Wat is In
mm
.giiïï
'Vliegmiljonair'
overleden
Batavia op sleep
richting Sydney
De vraag wordt wel eens gesteld wat nou
eigenlijk Indisch is, wat dat nou eigenlijk
betekent. Ik heb daar zo mijn idee over en
die hoeft natuurlijk niet overeen te
stemmen met wat een ander
daarvan denkt. Zoveel hoofden, zoveel
zinnen en vrijheid blijheid natuurlijk.
Indisch is een eigenschap en niet gebonden
aan een volk zoals Chinezen of Javanen,
maar aan een bevolkingsconglomeraat,
bestaande uit tientallen volken die des
tijds Nederlands-Indië bewoonden.
Het is een aangeleerde eigenschap van er
kennen en respecteren van bepaalde nor
men en waarden die in dat conglomeraat
In Den Haag is generaal-majoor b.d.
Dirk Asjes overleden. De 85-jarige Asjes
stond bekend als de 'vliegmiljonair'.
Hij had ruim 15.000 vlieguren en gold als
een van de grote voortrekkers van de
Nederlandse luchtvaart. Asjes hielp na de
oorlog 200.000 mensen uit Indonesië te
evacueren. Hij schreef het boek Startklaar
over zijn ruim 50-jarige vliegersleven, met
als bekendste incident het bijna fatale
ongeluk in Brits-Indië tijdens de London-
Melbourne race in oktober 1934.
als juist golden. En als ik dan sterk gesim
plificeerd doorga, anders wordt het te
complex, dan was er daar sprake van een
ontmoeting van twee culturen (normen en
waarden), namelijk de Aziatische, voorna
melijk Javaanse, en de Euro
pese, voornamelijk Neder
landse. Die vormden de
hoofdmoot met een hele
boel bijmoten,
Chinese, Portugese,
Engelse, Spaanse,
Ambonese,
Menadonese,
et cetera, ga
nog maar vier
entwintig uur
door. En dat
heerlijke ratje-
toe van erkende
en gerespecteer
de normen en waarden
ontstond in ons Indië, daar vandaan
Indisch.
Een voorbeeld van iets ontegenzeggelijks
Indisch. Een Javaan doet zijn behoefte in
een hokje boven de kalie en tjebokt met
het water uit die kalie. Hij vindt het af
vegen met papier of een boomblad niet zo
geslaagd. De Europeaan doet zijn behoef
de op een toilet en veegt af met toiletpa
pier. De Indische mens doet de behoefte
op een toilet en wast daarna met water uit
de botol tjebok. Dit is Eurojavaans, dus
Indisch.
Indisch is dus een eigenschap gevormd op
basis van de smeltkroes van normen en
waarden destijds aanwezig in ons Indië.
Deze eigenschap vormt de zeden en ge
woonten, de cultuur, de beschaving van
een groep. Iets Indisch is dus een uiting
van de Indische cultuur.
Cultuur wordt gevormd door geldende
normen en waarden. Deze normen en
waarden veranderen met de tijd, gelukkig
zijn de heksenverbrandingen lang verleden
tijd. Cultuur verandert dus onder invloed
van veranderende normen en waarden.
Cultuur leeft dus. Een dode cultuur ver
andert niet maar blijft ook niet bestaan
omdat leven ontbreekt, voorbeeld de cul
tuur van de Inca's. Ook de Indische cul
tuur in strikte zin zal verdwijnen omdat
Indië er niet meer is, de smeltkroes waarin
het geboren werd en leefde. Ook het be
grip Indisch zal vervagen omdat de cultuur
waar het een uiting van is verloren gaat.
Jammer voor ons die er aan gehecht zijn.
J.F.W.A. Lange
De replica van het VOC-schip Batavia
luistert in het jaar 2000 de Olympische
Spelen in Sydney op. De in Lelystad
gebouwde en daar nu als bezienswaardig
heid liggende Oostindiëvaarder wordt
daarvoor via het Panamakanaal naar
Australië gesleept. Australië heeft een
bijzondere band met de Batavia. In juni
1629 strandde de echte Batavia op de
Australische westkust. De schipbreukelin
gen behoorden tot de eerste Europeanen
die voet aan wal zetten op Australisch
grondgebied. In de jaren zeventig werd
het wrak van de Batavia gevonden bij de
Hotman Abrolhos, een eilandengroep.
Van 21 juli tot 14 augustus 1997 zal de absoluut laatste
Midden Java Reünie-reis worden gehouden.
Aangedaan worden Bali, Oost-Java en Midden-Java. De reis eindigt in Semarang als centrale punt.
Voor informatie kunt u zich wenden tot de heer J. Lewis, Elzenhorst 18, 2742 CJ Waddinxveen,
telefoon 01 82 - 61 00 42 en bij het secretariaat van MJR, Laan van Vlaanderen 488, 1066 MV Amsterdam.
41ste jaargang nummer 9 maart 1997
7