde zich aan. Toen
we om drie uur aankwamen was de hemel
schitterend transparant met miljoenen
sterren en aangezien het nieuwe maan
was, werd het uitzicht op de top niet ge
stoord door maanlicht. De Merapi stond
scherp afgetekend tegen de donkere ster
renhemel. Opeens kwam een grote vuur
bal uit de krater, die omhoog werd ge
slingerd, naar beneden viel langs de
helling en daar uiteenbrak in, één, twee,
drie, vier of vijf stromen. Donkerrode,
soms oranjeachtige lavastromen, die elk
op hun beurt bij het ontmoeten van
obstakels in vele vonken uiteenspatten.
Het schouwspel was fantastisch en we
hoorden het donderen van deze nog
steeds actieve vulkaan, zodat ik tegen Jaap
zei: 'Listen, the mountain speaks to us'.
Onze vriend Arno was bang geworden en
ging liever omlaag. De plaats waar wij
waren was in september 1994 zwart
geblakerd door hete assen. Nog hogerop
Vielen toen doden en hele stukken grond
werden door gloeiende lava verbrand.
Dit indrukwekkende schouwspel heeft de
gehele nacht geduurd, met ongeveer
gelijke tussenpozen. Met zonsopgang - en
dit alleen al is op de Merapi een hele bele
venis - zagen we opnieuw hoe stroompjes
lava langs de helling naar beneden kwa
men. Later na zonsopgang, kwamen ver
schillende Javanen kijken. Tot dan waren
we alleen geweest.
Met dit verhaal heb ik mijn belevenissen
en ontmoetingen tijdens de reis naar mijn
geboorteland willen beschrijven. Ach, er
was nog zoveel meer. De pasar van
Muntilan en die van Tawangmangu, en de
pasar niet ver van de Borobudur om vijf
uur 's ochtends, teveel om op te noemen,
allemaal onvergetelijk en in mijn geheu
gen opgesloten. Herinneringen aan mijn
geboorteland waarover mijn moeder lang
geleden zoveel vertelde en diep in mij heb
ik dan weer het gevoel:
Indonesia is also a little bit my country
for it is the place where I was born.
André Schiitz
24
