Meditations from Florida
Tempo Doeloe, Tempo Sekarang
Juridische bijstand of advies nodig?
Mijn oma was van een heleboel dingen op
de hoogte. Ze wist precies wat er gaande
was bij de buren links en rechts en tot
zelfs een paar straten verder. Ze hoorde
allerlei nieuwtjes van vriendinnen en fa
milie die langskwamen en gaf die nieuw
tjes prompt door aan andere vriendinnen
en familie. Ook kende ze zowat alle verko
pers die de buurt afliepen.
De bibik tènong, die geregeld aankwam
met natuurlijk nog meer praatjes over
mensen in andere straten waar ze haar
koekjes verkocht, was altijd welkom om
haar nieuwtjes en om de eterij. De paman
rombèng, ook wel toekang botol ge
noemd, kwam geregeld het erf op om ou
we rommel op te kopen en aan wat hij al
aan rommel bij zich had, wist Oma vaak
wie van haar buren die dag wat centjes
hadden verdiend en hoeveel. Van de opge
ruimde ouwe rommel die Oma wel eens
verkocht aan de rombèng kocht ze prompt
koekjes van de bibik tènong waarop wij
royaal werden getracteerd. Heerlijk. En dat
waren nog alleen maar twee van haar
'berichtgevers'. Er waren er nog heel wat
meer, want Oma zat strategisch opgesteld
in haar krossi males in de voorgalerij.
Kennissen die voorbij kwamen en haar
zagen zitten, kwamen uit beleefdheid
mampir en brachten de nodige nieuwtjes.
Oma wist precies wat er in de wereld, haar
wereld, voorviel en ze wist het binnen de
kortst mogelijke tijd als er iets gebeurd
was. Ze had geen telefoon, geen radio of
tv, maar wel kreeg ze post van haar kinde
ren en soms van de kleinkinderen, en de
brieven bezorgden haar het nieuws van
ver, en soms was het nieuws al oud, maar
voor Oma was het nieuws, en ze was er
tevreden mee. Goed nieuws werd altijd
dankbaar aanvaard, en als het nieuws
slecht was, bespaarde de late ontvangst
ervan haar een tijdje 't verdriet dat het on
herroepelijk met zich mee zou brengen.
Oma's netwerk voor de ontvangst van het
nieuws van de dag en nieuwtjes van vrien
den en familie werkte uitstekend. De we
reld ging niet aan haar - zittend op de
krossi males in de voorgalerij - voorbij.
Onlangs was ik in een winkel vol met
prachtige electronische apparatuur waar
onder ook computers. Een omaatje sprak
een jongeman aan, kennelijk een winkel
bediende, en vroeg: 'Meneer, ik moet een
computer hebben, maar ik weet er niks
vanaf. Kunt u me helpen?' De jongeman
moest weten wat ze met een computer van
plan was te doen, wou ze een boek schrij
ven of wou ze met de kinderen... ']a, ja',
zei Oma helemaal enthousiast, 'juist. Ik
wil mijn kleinkinderen e-mailen, en ik wil
op het internet zodat ik allerlei informatie
en nieuwtjes kan inwinnen. Maar ik heb
hulp nodig, heel veel hulp.' Ahaa, omaatje
wou zich dus het 'voertuig' aanschaffen
dat haar over de information highway zou
voeren in een halsbrekende vaart. De jon
geman was al net zo enthousiast als de
oude dame van twee generaties vóór de
zijne en met z'n beiden verdwenen ze ach
ter een hele rij beeldbuizen van allerlei
computermerken. Hoe langer hoe meer
oudere mensen, senior citizens, zoals ze
hier genoemd worden, raken in de ban
van de computer. Niet omdat ze zo gek
zijn op het electronische apparaat per se,
maar omdat het hun dichter tot vooral
hun kinderen en kleinkinderen brengt die
vaak zo ver weg zitten hier in dit grote
land. Het zijn meestal de kinderen die
hun ouders porren om toch vooral een
computer aan te schaffen. Opa en oma
hebben er geen zin in, zijn er meestal
doodsbang voor en kunnen zich niet ach
ter zo'n machine voorstellen. Maar dan
komt kleinkind die ze beloofd te e-mailen
als ze een computer hebben. En voor ze
het weten zitten de senioren hele verhalen
af te steken via internet. Ze vinden het
prachtig, en het is ook prachtig, het is niet
te geloven, dat is wat het is. Al gauw heb
ben ze contact, niet alleen met kleinkinde
ren maar ook met andere familieleden en
kennissen die zich langzaam maar zeker,
stuk voor stuk een computer hebben aan
geschaft. En de nieuwtjes en verhalen vlie
gen over en weer. Ze 'praten' met dokters,
stellen vragen over hun medicijnen, han
delen hun bankzaken af en ontvangen
hun pensioen elke maand precies op tijd.
Ze wandelen een chat room binnen waar
ze gesprekken voeren over een bepaald
onderwerp waar die groep in geïnteres
seerd is en kletsen honderd uit. Voor deze
mensen die anders vaak een afgezonderd
leven zouden leiden omdat ze niet meer
of moeilijk kunnen lopen, gaat een hele
nieuwe wereld open. Maar natuurlijk hoef
je niet oud te zijn om van dit alles gebruik
te kunnen maken, je hebt er wel meer tijd
voor dan de jongelui die nog hun brood
moeten verdienen (vaak op de computer!).
Maar ja, je zit tenslotte maar tegen een
machine aan te kijken al heb je dat al heel
gauw niet eens meer in de gaten. |e doet
alles wat Oma deed zonder een levende
ziel tegen het lijf te lopen. Hoe anders was
het voor Oma. Die ging een dagje uit als
ze haar pensioen ging halen, helemaal in
een andere stad op het 'pensioen kantoor'.
Ze kwam dan met allerlei olèh-olèh thuis
en je wist dan dat het de eerste van de
maand was. In haar chat room zat ze in
een krossi males en ontving haar bezoek
dat haar voorzag van nieuws uit hun we
reld, een hele kleine wereld toen, maar
groot genoeg voor hen. Oma zag en sprak
met echte, levende mensen, allerlei ver
schillende mensen. Ze had een zoon en
een dochter in de buurt en kleinkinderen;
van anderen die verder weg woonden,
hoorde ze geregeld en ze was er tevreden
mee. Haar hele generatie was er tevreden
mee.
Wij kijken er nu op terug, beseffen dat het
tempo veel rustiger was en een hart
scheen minder onderhevig te zijn aan een
infarct toen. Of lijkt het misschien maar
zo? Oma en haar krossi males van tempo
doeloe hoorden in die tijd, wij en de com
puter horen in deze tijd. Haar tijd, onze
tijd, krossi males, computers. Tempo doe
loe, tempo sekarang. En zijn wij tevreden?
luul Lentze
Indische advocaten staan u graag bij.
11
Algemene praktijk (o.a. echtscheidingsrecht, huurrecht, strafrecht,
erfrecht, arbeids-/sociaal verzekeringsrecht en vreemdelingenrecht)
en gespecialiseerd in WUBO-.WUV- en WlV-zaken.
Bel of schrijf naar:
SCHENKHUIZEN Advocaten
Laan Copes van Cattenburch 137
2585 GA 's Gravenhage
tel. 070 - 346 91 36
42ste jaargang nummer 3 september 1997
