Windpraatje rotterdam diamond center rotterdam diamond center moessQn DE KWESTIE IS... Dit stukje voor Moesson noem ik wind- praatje en met wind bedoel ik dan niet kentoet, het onwelriekende windje dat vaak op ongelegen ogenblikken uit onze darmen ontsnapt, maar angin. Dus de wind die wij buiten om ons heen voelen waaien. De enige oorzaak van het ontstaan van wind is de zon. Want niet alleen waait de wind vanwege de zon van hoge drukgebie- den naar lage drukgebieden, maar ook heeft de wind door de draaiing van de aarde op noorderbreedte een afwijking naar rechts en op zuiderbreedte een afwij king naar links. Dit fenomeen noemt men de Coriolisversnelling. In de praktijk merkt men daar weinig van. Maar de Nederlandse Spoorwegen bijvoor beeld weten heel goed dat, al naar gelang de richting van de spoorbanen, de rails aan één zijde meer slijt dan aan de andere zijde. Als een schip vroeger in de mist voer en men van de sextant gebruik kon maken om de koers te bepalen, dan verdaagde men na verloop van tijd een heel stuk naar stuurboord van de koerslijn. Als zo'n schip bijvoorbeeld na vertrek uit New York koers zette op Land's End (het meest zuid westelijke puntje van Cornwall) en het was die hele reis mistig gebleven, dan liep zo'n schip bij de Kanaal Eilanden (of zelfs zuidelijker) op de rotsen. De zon verwarmt de aarde. Het aardopper vlak raakt vlugger opgewarmd dan de zee, maar de zee houdt de warmte langer vast. Dit is onder andere de reden dat wij in de zomer mooi warm weer hebben als de wind vanuit oostelijke richting waait. Het binnenland van Europa is dan inmiddels lekker opgewarmd. Dit is ook de reden dat wij in oktober vaak redelijk warm weer hebben als de wind vanuit de weste lijke hoek komt, want de oceanen hebben dan nog steeds een groot deel van de in de zomer geabsorbeerde warmte vastge houden terwijl het land reeds is afgekoeld. De wind die dan over het zeeoppervlak waait, neemt een deel van die nog aanwe zige zeewarmte op en voert die van de Noordzee. Aan de kust van de grote eilanden van de Indische Archipel, zoals bijvoorbeeld Java en Celebes, hebben de djoeragans (schip pers) van uit- en thuisreizende vissersprauwen, sinds mensenheugenis gebruik gemaakt van door de zon opge wekte land- en zeewind. De landwind voor zonsopkomst blaast de prauwen naar zee en brengt ze naar het stekkie waar zij hun netten gaan uitgooien. De zee die de dag te voren reeds was op gewarmd door mata hari, houdt die geab sorbeerde warmte voor een groot deel vast. Tijdens de erop volgende nacht koelt het land sterk af, zodat de afkoelende lucht omlaag zakt, terwijl de lucht boven de nog steeds relatief warme zee als een grote warme luchtbel opstijgt, want warme lucht is lichter (door de uitzetting) dan koude lucht. Waar lucht opstijgt, daar moet het ontstane gat (een lage drukge- bied) opgevuld worden en dat gat wordt onder andere opgevuld met de lucht die vanaf land naar zee stroomt. En dus varen de prauwen zonder te hoeven laveren, moeiteloos naar zee. Haast niemand heeft de in de vroege morgen uitvarende prau wen ooit gezien. De meeste walslurpen (landrotten) liggen op dat tijdstip, al of niet ten anker liggend achter kaap kont in Tegal, Cheribon of Makassar, nog rustig op één oor te snurken. Aan het einde van de middag is de omge keerde situatie als volgt: Het land is door de koperen ploert enorm opgewarmd met als gevolg dat er boven land een hele grote warme luchtbel op stijgt. Er ontstaat dus als het ware een luchtgat (een lage drukgebied) boven land. Dat gat wordt opgevuld door de re latief koelere lucht die boven zee hangt. En omdat het de gewoonte was dat we 'toen fan vroeher' aan het einde van de warme dag verkoeling gingen zoeken aan de kust, zagen we al die prauwtjes omst reeks vijf uur 's middags met de wind van achteren inkomend darat-waarts (kustwaarts) varen. De meesten van ons, waaronder ikzelf als elfjarig knaapje, zagen op de Strandweg te Makassar die bonte vloot van lèpa lèpa's (prauwen met uitlegers) thuisvaren en wisten niets van dat eeuwenoude strakke uit- en thuisvaarschema af. Later toen ik zelf djoeragan was en door de Gordel van Smaragd voer en met vier stuurlieden aan boord zelf geen wacht liep, kwam ik onder .het walletje van lava en Celebes varende, graag een paar uurtjes eerder mijn kooi uit om die bonte stoet van de uitvarende vloot te zien die in de ochtendschemering op hun visgronden aankwamen. Wat het grote verschil tussen de moesson en de passat is en hoe die hoogst belang rijke winden ontstaan, die zoveel invloed hebben op het land en het leven van de mensen die daar wonen (en de dieren!), saja kasih tau lain kali (oftewel: dat vertel ik een andere keer). Pohoti Linde de juiste mensen te kennen als het gaat om de aankoop van diamanten of diamantsieraden. BIEDT U LOSSE DIAMANTEN VOOR SUJPERIjPRIJZEN W Bezoek onze showroom voor de speciale M aanbiedingen van s>;-, diamanten, briljant- sieraden en horloges. Tax-Free "&1# ff aankoopmogelijkheden. Voor showroomverkoop zijn wij geopend: ma. t/m za. van 9.30 -17.30 uur. Vrijdagavond tot 21.00 uur Lid van de Antwerpse Diamantbeurs Kipstraat 7b Rotterdam Tel. (oio) 413 45 51 Fax (oio) 404 5111 DIAMANTSLIJPERIJ FABRIKANT VAN EXCLUSIEVE DIAMANTJUWELEN 42

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1997 | | pagina 41