Geboortehuis Rumphius ontdekt moessQn Ambonse natuurhistoricus in de herfst van 1627 te Wölfersheim werd geboren. De precieze datum is niet bekend, omdat juist in die tijd de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) in alle hevigheid aan de gang was en enige tijd de kerkelijke administra tie onvolledig was. Men kon wel vaststel len dat Rumphius' moeder inderdaad van Nederlandse afkomst was. Ook haar fami lienaam en familiebetrekkingen kwamen aan het licht. Het geboortehuis kon gelo kaliseerd worden aan de Rathausgasse 1 in Wölfersheim. Het huis bleek alles van de afgelopen eeuwen te hebben doorstaan, zelfs de Tweede Wereldoorlog. Burgemeester Joachim Arnold van Wöl fersheim werd zo enthousiast, dat de ge meente besloot op dit huis een gedenk plaat aan te brengen. Op 11 oktober 1997 startten de festiviteiten met de opening van een zelfs voor Rumphius-kenners zeer interessante tentoonstelling. Er waren heel wat documenten te zien, die bij het on derzoek naar boven waren gekomen. Men had kosten noch moeiten gespaard; naast typische Ambonse kruidnagel scheepjes was er een hele vracht tropisch fruit. Te midden daarvan pronkte zelfs een stinkende doerian. Voor een zaal met tweehonderd mensen werden enkele re feraten gehouden, waarbij het referaat van historicus G. Steinl opviel. Zijn gedegen onderzoek heeft het laatste jaar erg veel aan het licht gebracht, in het bijzonder over de betrekkingen tussen de Duitse Rumpfen en de in de zestiende eeuw naar Hessen uitgeweken Nederlanders. De feestelijkheden bereikten hun hoogte punt in de onthulling van een plaquette op de gevel van Rumphius' geboortehuis. Die onthulling werd uitgevoerd door de burgemeester van Wölfersheim en door de Nederlandse consul-generaal in Frankfurt. Onder de vele belangstellenden bevond zich een klein aarital Nederlanders, dat zich bezig houdt met botanie, dierkunde en het leven van de grote Duits-Neder- lands-Ambonse wetenschapper Georg Everhard Rumphius. De tentoonstelling trok volop de belangstelling van bezoekers en pers. Er zijn zelfs plannen voor het in richten van een speciale Rumphius-kamer in het streekmuseum. We weten nu waar Rumphius precies ge boren is, alleen de datum blijft onbekend. Dat hij op 15 juni 1702 op Ambon stierf weten wij, maar waar zijn graf is, zal altijd wel onbekend blijven. VV. Buijze Waar Rumphius ter wereld kwam, is altijd een raadsel geweest. Er waren aanwijzingen dat hij in Hanau (niet ver van Frankfurt am Main) geboren werd, of daar in de buurt. Er bestond ook twijfel over zijn geboortejaar. De meesten noemden het jaar 1628, maar sommigen meenden dat het 1627 moest zijn. Onderzoek in de vorige eeuw had wat betreft het ge boortejaar niets opgeleverd. Wel wist men dat zijn vader een Duits bouw kundige was. Zijn moeder zou van Nederlandse afkomst zijn. Men leid- de dit ondermeer af van het zuivere Nederlands dat Rumphius gebruikte, zonder germanismen. In de achttiende eeuw werd in Hanau naast Duits voornamelijk Nederlands en Frans gesproken. Om geloofsredenen waren verschillende mensen vanuit de zuidelijke Nederlanden naar Duitsland gevlucht. De vorst van Hanau bood aan protestanten bescherming. De herdenkingsplaat aangebracht op Rumphius' geboortehuis in Wölfers heim. (Foto: W. Buijze) Het huis in Wölfersheim waar Rumphius eind 1627 geboren werd. Toen in de zomer van het vorige jaar prof. dr. E.M. Beekman samen met dr. E.M. (oon naar Hessen ging om de jeugd van Rumphius te onderzoeken, had den ze een sprankje hoop om nieuwe din gen te ontdekken, maar ze koesterden weinig illusies. Zeker gezien de ravage die de Tweede Wereldoorlog had veroorzaakt, leken de kansen om daar nog iets te vin den bijzonder klein. Via contacten ontdekten zij daar dat Rumphius in het plaatsje Wölfersheim was geboren. Dit plaatsje ligt zo'n dertig kilometer ten noorden van Hanau. In dat dorp met nog geen zesduizend inwoners had nog nooit iemand van een Georg Rumphius gehoord. Een archivaris kende wel de naam Rumpf uit documenten uit het begin van de zeventiende eeuw. De voornaam van die man luidde August en zijn beroep was bouwkundige. Nu wis ten Beekman en loon dat Georg's vader August heette en dat hij vestingbouwer was. In de Molukken adviseerde zoon Georg ook over de aanleg en het onder houd van forten op Banda en Ambon. Na flink spitten in de archieven kwam spoedig aan het licht dat onze beroemde Het is algemeen bekend dat de natuurkenner Georg Everhard Rumphius in dienst van de VOC een halve eeuw lang op Ambon wetenschappelijk onderzoek deed. Volgens overlevering zou hij in zijn tuin zijn begraven. Deze zomer werd zijn geboortehuis ontdekt door E.M. Beekman en E.M. Joon. 10 /I M CfDACIIjM', ;ÉORG ERERHARD i MPHI U'S (RliMPFJ W27 IN WOLFERMlHM AMBÖINa 'MOl UK KI Ati. RFORsenr-j ft: f M D' F S'^Tf D? 7 I 1 O KOM '.T p. y V tOTt S ivtJikriif. KöilPAMf:s i vo< I KA r L'.o MITCl ffD D f. R A S ATMRAF Cl OSORlfM Gf.NANN f FM.! NILS (Foto: W. Buijze)

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1997 | | pagina 10