moessQn
Moesson in Suriname (2)
Vandaag kreeg ik ons lijfblad Moesson van
15 mei 1997 in huis en daarin las ik de
brief 'Moesson in Suriname' en dat vond
ik prachtig. Hoe komt ons lijfblad in de
Nederlandse ambassade, afdeling Cultu
reel Centrum? Het Cultureel Centrum is
enkele maanden geleden opengesteld
zodat men gelegenheid heeft diverse
Nederlandse kranten, boeken, maandbla
den te lezen. Daarnaast is er iedere derde
donderdag van de maand een filmavond
waar zo ongeveer 400 personen op af
komen. Ik kom zelf ook twee keer in de
week de Nederlandse kranten lezen.
Boeken over het voormalige Nederlands-
Indië zijn er (nog) niet. De beheerster van
genoemde afdeling sprak er met mij over
dat er nog niets is voor de Javanen in
Suriname en wil er wat aan doen. Naar
aanleiding van dit gesprek heb ik toen
twee jaargangen (1994 en 1995) aan haar
ter beschikking gesteld en zie de reactie in
MoessonVan haar heb ik verleden week
vernomen dat Moesson een succes is ge
worden onder de Javanen en zij die uit
Nederlands-Indië zijn gekomen. Ze kun
nen geen abonnement nemen want ze
hebben geen geld. Daarom vond ik de
reactie in Moesson zo fijn, ja toch?
Fam. A. IJskes-Cramer, Paramaribo
Moesson in Suriname (3)
De brief van Ernst Oei, die sinds 1970 in
Suriname woont, heeft mijn aandacht
getrokken omdat ik zelf van 1972 tot
1983 als Indo in Suriname heb gewoond.
Ik was verrast om in Suriname lavanen te
ontmoeten, lavanen die nog lavaans
spraken, lavaanse dorpen - zoals Taman-
redjo, Lelydorp, et cetera en er lavaanse
gewoontes en tradities op na hielden.
En zo ben ik aan het snuffelen gegaan.
Wat bleek - de aanwezigheid van de
lavanen in Suriname is niet los te denken
van de afschaffing van de slavernij.
In 1833 werd de slavernij door de Engel
sen afgeschaft, gevolgd door de Fransen in
1848. Het gevolg - er ontstond een tekort
aan arbeidskrachten in de plantages met
producten voor de Europese Markt. Om dit
tekort aan te vullen liet de overheid Gro
ningse boeren overkomen. Tegenwoordig
heten ze Boeroe. Helaas moest dit project
later worden gestaakt, omdat de grondei
genaren tegen gingen werken. Immers het
was toch niet passend dat Europeanen het
werk van de slaven overnamen. Toen liet
de overheid contract-arbeiders uit China
overkomen. Na een tijdje was gebleken
dat dit te duur was. Dus moest het stop
worden gezet. Hierna liet de overheid
contract-arbeiders uit India overkomen.
Omdat de meesten hindoes waren, werden
ze later allen 'hindoestanen' genoemd.
In 1873 kwamen de eerste hindoestanen
in Suriname. Helaas werd dit project later
door de Engelsen (India was Engels ge
bied) stopgezet.
Op 1 juli 1863 werd de slavernij in Suri
name afgeschaft. De meesten, nu vrije
burgers, gingen naar de stad om andere
arbeid te zoeken. Het probleem van het
Bij deze geven wij u kennis, dat na
een kort ziekbed is overleden
Henk Richard
Steenstra Toussaint
8 juni 1914 t 7 mei 1997
Solo, Ned.-Indië Leiden,
Nederland
Eveliene H. Steenstra
Toussaint-Ruben
Ronald en Frauke Luyten
Frank en Irene Steenstra
Toussaint
Haydee, Aimee en
Richard
lean en Marja Steenstra
Toussaint
Marino
Vanessa en Angelique
Correspondentie-adres:
Noachlaan 21
2324 LP Leiden
De begrafenis heeft plaatsgevonden
op dinsdag 13 mei 1997.
tekort aan arbeidskrachten werd met de
dag urgenter. Uiteindelijk liet de overheid
contract-arbeiders uit Nederlands-Indië
overkomen. Omdat de meesten uit
Midden-Java kwamen, werden ze Javanen
of Japanesi genoemd. In 1891 kwamen de
eerste contract-arbeiders aan en de laat-
sten in 1938. In totaal kwamer er zo'n
32.620 contract-arbeiders in Suriname.
In 1974 toen er sprake was van een onaf
hankelijk Suriname, probeerden enkele
lavaanse leiders, onder andere Salam
Somohardjo en Dasiman, om de Javanen
naar Nederland te lokken. Voor een deel
is dit wel gelukt. En zo zijn er nu enkele
duizenden Javanen uit Suriname in
Nederland. Op 25 november 1975 werd
Suriname onafhankelijk. Men hoopte
voor een vredig Suriname. Helaas, op
28 februari 1980 werd het bewind door
de militairen afgezet. Nu is er weer een
democratie, maar het blijft moeizaam.
Ron A. P. van Ling, Zevenaar
Natuurbescherming in Indië
In Moesson van 15 oktober 1996 (pag. 7)
schreef Lydia Haafkens dat de Neder-
landsch-Indische Natuurhistorische Veree-
niging werd opgericht in 1912 in plaats
van 1913. De Nederlandsch-Indische
Gojang gojang kaki nona
Djangan menangis nona
Nanti papa datang nona
Djangan menangis nona
Bedroefd maar berustend geven wij
ervan kennis dat, tijdens bezoek bij
ons thuis, is overleden onze moeder
en oma
Lizzy Ottenhoff-Intveld
weduwe van
K.F. (Ot) Ottenhoff
Soerabaja
10 februari 1911
t Haarlem
21 mei 1997
Karin
Peer
en verdere familie
Indisch Verzorgingshuis Patria Baarn
Correspondentie-adres:
Van Hogendorpstraat 21
2012 MN Haarlem
Zij is begraven in het familiegraf
Begraafplaats St. Jozef, Haarlem.
Dank voor alle medeleven, bloemen en
kaarten.
De inhoud van ingezonden
brieven valt buiten de
verantwoordelijkheid van de redactie
4
Brieven
