Tjimahi-kamp 4,
februari 1946
toch wel even tijd nodig om dat allemaal
te verwerken.'
Duidelijk geëmotioneerd, weet Nieske ook
te vertellen dat het bij het merendeel van
de kinderen niet om een aangeboren visu
ele handicap gaat. De oorzaak is een ge
brek aan vitamine A en dat de overheid
bij dit probleem weinig hulp biedt, of kan
bieden.
'Daarom moet je het probleem bij de kern
aanpakken en zorgen voor goede voeding
en medicamenten', zegt ze resoluut. Terug
komend op de school, zet echtgenoot Jan
uiteen dat die weliswaar als internaat
dient voor zeventig blinden, maar boven
dien dagelijks bezocht wordt door onge
veer vijftig andere blinde kinderen die uit
de directe omgeving komen.
En over het mondjesmaat verlenen van
steun door de overheid: 'Dit zou hier niet
kunnen gebeuren, maar je mag geen ver
gelijkingen maken. Er wordt al zoveel met
de vinger gewezen. Indonesië is een
enorm groot land en daar gelden nu een
maal andere normen en waarden dan
hier.'
Maar hoe dan ook, in haar doorlopende
hulpverlening klopte de familie De Pater
ook aan bij de Apeldoornse Stichting Het
Loo-erf en wist daar voor een zacht prijsje
in goede staat verkerende braille-boeken
en leesstokken binnen te halen. Mèt de
zeventig paar schoenen, die van de
opbrengst van de vorige pasar malam wer
den gekocht, waren het welkome gaven
voor de blindenschool die, gelet op
onderkomen, materiaal en hulpmiddelen,
nauwelijks die naam lijkt te verdienen.
Nieske naar aanleiding van een bezoek
aan de school: 'Het gebouw ziet er van
buiten nog tamelijk goed uit, maar het
interieur laat erg veel te wensen over. Alles
is oud en versleten. Sommige kinderen
slapen op matrassen of matjes, anderen
gewoon op de grond. Dit kan toch niet,
denk je dan.'
Daar ben je het dan helemaal mee eens,
en dan doet het je echt wel wat dat er -
zonder alle andere 'hulpverleners' tekort
te doen - hier op de Veluwe een Hollandse
familie is die een pasar malam organiseert
en dat ze van de opbrengst zeventig bed
den voor die blindenschool laat maken.
Eenvoudige bedden, volgens )an en Nies
ke, die door de mensen in Mataram wor
den vervaardigd. Snijdt het mes aan twee
kanten: hebben de mensen daar werk en
hoeft geen van de blinde kinderen meer
op de kale vloer te slapen.
Naast werk voor de blindenschool, doet
de familie regelmatig zaken in Indonesië.
Zoals ook in augustus of september. De
manier waaróp handel wordt gedreven is
echter een verhaal apart.
Nieske: 'Het gaat om handwerk. We kopen
daar niets van fabrieken, maar doen dat
bij mensen langs de straat en in kam
pongs. Dan bestellen we iets en is de hele
kampong er druk mee. De mensen zijn
vaak erg trots op wat ze hebben gemaakt.'
En lachend: 'Maar het gebeurt wel dat je
ze moet aansporen om iets op tijd klaar te
krijgen. Ze zijn soms te gemakkelijk. Dat
kan door het klimaat komen, maar mis
schien ligt het ook een beetje in hun aard.
En het kan ook gebeuren dat ze bij een
volgende keer dat je komt een hogere prijs
vragen. Dat is gewoon even uitproberen.
Dan moet je ze dus duidelijk maken dat
dat niet kan, omdat je afspraken met ze
hebt gemaakt.'
Ziet ze een duidelijk verschil tussen de
'arbeidsmoraal' hier en daar, grote bewon
dering heeft Nieske voor de geleverde
ambachtelijke prestaties: 'Ze kunnen met
primitieve middelen onvoorstelbaar
mooie dingen maken, of naar voor
beelden namaken. Bijvoorbeeld gietwerk,
waarvan de modellen vaak nog gewoon in
de grond worden gemaakt, zoals dat
waarschijnlijk al eeuwen gebruikelijk is.'
En weer lachend: 'Maar dan ligt er ook
een geweldige rommel omheen.' Op die
manier worden hele gezinnen aan werk en
geld geholpen. Nu richt de familie De Pa
ter zich nog voornamelijk op Yogya, Solo,
Malang en Mataram, maar gehoopt wordt
dat de vleugels verder uitgeslagen kunnen
worden en nóg meer gewone mensen
daadwerkelijk in het hulpverleningspro
ject worden betrokken om er profijt van te
kunnen trekken.
Moet je maar naar de expositie komen
kijken die aan de Kalverwei 18 in Lieren,
hier vlakbij Beekbergen, het hele jaar door
te bezichtigen is. En beslist ook naar de
volgende pasar malam. Om te kijken en
vooral te luisteren. Als je tenminste wat
meer wil weten over het opbouwende
werk dat door de mensen van dat bedrijf
wordt verricht. Die saté met lontong tjap
Belker is trouwens voortreffelijk. Weer
eens wat anders dan die in een magnetron
klaargestraalde ingevroren rommel met
patat en aangelengde pindakaas.
Dit gedicht werd voorgedragen
op een cabaretavond.
De naam van de dichter is onbe
kend.
Half augustus vijfenveertig
Einde van de slavernij
Einde van de overheersing
Einde van de dwinglandij
Einde van de kampellende
Poorten open! Wij zijn vrij!
Half september vijfenveertig
Dertig dagen wachten wij
Op geallieerde vrienden
Op een nieuwe maatschappij
Op herstel van de regering
Poorten open! Wij zijn vrij!
Half oktober vijfenveertig
Zestig dagen wachten wij
Op beloofde herbezetting
Lijkt het geen bedriegerij?
Heeft de wereld ons vergeten
Poorten open! Wij zijn vrij!
Half november vijfenveertig
Opkomst extremisterij
Plunderingen, overvallen,
Banditisme, roverij!
Boycot, moord en sabotage,
Poorten sluiten! Zijn wij vrij?
Half december vijfenveertig
Iedere dag een schietpartij.
Tom'gun, Brengun, mitrailleurvuur
Tanks, mortier, kanongerij.
Bommen, kogels en granaten,
Dicht de poorten! Zijn wij vrij?
Half januari zesenveertig
Maandenlang geen fruit, geen ei.
Maandenlang geen verse groenten
Rijst slechts met wat soep erbij.
Maandenlang weer opgesloten
Achter kawat... zijn wij vrij?
Half februari zesenveertig
Al is een half jaar voorbij,
Moedig, dapper, vol vertrouwen
In de toekomst blijven wij.
Spoedig zal het jub'lend klinken
Poorten open! Wij zijn toch vrij!
Nellie Wiborg Jenssen-Swager
voordelige vluchten
kookcursussen in Azië, o.a. in Indonesië
verzorgde individuele reizen //!P^
Wittenburgergracht 265A
1018 ZL Amsterdam, Nederland
Tel. 020 - 427 71 50, Fax 020 - 427 40 73
42ste jaargang nummer 2 augustus 1997 39