moessQn
moessQn
Opbergmappen
over de Japanners handelden. 'Take it up
strictly with them', zei hij. De Japanners
gingen allen in de cellen waar wij eerst in
gezeten hadden. Wij mochten in uniform
de stad Moekden bezoeken. Daar waren
honderden Chinezen bezig de fabriek te
plunderen, terwijl de Russen er lachend
bij stonden. Uit wraak gaven wij enkele
wrede Japanse bewakers een aframmeling,
's Nachts kwamen een aantal Japanners uit
Moekden met hun vrouwen en kinderen
naar ons kamp om bescherming vragen,
wat zij kregen.
Vertrek
Op 22 augustus 1945 stond een Ameri
kaans vliegtuig klaar om de zieken en
krijgsgevangenen te vervoeren. De Russen
brachten honderden flessen bier binnen.
Vele jongens gingen 's nachts naar Moek
den om Chinese en Koreaanse meisjes te
bezoeken. Wij kregen zoveel Rode Kruis
pakketten, dat velen ziek werden, omdat
ze te veel aten. Wij kregen die pakketten
van de Russen, die er een pakhuis vol van
gevonden hadden.
Veel mensen waren afwezig, vooral onder
de Amerikanen, op 23 augustus; ze waren
aan het feesten en beesten. De dag daarop
werd er een begin gemaakt om met twee
vliegtuigen de zieken over China weg te
voeren. Ondertussen werd er nog steeds
gefeest en werden er nog steeds verboden
dingen gedaan. Gelden van de KNIL-offi-
cieren die door de (apanners op de bank
waren gedeponeerd, werden opgenomen
en aan de meisjes besteed.
De gouverneur-generaal en enkele andere
hooggeplaatsten waren even voor de inva
sie van de Russen verplaatst naar een an
der kamp. [hr. Tjarda van Starkenborg
Stachouwer reisde met de Russen uit Siam
en kwam 's nachts op de 27ste in Moek
den aan, onderweg veel moeilijkheden
ondervindend.
De trein waar ze in reisden, werd onder
weg door de machinist verlaten en Tinus
Exmann kreeg hem weer op gang. Bij aan
komst op het station Kaigen werd hij door
de Russische commandant persoonlijk
bedankt.
Op de 30ste augustus vertrokken zij met
een B-24 en een C-47. Ikzelf bleef achter
in het Moekdenkamp en zag Amerikaanse
vliegtuigen voedsel en medicamenten
droppen. Wij waren als eerste bevrijd!
Eindelijk, op 10 september 1945 gingen
wij op weg naar huis. In de trein kregen
wij veel eten en lekkernijen. Onderweg
werd onze trein vaak op het zijspoor gezet
om treinen met oorlogsbuit te laten voor
gaan. Bovenop de goederen zaten vrouwe
lijke soldaten kousen te stoppen.
Eindelijk in de stad Dairen stopten wij en
Amerikaanse matrozen kwamen ons tege
moet om onze bagage te helpen dragen
naar een prachtig hospitaalschip, de Relief.
Aan boord sliepen wij voor het eerst weer
in bedden, in schone pyjama's en onder
goed. Scheerbenodigdheden en toiletarti
kelen werden ons verstrekt. Wat een weel
de na drieënhalf jaar gevangenschap. Toen
wij op de twaalfde september opstonden
was het schip al in volle zee, op weg naar
Okinawa.
Aan boord kregen wij een dollar, waarmee
wij in de scheepswinkel van alles konden
kopen, twaalf stukken chocola, twee pak
ken tabak, een pijp, scheerzeep, borstel,
postpapier en vulpen-inkt en nog veel
meer. Wat een grote hoeveelheid voor één
dollar! Onze zware bagage lag in een afge
sloten ruimte door elkaar en er werd heel
wat gestolen. Ik verloor hier een mooi sa
moerai-sabel, fototoestellen en een zelfge
maakt houtsnijwerk. Bij aankomst in de
Bucknerbaai genoten wij van het prachtige
uitzicht. De Missouri, het schip waarop de
overgave van de Japanners was getekend,
lag er ook.
We debarkeerden van de Relief en gingen
met landingsvaartuigen naar de kust, waar
vrachtauto's ons naar een tentenkamp
brachten. In het midden van de nacht
kregen wij opdracht ons klaar te maken
om naar het vliegveld te worden gebracht.
Vandaar vertrok ik met kolonel Kamps,
kolonel van Dijk en kolonel Scholten rich
ting Manila, waar wij op het Nichols Field
Aerodrome landden.
Indië verloren?
De gouverneur-generaal en generaal Ter
Poorten waren op 9 september in Neder
land aangekomen, zo las ik in de kamp
courant Oranje. Wij lagen in het 12de
Bataljon van het Fifth Replacement Depot.
In Manila zagen we dominee Hamel weer
terug en als hij de kerkdienst hield, zon
gen we 'Uren, dagen, maanden, jaren, vlie
gen als een schaduw heen'.
Van de Fifth Replacement Depot verhuis
den wij naar het 62ste Replacement De
pot. In Bangkok stond tienduizend man
klaar om Indië te bevrijden. Maar Van
Mook wilde dit niet toestaan, hoewel ko
lonel Piet Scholten van mening was dat
het met een beetje medewerking wel ge
lukt zou zijn. Als van de nog capabele
krijgsgevangen troepen waren gevormd en
direct ingezet, zou er veel ellende voorko
men zijn, voor ons Nederland en Indone
sië. De Japanners zouden hun wapens aan
ons hebben moeten overgeven, in plaats
van aan het Republikeinse leger.
Eindelijk, op 7 november 1945 gingen
enkele kolonels met andere militairen per
vrachtauto naar Manila om in te schepen.
Onze eerste plaats van bestemming was
Balikpapan, dat we met de Implacable de
volgende dag bereikten. Met de lucht
machtcommandant luitenant kolonel
Jesserun, de kolonels Cox, Waal, Kamps,
Van der Steen, Van Dijk, Toorop, Koppen,
Van Staveren en Scholten verstopte ik mij
in een vliegtuig en verliet om zeven uur
's avonds Balikpapan op weg naar het
vliegveld Kemajoran in Batavia.
Hier nam ik een andere richting dan mijn
reisgenoten, om mijn familieleden te vin
den... Maar dat bleek onmogelijk, omdat
het binnenland was afgesloten en ik meld
de me bij de Plaatselijk Militair Comman
dant.
A.K.E. von der Oelsnitz
38
Voeg alle Moessons van een jaar
bij elkaar d.m.v. onze handige
opbergmappen.
Indien u 27,50 overmaakt op
giro 6685 t.n.v. Moesson te
Amersfoort, onder vermelding van
opbergmap, krijgt u een
exemplaar thuisgestuurd.
Belangstellenden kunnen - zolang de
voorraad strekt - voor een exemplaar
van Buigend riet. Dagboek van een
krijgsgevangene in Japan en Mantsjoe-
rije 1944-1945 nog terecht bij de
auteur, de heer J.D. Backer,
Duinvoetlaan 18, 2243 GL Wassenaar,
tel. 070 - 517 89 52. het is een paper
back van 240 pagina's en kost 34,90
