Het leven na
Indië
98,-
moessQn
INDONESIË
Zing 'ns wat anders met Sinterklaas!
'Een boek om te hebben,
te houden en na te laten'
Mevrouw E.L. Gast stuurde ons
haar bijdrage voor de serie 'Het
leven na Indië'. Dit artikel, 'Wie
lieblich ist mein Heimatland',
publiceerde zij in de Duitstalige
Stadtrandzeitung Die Hofe in de
serie 'Fremd in Deutschland'.
U dient haar bijdrage als zodanig
te lezen, zij legt daarin haar
levensloop uit aan de bevolking
van de Duitse stad Essen.
Onder de titel 'Kurzbiographie
meiner Odyssee' volgt hier een
vrije vertaling van haar artikel.
Mijn vader was een Duitser in dienst van
het KNIL. Na twintig jaar beëindigde hij
zijn militaire loopbaan als sergeant
majoor. Mijn moeder was een meisje uit
Kediri in Oost-Java en was bij mijn ge
boorte nog maar zestien jaar oud. Wij ver
huisden naar Borneo waar mijn vader een
baan kreeg als baanopzichter.
Toen ik twee jaar was, stierf mijn moeder
aan malaria. Zij had de malaria al onder
de leden toen ik geboren werd. Een tante,
de enige zuster van mijn vader, heeft mij
bij haar in huis genomen en tot mijn tien
de jaar verzorgd. Haar man - mijn oom -
werkte als mijnwerker bij dezelfde firma
als mijn vader. Wij woonden in een heu
velachtig landschap naast een rivier waar
in krokodillen leefden.
Mijn vader woonde aan de rand van de
jungle en had een aantal honden waarmee
hij drijfjachten hield op wilde zwijnen.
Toen mijn vader gepensioneerd werd, wil
de hij mij weer bij zich hebben. Ofschoon
hij bij zijn tweede vrouw ook drie kinde
ren had, wilde hij mij per se terug, omdat
ik het enige kind was dat Duits kon spre
ken en schrijven.
Na de pensionering van mijn vader gingen
we weer terug naar Oost-Java, naar het
bergstadje Malang. Hij had daar een huis
en een lap grond gekocht en werd boer.
Hij verbouwde asperges en plantte vier
honderd sinaasappelbomen. Mijn scho
ling en opleiding tot lerares heb ik in Ban
doeng gevolgd.
Mijn eerste baan was gouvernante bij een
Hollandse familie op de rubberplantage
Serpong. Ik heb twintig jaar gewerkt als
gouvernante bij verschillende families,
daarna kwam ik bij een Hollands-Chinese
Missieschool in Poerwokerto. Een vaste
aanstelling kreeg ik op een kleuterschool
in Bandoeng, waar ik mijn man, Guus
Eerdmans, leerde kennen. Wij trouwden
toen de oorlog met Japan al aan de gang
was op 26 februari 1942. De capitulatie
van het KNIL was op 8 maart 1942. Mijn
man werd als krijgsgevangene afgevoerd
naar het eiland Hokaido. Ikzelf bracht de
oorlogsjaren buiten het kamp door bij
mijn Indonesische stiefmoeder. Mijn va
der werd geïnterneerd en hij is in 1945
gestorven in het kamp in Ambarawa op
Midden-lava.
Mijn man keerde terug uit krijgsgevangen
schap, maar we zijn gescheiden in 1949.
Mijn tweede huwelijk duurde tot 1957,
daarna repatrieerde ik met mijn tweejarig
dochtertje naar Holland.
Mijn tante, dezelfde bij wie ik de eerste
jaren van mijn jeugd had doorgebracht,
was naar het Teutenburgerwald in Duits
land gegaan. Zij heeft mij laten ophalen
uit het contractpension aan de Duitse
grens, waar ik terecht was gekomen en wij
trokken bij haar in.
Hoe kwam ik zo uit de tropen in het ge
matigde Europese klimaat terecht? Dat
ging zo: Holland wilde zijn laatst overge
bleven kolonie, het eiland Nieuw-Guinea,
niet aan Soekarno afstaan. Daarop som
meerde Soekarno dat alle Nederlanders
Indonesië moesten verlaten. Zo ben ik
met mijn dochter en achthonderd andere
vrouwen en kinderen met het voormalige
Rode Kruisschip de Oranje naar Holland
gebracht.
Toen mijn tante stierf, ben ik weer naar
Holland gegaan waar ik in Den Haag als
waarnemend lerares op verschillende
scholen heb lesgegeven. Omdat ik voor
een vaste aanstelling op een wachtlijst
werd geplaatst en misschien na jaren pas
uitzicht had op een vaste baan, ben ik
toen de gelegenheid zich voordeed, in
Duitsland gaan werken in een tehuis voor
geestelijk gehandicapten. Later solliciteer
de ik naar zo'n zelfde baan bij de gemeen
te Essen en toen ik werd aangenomen heb
ik daar zevenenhalf jaar gewerkt met gees
telijk gehandicapten. Na nog een paar. an
dere aanstellingen ben ik op mijn zestig
ste jaar gepensioneerd.
Eerst woonde ik in de binnenstad van
Essen, maar toen de grond daar verkocht
werd, moest ik verhuizen en ben ik naar
de buitenwijk Hosterfeld gegaan. Hier
woon ik sinds 1981 en ik voel mij een
echte Esserin en dat komt door de goede
buren, de vriendelijkheid en de hulpvaar
digheid van de mensen.
Voor het eerst ga ik nu terug, na veertig
jaar. Ik hunker naar mijn geboorteland.
Mijn herinneringen zijn vastgelegd in dag
boeken en op foto's. Ik hoop weer vele
foto's te maken en brieven te schrijven
naar familie in Holland en vrienden in
Duitsland, dat mijn tweede vaderland is
geworden!
Eleonora Gast
(Lilian Ducelle in Moesson, okt. 1997)
Uit de zak van de Tjelana Monjet
Vijftig Indische/Indonesische Liedjes
Teksten, muziek en samenstelling Huib Deetman
Vijftig illustraties Emmy Verhoeff
35,- (giro 7786434)
Uitgeverij BLIMBING, Alkmaar
ISBN 90-803754-1-1
MET EEN MINIBUS KRIS-KRAS DOOR
VERHUUR VAN 4 - 6 EN 9 PERSOONS MINIBUSSEN
GEHEEL DOOR UZELF TE BEPALEN ROUTES
PER DAG
PER MINIBUfc
Vanaf 98,- per da*
/anat 98,- per dag
per minibus.
De prijs is inclusief
air-conditioned
minibus met
chauffeur/gastheer.
Bij combinatie
van vliegticket
en autohuur
interessante korting.
GEORGANISEERDE INDIVIDUELE TOURS
Per Lus maximaal 6 personen, door Sumatra, Java,
Bali, Lombok, Sulawesi, Molukken, Timor en
Irian Jaya. 23-daagse tour vanaf ll. 3045,- p.p.
Dorpsstraat 63a 7451 BS Holten
TOUR INFO BURO Tel.: 0548-361 242 Fax: 0548-365 378
