Oproep Indische gebruiken en gewoonten
moessQn
Ajo, die paraplu niet binnen openmaken.
Waarom dan niet ma?
Niet goed.
Waarom 'niet goed'?
Is niet goed ja. Al.
Dit soort 'uitleg' over de betekenis van
Indische gewoonten en gebruiken is nog
steeds aan de orde van de dag. Ook wij
knippen onze nagels niet 's avonds, terwijl
we er geen weet van hebben waarom dat
'niet goed' zou zijn.
Zo zijn er tal van gewoonten en gebruiken
die niet goed of juist wel goed zouden zijn.
De oorsprong van deze gebruiken en
gewoonten ligt in Indië en ze zijn ontstaan
uit de sociale en religieuze normen en
waarden van de multiculturele samenle
ving van toen.
Louise Peeters en Riny Boeijen hebben het
initiatief genomen hierover een boek uit
te brengen: een verzameling Indische
gewoonten en gebruiken, op anecdotische
wijze belicht. Het wordt geen wetenschap
pelijke uitgave, maar een boek dat je als
naslagwerk kunt gebruiken en dat ook
gewoon leuk is om te lezen. Een verhalen
bundel die de lezer met smaak zal veror
beren: soms met een korreltje zout meer,
soms met een korreltje zout minder.
Omdat de samenstellers graag meer infor
matie willen hebben over Indische ge
woonten en gebruiken, nodigen zij u van
harte uit te reageren. LI mag schrijven,
maar ze zijn ook bereid om uw verhalen
aan te horen en vast te leggen.
Lilian Ducelle steunt het initiatief en zal
de schrijvers met raad en daad bijstaan.
Om u vast een beetje van de sfeer te laten
proeven, volgt een korte voorpublicatie.
Selamat makan.
paraplu: een paraplu mag binnenshuis niet
worden geopend.
Een exponent van de angst voor de dood.
Wanneer er bij een Chinese familie iemand
was overleden, lag de dode thuis opge
baard. De kamer waarin de baar stond,
was versierd met pajongs (paraplu's).
Door in huis een paraplu te openen, werd
de dood als het ware in huis gehaald.
slang: een slang in huis betekent dat de
bewoner gaat verhuizen.
Tante Dee woonde in Spanje, in een bo
venhuis. Al vijftien jaar. Ze was oud en
weduwe en sleet haar dagen met vaste
bezoekjes aan vriendinnen, boodschappen
doen en lezen. Beneden haar woonde de
eigenaresse van het huis: mevrouw Engel.
Mevrouw Engel was geenzins een persoon
die haar achternaam eer aan deed. Het
was een kreng. Ze maakte herrie, schold
op alles en iedereen en gebruikte daarbij
woorden waarvan tante Dee nog niet eens
de betekenis kende. Maar dat het geen
nette taal was, wist tante zeker. Ze vermeed
haar daarom zoveel mogelijk en van de
herrie had ze weinig last. Tante Dee was
hardhorend. Op een dag kwam ze terug
uit de stad en zeulde zuchtend haar ge
vulde boodschappentas de trap op naar de
voordeur. 'Daaag Dee', klonk een schelle
stem door het raam van de benedenver
dieping. Tante Dee draaide zich om en
riep naar beneden: 'Nee ik ga niet mee.
Ik ben net terug van boodschappen doen.'
Vervolgens stak ze de sleutel in het slot,
opende de deur en zette haar boodschap
pen op de keukentafel. De Spaanse mid
dagzon was onbarmhartig die dag, zodat
de koelte van het huis haar goed deed.
Tante slofte naar de badkamer om het stof
van zich af te spoelen. Heerlijk dat half
lauwe water. Net als vroeger onder de
pantjoeran. Ze besprenkelde haar lichaam
rijkelijk met een viooltjesgeur en wikkelde
zich in een uitbundig bedrukte kain.
Opgefrist slofte ze richting keuken om aan
het eten te beginnen tot ze plots als aan
de grond genageld stond. Voor de voor
deur lag een donkergroene slang.
Ze schatte het beest wel een meter lang.
Nee, wel twee meter. De slang lag halfop-
gerold en zocht draaiend met kop en bo
venlijf de omgeving af. Tante Dee voelde
het bloed in haar hoofd wegtrekken en
kon geen geluid uitbrengen. Met loodzwa
re benen schuifelde ze stapje voor stapje
richting kamer, de slang geen moment uit
het oog verliezend. Toen ze zich veilig
waande, snelde ze naar het balkon en
begon om hulp te roepen. Mevrouw Engel
hoorde het gejammer en stak haar hoofd
door het raam. 'Wat is er Dee?'
'Er ligt een slang voor de voordeur. Kom
me helpen. Kom toch snel.'
'Wat voor een slang dan?', krijste mevrouw
Engel.
'Een grote' omschreef tante haar belager
en vouwde haar handen alsof ze haar
beschermengel om hulp bad.
'Oh, ik kom er aan', brulde mevrouw
Engel en zocht tussen haar tuingereed
schap een wapen dat bij de omschrijving
paste. Vlet een hark in de hand stormde ze
even later de trap op. Ze opende met een
brede zwaai de voordeur en keek de
sissende indringer recht in de ogen. Niet
in het minst geïmponeerd gaf ze het beest
meteen een flinke klap. De vonken
sprongen van de natuurstenen vloer. 'Hier
pak aan, klotekop', en opnieuw haalde ze
uit. 'Ja hij heeft inderdaad een grote kop',
hijgde tante amechtig op veilige afstand.
Bij de derde klap greep de slang zich vast
aan de tuinhark. Mevrouw Engel verander
de van tactiek. Ze hield de hark voor zich
uit, liep achteruit de trap af en gooide met
een ijselijke gil het gevaarte de voortuin
in. 'Is ie weg?', klonk een benepen stem
vanuit de kamer. 'Ja hoor. Die komt niet
meer terug.' Tante Dee was gered.
Uiteraard vertelde ze de volgende dag het
voorval in geuren en kleuren aan haar
vriendin Toetie. 'Weet je meis', zei Toetie
'dan ga je binnenkort verhuizen.'
'Waarom dan?', had tante verbaasd geke
ken. 'Een slang in je huis betekent dat je
binnenkort gaat verhuizen.' 'Ach onzin',
had ze het orakel bezworen. En daarmee
was de kous af.
Enkele weken later stond tante in gedach
ten verzonken boven haar dampende
wadjan. Ze was ontstemd. Mevrouw Engel
had haar nobele reddingsactie namelijk
aangegrepen als een mooi moment om de
huur te verhogen. Tante voelde zich voor
het blok gezet. Ze was al oud. Waarom
nog de huur verhogen? Voor die paar jaar
dat ze er nog woonde? Niettemin was
mevrouw Engel onverbiddelijk geweest.
Haar overpeinzingen werden onderbroken
toen ze haar voornaam hoorde. 'Deeeee.'
Het was mevrouw Engel die riep. Tante
stak haar hoofd door het openstaande
raam en antwoordde: 'Jaaaa.' 'Dee, het
stinkt hier. )e gebruikt er zeker vis bij?'
De vragenstelster stond wijdbeens met
haar armen in de zij onder het raam.
Tante wilde kwaad worden, maar vroeg
voor alle zekerheid naar een herhaling.
'Wat zeg je?', waarop mevrouw Engel nog
nadrukkelijker schreeuwde: 'Het stinkt
hier. Je gebruikt er zeker vis bij?' Tante
Dee had het dus goed gehoord. Dit was de
limit. Ze knalde het raam dicht, draaide
het gas uit, frommelde wat kleren en
toiletspullen in haar koffer en stond een
half uur later met hoogrode konen bij
Toetie op de stoep.
'Wat is er gebeurd meis?', vroeg Toetie
bezorgd. 'Ik ga verhuizen Toetie'. 'Maar
waarom dan? Vanwege de huur?' Tantes
lippen trilden. 'Ach nee, die huur had ik
wel willen betalen. Maar mevrouw Engel
is te ver gegaan. Zoeven stond ze me ook
34
