Wanneer jullie denken, dat de twist over de vraag ging wie er
nu schuldig was, hebben jullie het danig mis. Ja, mijn chauffeui;
misschien omdat ik erbij was, begon aanvankelijk wel met een
vette bek de schuld op het slachtoffer te gooien. Deze echtep wil
de van de schuldvraag niets weten en maakte zich reusachtig
druk dat een jongeman het waagde hem op zulk een grove ma
nier toe te spreken.
Beiden wonden zich zo op - zonder ook maar verder een woord
te reppen over hoe dit ongeluk nu wel tot stand was gekomen -
dat mijn chauffeur dreigde zijn militaire relatie erbij te halen.
De oudere man revancheerde hierop met de dreiging een nog
hogere Piet te involveren.
De schuldvraag zou bij ons thema nummer één zijn, maar daar
is geen sprake van in dit land. Hier wordt in zulke gevallen als
regel een schikking getroffen, waarbij de rijkere aan het kortste
eind trekt, ongeacht wie het ongeluk veroorzaakt heeft.
De politie erbij halen, is het laatste waar men aan denkt. Dat
wordt namelijk een dure en lastige grap: proces verbaal - hetgeen
afgekocht kan worden - en als de partijen het niet eens kunnen
worden, moeten ze naar het politiebureau waar ze vooreerst
hun vehicles moeten achterlaten totdat een uitspraak - door
wie dan ook - is gemaakt. Dat kan wel enige dagen duren en
dat kost veel geld.
Na een heftige woordenwisseling - waarvan ik maar de helft be
greep - liepen mijn chauffeur en de oudere man op een gegeven
moment ieder driftig naar een dichtstbijzijnde telefoneer-moge-
lijkheid om de betreffende vrienden op te bellen (de militair en
de nog hogere Piet zijn natuurlijk nooit gekomen).
Sutrisno
Gelukkig kwam Gunawan het eerste temg. Ik heb hem toen ver
zocht onmiddellijk mijn eerste, iets oudere chauffeur Sutrisno
thuis op te bellen en hem te vragen met mijn privé Toyota Jeep
naar de plek des onheil te komen. Daar wij vlak bij huis waren,
geschiedde dit in een wip.
Net nog voordat de oudere man, het slachtoffer, van zijn tele
foongesprek terug kwam, had ik de gelegenheid Sutrisno op het
hart te drukken dat ik van de zaak zonder heibel af wilde zijn
en dat hij in alle rust en bedaardheid de man moest aanpakken.
Met deze injectie kreeg het gesprek meteen een andere toon.
Het gesprek met Sutrisno verliep in het kort als volgt.
De man: 'Ben jij een Javaan?'
Sutrisno: 'Ja, zeer zeker'.
De man: 'Dat is fijn, want ik ben ook Javaan en nu kunnen wij
tenminste goed met elkaar praten', vervolgens minachtend wij
zend op Gunawan: 'Dat is beslist geen Javaan'.
Sutrisno en Gunawan antwoordden gelijktijdig en ietwat veront
waardigd dat Gunawan ook Javaan was. Daarop reageerde de man:
'Als hij ook Javaan is, dan moet hij toch weten dat hij niet zo
tegen mij tekeer mag gaan, dat is toch niet het Javaanse gebruik?'
Het gesprek begon na verloop van tijd te kalmeren en ik dacht
dat het juiste moment nu wel was gekomen om een schikking
aan te spannen. Tenslotte was ik de oudste van allen en naar
Javaans gebruik dus de meest gerespecteerde. Dat ging erin.
Ik stelde het gezelschap voor de kosten van een nieuw stuur
maar eens te laten taxeren.
Mijn vrienden kenden de prijzen maar al te goed en schatten
deze op een voor mij hanteerbaar bedrag. Ik reikte daarop de
man mijn hand en bood hem aan de vervanging van zijn ge
knikte stuur voor mijn rekening te nemen. Dat vond hij een
younger man had the nerve to approach him in such a rough
manner. Both of them were so wound up that, without
uttering another word about how the accident occured, my
chauffeur threatened to involve his military relative.
The older man retorted by threatening to involve someone
in higher authority.
The question of guilt would be our number one priority.
Nothing of the sort in this country. Here, as a rule, in these
instances, an agreement is reached whereby the richer pulls
the shortest straw regardless of who has caused the accident.
Involving the police is the last thing that comes to mind.
That would be a very expensive and painful business.
A charge which could be bought off and - if the parties
cannot come to an agreement - they will have to go to a
police station where they must leave their cars until a ver
dict by whoever it might be, has been made. This could take
several days and cost a lot of money.
After a heated discussion - of which I only understood half -
my chauffeur and the elder man walked, both angry to the
nearest possible phonebooth to ring their respective friends
(the military and the higher officer of course never turned up).
Luckily Gunawan came back first. Immediately I asked him
to ring my first and slightly older chauffeur Sutrisno at
home to ask him to come to the scene of the accident with
my private Toyota Jeep. As we were so close to home, he
was there in a trice.
Sutrisno
Just before the elder man, the victim, came back from his
telephone call I was able to impress on Sutrisno's mind that
I would like to solve the problem without trouble and that
he should deal with the man with patience and calmness.
With this given intention, the tone of the conversation
changed straight away.
In short the conversation with Sutrisno went as follows:
The man: Are you Javanese?'
Sutrisno: 'Yes, certainly.'
The man: 'That's good, because I am also Javanese and now,
at least, we can have a good conversation.' Then pointing
contemptuously at Gunawan: 'He's definitely not a Javanese.'
Sutrisno and Gunawan answered simultaneously and
somewhat indignantly that Gunawan was. To that the man
responded: 'If he's a Javanese, then he should know that he
canot carry on like a madman to me, that is not Javanese
custom, is it?'
After a while the conversation calmed down and I thought
the right time had come to settle the situation. After all
I was the most senior and according to Javanese custom,
therefore the most respected. It came at the right moment.
I proposed to the group that we have an estimate for the
cost of new handlebars.
My friends knew enough about the prices and they estima
ted a manageable amount. After that I shook hands with
the man and offered to take care of his damaged handlebars.
He thought that was a fine gesture. We agreed that Sutrisno
(with the Jeep) and the man (with the motorbike) would
arrange new handlebars somewhere, and I would drive home
with Gunawan in the Kijang.
39
42ste jaargang - nummer 9 - maart I 998
