Nieuws Nieuws Nieuws <_[>NDONET Van het feit dat de woonbuurten in Dja karta meermalen doorsneden worden door de spoorbaan werd dankbaar gebruik ge maakt. Door de spoorbomen neer te laten konden de wijken, die nog doorzocht moes ten worden, hermetisch afgesloten worden. Later kwamen hele streken in Noord- Celebes (Sulawesi) en in West- en Midden- Sumatra in opstand. In september 1957 vertrok ik met de heer Visser uit Soerabaja voor een paar maan den naar Makassar. Wij moesten daar in de Rumah Sakit Umum (voormalige CBZ) aan de Djalan Karebosi een paar röntgen- kamers inrichten. Er was ook een Duitse röntgenoloog werkzaam. In die tijd was Indonesië nogal in trek bij Duitsers, vanwege de salarissen van dui zenden rupiahs. Deze dr. Werner had ook een privépraktijk met een Siemens rönt- genapparaat. Zijn salaris bij het RSll zal daarbij vergeleken wel een zakcentje zijn geweest. Zijn vrouw voelde zich niet zo thuis in Makassar, de enige uitgaansgele genheid was de Hollandse soos. Op een gegeven moment begon zijn appa raat te storen en hij vroeg terloops aan Visser om daar eens naar te kijken. Na on ze officiële werktijd hadden wij het euvel gauw gevonden en verholpen. Dr. Werner was in de zevende hemel en dat liet hij merken ook door ons in de soos op cham pagne te tracteren. Nu hoefde hij niet te wachten op een Siemens-technicus die helemaal uit Soerabaja moest komen. Tijdens ons verblijf in Makassar waren er anti-Nederlandse acties in het kader van Soekarno's confrontatiepolitiek tegen Irian Barat. Alle Nederlandse bedrijven werden onder toezicht geplaatst van een speciaal daartoe in het leven geroepen overheids instantie. De Nederlanders waren op staande voet ontslagen en hun plaats werd ingenomen door Indonesiërs. Hun huizen werden met leuzen beklad. Ook Philips ontsprong de dans natuurlijk niet. Alle Hollanders vertrokken spoorslags met vrouw en kinderen uit Indonesië. Zo ook mijn pleegvader en tante. In die tijd was ik warga negara. Hoewel Philips twee Indonesische direc teuren had, een technisch en een commer cieel directeur, werden deze toch onder curatele van twee militairen gesteld: een majoor en een kapitein van de landmacht. De majoor werd later president-directeur nadat hij tot overste bevorderd was. De naam veranderde in Ralin (Pabrik Radio dan Lampu Indonesia). Het Nederlands werd taboe; er moest Indonesisch worden gesproken. Toch spraken we op de weke lijkse vergaderingen onder voorzitterschap van de majoor doodleuk Nederlands. Ik heb het zelfs meegemaakt dat een solli citant door Personeelszaken werd afgewe zen omdat hij geen Nederlands sprak. Want, zo werd er geredeneerd, dat bewees dat hij vroeger geen zogenaamde Hollands Inlandse School had gevolgd. Zijn voorop leiding werd dus ontoereikend geacht voor een functie in de hogere regionen. De handelscorrespondentie werd in het Engels gevoerd, dus iedereen ging driftig Engels leren. Ook de functies kregen een Engels tintje, zoals Branch Manager, Pro duct Manager, et cetera. Het geheel stond onder leiding van de Board of Management. Ook verscheen het kantoorpersoneel nu in een spierwit overhemd met stropdas op het werk; zij behoorden nu allemaal tot de staf. Zo ook Alamsjah. Zijn collega's lieten zijn zijden das door hun vingers glijden en zeiden bewonderend: 'Staff tie.' Kennelijk was Alamsjah nog niet zo ver gevorderd met zijn cursus Engels, want hij werd ra zend. Hij verstond namelijk: 'Staf tai', wat zoveel wil zeggen als 'lij bent ook maar een staflid van lik-me-vestje.' Ik trok mij van die ongeschreven kleding voorschriften niets aan en verscheen in mijn functie van X-ray Service Manager als gewoonlijk in een sportshirt met korte mouwen. Ook bleef ik mij voortbewegen op mijn eigen motorfiets. Voor mij geen dienstauto met chauffeur. In die tijd bezat ik een Djawa Twin, 350 cc, in speciale uit voering. Door een ingenieus mechanisme was de kickstarter gecombineerd met de versnellingspedaal. I loe ingewikkelder het mechanisme, hoe gevoeliger voor storingen, dus binnen de kortste keren mankeerde er iets aan. Zo kwam ik bij Pak Ali terecht, die zijn bengkel had onder de asemboom in de vroegere Laan de Bruin Kops. Een mecha nisme was nooit zo ingewikkeld of Pak Ali kon het repareren. Na die tijd was ik een vaste klant van hem. Menigmaal heeft hij mij met zijn vakmanschap uit de brand geholpen. Eén van onze klanten met een servicecon tract was de Stanvac, een Amerikaanse Oliemaatschappij, die een raffinaderij in Soenggaigerong had en olievelden bij Lirik, Midden-Sumatra. Dus voor de jaar lijkse check-up vloog ik op een gegeven moment per companyplane naar Lirik. Midden in de jungle was hier op z'n Ame rikaans een nederzetting uit de grond ge stampt. Woningen voor expatriate-staff, een guesthouse, school, zwembad, et cetera. Alles airconditioned en hermetisch afgeslo ten door muskietengaas. Elke week kwam een wagen langs en bespoot de gebouwen en het gras met DDT. Er was een Hollandse dokter die in zijn polikliniek een röntgenapparaat had. De rest van de staf bestond uit Amerikanen, 's Avonds werd ik voor een borreltje bij de Hollandse dokter thuis uitgenodigd. Hij vertelde dat hij, toen hij er pas woonde, elke nacht in zijn kippenhok een panter op bezoek kreeg. Ten einde raad is hij toen maar opgehouden met het houden van kippen. Na een paar dagen vloog ik terug naar Palembang voor een bezoek aan Sunggai- gerong. Dat ligt aan de overkant van de rivier de Musi. De BPM heeft een raffina derij in Plajoe, aan de Palembangkant van de Musi. Omdat ik de veerpont gemist had, moest ik met een speedboat overste ken. Toen de stuurman hoorde dat ik uit Djakarta kwam, vroeg hij meteen of ik hem aan onderdelen kon helpen. Postbus 81 140, 3009 GC Rotterdam, HET BOEK DER INDO'S In ruim 50 korte verhalen over één fa milie geeft ex-redacteur bij Het Vrije Volk Paul van der Put de geschiedenis van de Indo's weer, vanaf de komst van de Nederlanders in Indië tot he den. Geen ego-document maar een liefdevolle kroniek over mede-Indo's. ISBN 90-75413-05-X 29,50 tel./fax: 010 - 4217913, e-mail indonet@antenna. INDONESIË GIDS NEDERLAND 2de editie, de onafhankelijke adres- gids met instellingen en groeperingen op het gebied van Indië en Indonesië. ISBN 90-75413-03-3, 20,-. (Rechtstr.: 24,-- op giro 723 1916) Bezoek de website van Indonet: http://www.antenna.nl/indonet De site bestaat sinds juli 1996 en er nl Levering via boekhandel of rechtstreeks zijn steeds interessante zaken te vin den over Indië en Indonesië, b.v. de internet-editie van de adresgids. Lees het levensverhaal van Frank Neijndorff in Achterom gekeken, mijn jeugd in Nederlands-lndië 1929-1949, 2de dr., ISBN 90-75413- 02-5 25,— en Een Indo in Hol land, ISBN 90-7541 3-04-1 27,50 42ste jaargang nummer 3 september 1997 37

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1997 | | pagina 37