Scholen in Indië
moessQn
Juridische bijstand of advies nodig?
hand van - tijdens duiken en snorkelen
verzameld - materiaal de bevolking van
deze desa's vertellen dat goede koraalrif
fen belangrijk zijn voor de visstand.
Met een zeer gammele boot vertrokken we
vanaf Ambon naar Seram. Het overbelaste
scheepje stopte bij iedere desa, om met
een boomstamprauw mensen en goederen
af te zetten of op te halen.
Vanuit Laaie wandelden we door de man-
grovebossen naar andere desa's.
Deze dorpjes zijn zeer primitief.
De meeste huizen zijn gemaakt van blade
ren en bladnerven van de sagopalm. De
daken en wanden bestaan uit gevlochten
bladeren. Het frame is gemaakt van de
nerven van sagobladeren. Het merg van de
palm wordt geklopt tot sagomeel, dat ge
droogd zeer lang bewaard kan worden.
Als men extra eiwit nodig heeft, laat men
een deel van het merg in de stam zitten.
Hierin ontstaan pinkdikke keverlarven, die
rauw of geroosterd een lekkernij vormen.
Het schors van de leeggeklopte boom dient
tenslotte als brandstof. Als twee mannen
een week aan een sagopalm werken, is er
voedsel genoeg voor enkele maanden.
Men slaapt op matjes op de aangestampte
kleibodem. Omdat er geen licht is, gaat
men vroeg naar bed of men rookt en praat
nog wat bij het licht van een in petroleum
gestoken katoentje in een colablikje,
's Morgens en 's avonds liggen de stranden
vol met menselijke uitwerpselen (jalan
pantai betekent letterlijk: naar het strand
gaan. Hier bedoelt men ook mee: zijn be
hoefte op het strand gaan doen).
De extra verdiensten van zo'n dorp be
staan uit het verkopen van gedroogde vis,
bananen en terpentine. Deze producten
worden twee maal per maand door Chine
zen opgekocht en naar Ambon gebracht.
Het koraalproject was hard nodig, want er
wordt veel koraal verzameld om stenen
huizen te bouwen of om kalk van te bran
den. Om aan vis en koraal te komen
blaast men de riffen op met dynamiet ge
maakt van kunstmest. Dit wordt tot ont
ploffing gebracht met slaghoedjes uit ou
de Japanse munitie.
Het project had de nodige belangstelling,
hoewel ik er niet veel van begreep. Ik had
zelfs de indruk dat onze aanwezigheid als
een soort decoratie diende. Verder leverde
dit project me een behoorlijke diarree en
een flinke tropenzweer op. Kleine wondjes
worden door vliegen bezocht en verande
ren dan in vulkaanachtige zweren.
Deze genezen niet door trekzalf, warme
sodabaden of biotexbaden. Na veertien
dagen traditionele middelen bleek alleen
een zware antibioticakuur te helpen.
Kees Heij
In Moesson van 15 februari 1997
schreef ik een artikel over 'Scho
len in Indië' (op bladzijde 20).
Daarop kreeg ik twee reacties.
De eerste kwam van een zoon
van het hoofd van de School met
den Bijbel in Pintoe Besie, die ik
abusievelijk Van der Stoep heb
genoemd, doch in werkelijkheid
Verstoep heet.
De heer Verstoep heeft na de bezetting tot
aan zijn pensionering nog les gegeven in
Buitenzorg, alwaar hij ook zeer geliefd was,
gezien de reacties die Verstoep jr. mocht
ontvangen van ex-leerlingen, die hij later
op vakantie in Buitenzorg tegenkwam.
Reactie nummer twee kwam via Moesson
van 15 april 1997 en wel van Greet, doch
ter van mijn juf in Modjokerto. Daarin
vroeg ze mij om me te troosten met de
gedachte dat het ook niet alles is om een
kind van de juffrouw te zijn. Nou, dat we
ten mijn kinderen, die bij mij in de klas
hebben gezeten maar al te goed. Maar
daar gaat het niet om.
Ik wilde met mijn stuk zeggen dat opvoe
ders, waaronder ook ouders, wel eens iets
zeggen, of doen of juist laten, die op kin
deren een geweldige uitwerking hebben
en die ze hun leven lang onthouden.
Een ander voorbeeld. Aan de Vrijmetse-
laarsweg in Batavia lagen diverse scholen.
De Ambachtsschool, de K.W.S. (een soort
MTS), de P.H.S. (een HBS-A) en de M.H.S.
(Middelbare Handelsschool).
Hierop zat mijn broer Fred. De heer
Scharringa was als leraar Engels aan deze
school verbonden. Fred dweepte met deze
leraar. Hij maakte altijd grapjes, was sym
pathiek en hielp je met je moeilijkheden.
Op het eindexamenfeest mocht ik mee. Ik
was in de wolken. Met je grote broer naar
een schoolfeest! Op de bewuste avond zat
ik in de aula en naast mij was een tafel
waarop een paar muziekinstrumenten
lagen. Later op de avond, na de diploma
uitreiking zou er een band spelen. Op een
gegeven moment nam ik een trompet of
trombone (ik weet het niet meer precies)
in de hand en zat het instrument aan
dachtig te bestuderen toen ik een tik op
mijn kop kreeg en een hele grote man te
gen me stond te bulderen. Hoe ik het in
mijn (piep) kreeg om (piep) enz...
Het huilen stond me nader dan het la
chen. Tot overmaat van ramp kreeg ik er
ook nog van mijn broer van langs.
23 jaar later. Een school in Amsterdam aan
het begin van het schooljaar. De directeur
komt binnen en stelt de nieuwe leraar
Engels aan ons voor. Jawel, u begrijpt het
al, het was de heer Scharringa. Van mijn
herinnering aan een bulderende gorilla
bleef niets meer over. Het was een aima
bele man en sympathieke collega.
Ik heb na een tijd voorzichtig geïnfor
meerd of hij zich mijn broer nog kon her
inneren. Nee, het was zo lang geleden en
er zat een krijgsgevangenschap tussen.
Er flitste een boze en gemene gedachte
door mijn hoofd. Zo, nu ben je door de
Japanners afgeblaft en kon je niets doen.
Maar gelukkig dacht ik meteen: nee, deze
man heeft het niet verdiend.
De heer Scharringa is niet lang daarna met
pensioen gegaan. Of hij zich dat kleine
jongetje met de trompet nog kon herinne
ren? Nee, dat heb ik nooit gevraagd.
Oed
Indische advocaten staan u graag bij
SCHENKHUIZEN Advocaten
24
Algemene praktijk (o.a. echtscheidingsrecht, huurrecht,
strafrecht, erfrecht, arbeids-/sociaal verzekeringsrecht
en vreemdelingenrecht) en gespecialiseerd in WUB0-, WUV-
en WIV-zaken.
Bel of schrijf naar:
Laan Copes van Cattenburch 137
2585 GA 's Gravenhage, tel. 070 - 346 91 36
