Mijn Zwitserse zwaluw
ORIENT TRAVEL
E.O. Kollmann,
Indisch Familie Archief
ring met zang en dans die we voor de ou
ders opvoerden en de prachtige kostuums
waarin we optraden?
Hoogtepunten in het bestaan waren de
dagelijkse uitdeling van post,
de verstrekking van de extra
voeding, waaronder de door
iedereen begeerde 'Sweeted
condensed milk', het weke
lijkse zakgeld, en het bezoek
van of aan de ouders.
Het Nederlandse verblijf op
de Fairbridge Farm School
heeft ongeveer tien maanden
geduurd en werd beëindigd
door de definitieve terugkeer
van alle Nederlandse gezin
nen naar Nederland.
Iedereen die het voorrecht heeft gehad om
hier te acclimatiseren na de hectische
kamptijd en de Bersiap, zullen er met zeer
veel genoegen aan terugdenken.
De volgende lijst met namen van deelne
mers kan ik me nog herinneren: Eduard
Lumkeman, George Petit, Henk en Jimmy
van der Vloot, Dolf Bodaan en twee Zusjes
Bodaan, Hans en Jan Jansen, Wim Plink,
Rob en Paul van Es, Jan Rombach, Hans
van den Bosch, de zusjes Burger,
Els Duyster, Emma Jansen, broer en zus(?)
Geerlings, Hein en Kootje Versteeg, Guus
en Ernst Kollmann, Daantje Uljee, Rodri-
go (vóórnaam weet ik niet meer), Hans
Greeuw, Tacoma.
Waar zijn de kleintjes? Waar is het nest?
Het nestje met vrouwtje en twee kleine
vogeltjes, in Zwitserland gesneden uit
hout en meegenomen door mijn ouders
op hun tweede honeymoon door Europa
in 1929 en 1930. De Deli Maatschappij
gaf zijn employees zes maanden verlof na
zes jaren werken. De eerste verlofperiode
was in 1923 en 1924 en daar ontmoetten
Pap en Mam elkaar op de boot op weg
terug naar Sumatra en Java. Pap vanuit
Holland en Mam vanuit Frankrijk. Ze stu
deerde pianoforte in Parijs, onder andere
bij Alfred Cortot. Mijn broers, Eddy en
José waren toen respectievelijk vijf en an
derhalf jaar oud, en werden door de ba
boe in de gaten gehouden bij de oma's in
Den Haag of Amsterdam. Ik was nog maar
een twinkle in daddy's eye en mocht hele
maal niet geboren worden, te gevaarlijk
nog een baby zo laat in het leven. De laat
ste was al zo moeilijk.
Mam nam Pap mee door Europa en met
haar uitstekende talenkennis ging dat lek
ker makkelijk: Duitsland, Zwitserland,
Frankrijk: de Rivièra, Nice, Monaco.
En via Parijs weer terug naar Amsterdam.
Pap begreep heel snel dat een gebrek aan
talenkennis funest was. De twee jongens
zouden dat beter moeten doen.
Uit Zwitserland werden de uit hout gesne
den vruchtenschaal en de zwaluwen mee
genomen. Het nestje met het vrouwtje en
de twee kleine kejipoets (hun twee jon
gens Ed en José?) keken uit naar vader
zwaluw, die wegvloog om een worm te
halen voor zijn gezin.
De Zwitserse zwaluwen waren er altijd!
Op de Toentoenganplantage waar ik als
baby (eh apah ini deze? mag niet toch?
weer een jongetje erbij, hoe deze? voorbe
hoedsmiddel bledos?) voor het eerst de
kleine zwaluw zag rusten en vliegen op
één van de houten pilaren op de pedopo
(1934) en op de voordeuren van de Ser-
dangweg, de Laboratoriumweg in Medan
(1935-1940), Welirangstraat en Verlengde
Sophiastraat in Malang (1940-1943),
Lampersariweg in 't vrouwen- en kinde-
renkamp (1944-1945).
Toen verdween het nestje met vrouwtje en
anaks en mijn zwaluw heeft sindsdien ver
geefs gevlogen en gezocht naar zijn kleine
familie. Hij werd buiten op het balkon ge
hangen in de Ruysdaelstraat in Amsterdam
(1946-1951) en hij maar wachten. Kassian
die kleine man. Hij is zo trouw.
Hij kwam met mij mee naar Nieuw-Zee-
land en op iedere voordeur daar vliegt hij
nu nog, al sinds 1952 en hij zoekt tever
geefs (Auckland, Tauranga, Tokoroa,
Christchurch en nu in Howick) naar zijn
gezinnetje. Soedah ik zeg alsmaar tegen
hem 'djangan nganis, niet bang zijn, we
vinden jouw gezinnetje one of these days.'
Ik kocht een modern gesneden nestje met
vrouwtje en twee kleine vogeltjes die heb
berig uitkijken naar hun dagelijkse worm
die maar nooit komt. Hij heeft ze de rug
toegedraaid. Gewoon toegedraaid.
'Zeg geen flauwekul ja', zegt hij tegen mij,
'deze zijn niet mijn stijl man, deze zijn
maar karikaturen van mijn kleine familie.
Mijn familie is mooi blauw met rood.
Er waren er zoveel toen zestig, zeventig
jaar geleden in Zwitserland en nu probeer
jij mij met zo'n nepnestje happy te maken.'
'Ja, ik kan het toch ook niet helpen, toen
ik in 1993 in Genève was, heb ik gekeken,
echt loh, apah isterniet. Niet gezien, jouw
relaties niet en zeker niet jouw familie.
Ook in Bali en Java heb ik uitgekeken
naar jouw kleintjes, tidah adah. Als ik een
maal de grote zwaluw in de hemel ont
moet, kom jij dan maar mee hoor.
Gewoon op mijn kistje. We blijven bij el
kaar man. Wij vliegen gewoon verder in
de heerlijke hemelse ruimte en we blijven
zoeken, oké? Kayah Jonathan Seagull.'
Hij vliegt even weg met een verwijt in zijn
ogen. Maar iedere ochtend is hij weer te
rug. Wij zijn nu eenmaal grote kenallans
van tempo doeloe. Let's face it; he was
there before I was born and maybe he
feels reponsible for me? Who knows?
Guns de Koster
RETOUR BANGKOK v.a. 980,-
RETOUR JAKARTA v.a. 1240,-
RETOUR BALI v.a. 1550,-
RETOUR BIAK v.a. 2150,-
RETOUR AUSTRALIË v.a. 1699,-
Overwinteren BALI, 4 weken v.a. 2590,-
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 623 74 84
43
AKIVK
Laan van Meerdervoort 291
Tel. 070 - 361 50 78
DEN HAAG
42ste jaargang nummer 3 september 1997
33
