Hoe gaat
met Sabam
moessQn
Dromen over Saban
In het begin van de jaren '90 was het een
drukte van belang op Sabang. Er viel dui
delijk een opleving waar te nemen in de
aantallen reizigers die op hun reis door
Indonesië ook het eiland Pulau Weh be
zochten. Een aantal anak Sabang ging er
na lezing van mijn boek Dromen over Sa
bang graag zelf heen om te kijken hoe de
plek van hun roots erbij zou liggen. Som
migen van hen kwamen zelfs enige malen
terug en dat is niet zo verwonderlijk als je
daar je jeugd hebt doorgebracht. Er is na
melijk nog zoveel herkenbaars terug te
vinden, dat je het gevoel van pulang, van
thuis zijn, krijgt. Een echt vakantieoord is
Sabang niet te noemen, want er is gewoon
niets. Er zijn geen winkels, geen hotels en
geen cafés, bars of discoteken. |e kunt er
niet eens een briefkaart kopen.
Er is wel een Losmen Holiday en dat is
prima en niet duur. Er is ook een beroemd
restaurant, namelijk van Ping Soen, waar
je heerlijk kunt eten. Natuurlijk is er een
pasar waar je alle soorten vruchten vindt
die je na verloop van jaren vergeten was.
Er is ook een postkantoor waar je met een
girobetaalkaart Indonesisch geld kunt op
nemen. Er zijn twee ziekenhuizen en er zijn
twee kerkjes waar je een dienst kunt vol
gen, als je daar behoefte aan zou hebben.
Ie kunt voor een dag een gammele taxi
huren, maar het komt voor dat die het
halverwege een gunung ineens begeven.
In zo'n geval kun je kiezen tussen wachten
of lopen; dit laatste is soms de beste mo
gelijkheid.
In het buitengebied is een uitgebreid we
gennet, dat destijds is aangelegd door de
Japanse bezetter in verband met bevoorra
ding van de vele bentengs aan de kusten
van Pulau Weh. Behalve een enkele brug
die in elkaar is gezakt, verkeert het wegen
net in een goede staat (de kuilen daargela
ten). Het onvolprezen zwembad waarin
Eylbrachterallee die naar het Noor-
derstrand loopt.
we hebben leren zwemmen, is weer in ge
bruik en dat geeft een nostalgische aan
blik! De anak laut ligt er nog altijd als een
parel gevat in het groen en hoe hoger je
komt hoe mooier de doorkijkjes zijn op
de Sabangbaai. Aan de kade is in enkele
voormalige kolenloodsen een fabriek van
rotan meubelen gevestigd en een paar jaar
geleden was er nog een visconserven-
fabriek. De koelinstallatie van deze fabriek
ging echter kapot en de eigenaar die in
Banda Aceh schijnt te wonen, heeft de
zaak niet laten repareren. Nu zijn ook de
vissersscheepjes weggehaald. Alweer een
stuk werkgelegenheid weg en de fabriek
zal waarschijnlijk hetzelfde lot ondergaan
als diverse andere gebouwen op Sabang,
waar geen onderhoud meer aan gepleegd
wordt.
Met enkele Sabangers hebben we hier in
Holland wel gebrainstormd over de vraag
hoe je werk zou kunnen scheppen, zodat
de bevolking zelf wat kan verdienen.
Er kwam niet veel uit dit gesprek. De niet
onterechte vrees bestond, dat het geld niet
op de juiste plaats terecht zou komen.
De rotanfabriek is van een Amerikaans
concern, die ook het prachtig gelegen
hotel Seinpost in bezit heeft. Dat hotel
staat leeg; er woont alleen een djaga met
zijn familie op het erf.
De overtocht van Krueëng Rahjah naar de
baai van Balohan op Pulau Weh is altijd
een avontuur. Het vorige schip, de Gurita
had al enige jaren moeilijkheden met de
laadklep gehad. De laadklep kon niet op
of neer, dus je moest over de zijkanten
klauteren om op de kade te komen.
Deze ferry is in 1995 vlak voor de baai
van Balohan in een storm gezonken, waar
bij een aantal mensen omkwamen. Er zijn
wel wat kleinere schepen van de Angkatan
Laut (Marine) in de baai aanwezig en
soms lukt het, na veel gepraat over de
prijs, een tochtje door de baai te maken,
bijvoorbeeld naar Pulau Rubiah. Eén van
de anak Sabang die al vele malen op
Sabang terugkwam, heeft meegemaakt dat
er geen ferry ging. Omdat zij haar reis
moest voortzetten, had zij een ander boot
je gehuurd. Ze had al betaald en zat in de
boot te wachten tot men zou vertrekken,
maar er gebeurde niets. Uiteindelijk bleek
dat de havenmeester geen toestemming
gaf om uit te varen! Na bijbetaling lukte
dat toch. In Iboih, een desa aan de andere
kant van de baai, bij Pulau Rubiah, is een
duikcentrum gevestigd, waar steeds meer
duikers naar de prachtige koraaltuinen in
30
T-
