Herinneringen bij een oude schoolfoto
Hello my Bogor manis!
Schooljaar 1941-1942, klas III B van de
Notaris de Graafstichting HBS aan de Tji-
keumeuhweg in Buitenzorg (Bogor), inge
zonden door mevrouw Connie Ketting
van Rossen. (Moesson van 15 april 1997)
Wat ziet mijn hidung pèsèk op de foto?
Een jeugdvriendin en een paar jeugdvrien
den van djaman baheula (Soendanees
voor tempo doeloe) en dat is meer dan
zestig jaar geleden. Van boven naar bene
den en van links naar rechts: Dicky Cress
van de Tjiwaringinlaan, woonde in de rij
van de families: Schieffer of Fischer, Wes-
sels, Boutmy, Vierstraete, Notnagel en an
deren. Zus Elly was op de Mulo-school en
Paatje Cress was toen voorzitter of vice-
voorzitter van de Indische sociëteit
Niets is stimulerender voor het
ophalen van herinneringen
dan het bekijken van een oude
schoolfoto.
Dat deed Bert Simon en met
zijn opmerkelijke geheugen
deed hij het navolgende
verhaal. In de taal van zijn
jeugd met het spontane dialect
dat men nu als 'petjoh' heeft
gecultiveerd. We lieten de
woorden in de oude spelling
en de vertaling voor wat die
was. En zo hoort dat.
Redactie
De Vriendschap aan de Tjikeumeuhweg
naast het huis van de familie Brandes met
de knappe dochters Wiesje, Els, Poppie,
Felie en nog één, namanja al vergeten.
Er werd in De Vriendschap vaak gedanst
en meestal zorgde de locale band, de
Tropical Hawaiians dan voor de muziek.
Samen met Rein v.d. Heiden, Abbie Maijer,
Max Kloppers, Tholense en anderen was
ik ook van 1941 tot het uitbreken van de
oorlog met Japan met mijn krontjong-
pêjot (ukulele) en koorkreuner lid van de
'bende'. Leuke tijden waren het met de
meisjes Brandes, Rijnenberg, Samallo, v.d.
Heiden en andere leuke en lieve Bogorse
meisjes. Bogor was rijkelijk bedeeld met
lieve kippetjes. Dit is betoel betoel waar
en als ik lieh, biar disambar gelèdèk.
De sfeer was altijd boekan main en nooit
was er rotzooi, zoals orang mabok jang
teveel Bokma of herrie. Zelfs een onverto
gen woord was er niet bij. Niet in het
minst was dit aan Paatje Cress te danken
die als een sergeant-instructeur overal
aanwezig was en overal de juiste stem
ming wist te brengen. Last but not least de
Madoerese toekang saté ajam op het ach
tererf, die al voor 24.00 uur ter poelang
kandang ging. Memang zijn saté lontong
raos pisan (Soendanees: erg lekker) en
bisa tèlèr (duizelig: niet 100% bij bewust
zijn) van de lekkerheid.
Nu even terug naar de foto.
Naast Jan de Groot staat volgens mij
Harry Awibowo. Hij was oud-leerling van
de Buitenzorgse school of Denckertschool
(schrijf ik dit wel goed?) tegenover de
Christelijke School aan de Feithweg 3.
Naast Eep Bergamis staat Henky Khouw,
de kleinzoon van de rijke Tan Tek Hai,
eigenaar van de Cultuur Maatschappij Tja-
ringin. Zijn oudere broer Chris was een
schoolgenoot van me op de Mulo-school
en was een goede pingpong speler.
Ze woonden in een heel groot huis aan de
Hospitaalweg tegenover de eerste Euro-
peesche Lagere School (Hoofd der school
was meneer Dürer, Düren of Dür, die lieve
dochters had) met vele en lage mangga
aroemanis bomen op het erf. Als het
manggatijd was en je mata maling zagen
die groene en glimmende mangga's zo
verleidelijk hangen, dan kwamen vaak
zondige gedachten in je kop om tijdens
de siësta-uren, van twee tot vier uur, of
héél vroeg in de ochtend, zo tegen vijf uur
een commando raid uit te voeren. Maar,
dan denk je weer aan wat mevrouw Van
Es, juffrouw Kouthoofd, meneer De Vries
en meneer Grijpma (leerkrachten van de
Chr. School) je de woorden uit het Onze
Vader leerden: 'Leid ons niet in verzoe
king, maar verlos ons van den boze', dit
was ook belangrijk voor mijn verdere le
ven, en wat onze oudere boengs zoals
mijn broer Jos, Pèpèn (Frederik) Mutter,
Alex van Rheenen, Ferry Rijnenberg en
andere scherpschutters op de kartepel (ka
tapult), vruchten raiders en conquistado
res van kali's, sawahs en nog veel meer,
ons op het hart drukten: 'Noooiiit en te
nimmer van je vrienden stelen, als geen
vriend mah wel.' Deze erecode stond bij
ons hoog in het vaandel en we hebben
ons er altijd aan gehouden. Als je beloof
niet biar déh, wis bèn, keun waè, laat
maar of let but (respectievelijk Djakar-
taans, Javaans, Soendanees, Nederlands en
'Engels'). Lest, best, komt Joke Buitenhuis
aan de beurt. In de zesde klas van de Chr.
School zat ze voor me en deelde de twee-
persoonsbank met Poppie Theunissen en
één of twee banken voor haar Henky
Khouw. Joke woonde aan de Pledang (Pa-
ledang) in een 'net' huis met een 'net' erf.
Als je van Pledang richting Bantammer-
weg ging, had je de grote huizen waar de
families Iken, de Boer, Oldichs en Mor-
bick woonden. De andere inwoners soe-
dah loepa namanja. Papa Buitenhuis run
de een transportonderneming, een soort
A.A.T. (af- en aanvoertroepen) in vredes
tijd, bestaande uit grote dieseltrucks van
42ste jaargang nummer 1 juli 1997
41
