Het gruis van den drommel
Poldi Carlos Saueressig werkt aan boek over Pa van der Steur
moessQn
'Geloof me', zo hoorde men aan de Indi
sche bittertafels uitleggen, 'die kinderen
zijn beter af bij de Javaansche moeder
dan bij de Europeeschen vader onder dak.
Ze hebben door de bank de ondeugden
van beide rassen, zonder de deugden.
Zo'n kind is door de noodzakelijke ver
pleging der eerste levensjaren toch van
zelf op de inlandsche moeder aangewe
zen, en krijgt de streken tegelijk met de
moedermelk. Hun natuur past zich zo
veel beter aan bij het oostersche dan bij
het Westersche karakter, en als een heele
inboorling zullen ze zich gelukkiger voe
len dan als een halve Europeaan.'
Met ongeloof en verbijstering lees ik dit
fraaie proza uit 1925. We zitten aan een
lange tafel in Haarlem bij G.A. van der
Steur en bekijken en lezen documenten,
artikelen, knipsels, brochures en foto's,
die alle betrekking hebben op Pa van der
Steur.
Ab van der Steur, die een boek-antiqua-
riaat bezit en meester-kleermaker is,
heeft alles verzameld over zijn familielid,
de legendarische Johannes van der Steur.
Poldi Carlos (Rindu Abadi) Saueressig is
gevraagd een boek te schrijven over Pa
van der Steur en ik heb de contacten
mogen leggen tussen hem en Ab van der
Steur. Poldi heeft me gevraagd om hem
te assisteren met lezen, om aantekenin
gen te maken en om teksten in te spre
ken op zijn memorecordertje. Ik doe het
graag, maar weet nog heel weinig over
deze Middernachtszendeling uit Haarlem.
Als kind hoorde ik in Indië wel eens
praten over 'Steurtjes' maar kon me daar
geen enkele voorstelling bij maken.
Ik begreep alleen maar, dat je blij mocht
zijn als je een eigen papa en mama had.
Al lezende stijgt mijn bewondering en
waardering voor deze eenvoudige Haar
lemmer, die zijn leven geheel wijdde aan
het verzorgen van verschoppelingen en
het opvoeden van kinderen, zoals in het
citaat hierboven beschreven. Kinderen
ontstaan uit verbintenissen tussen In
landse vrouwen en Nederlandse soldaten,
die volgens hun contract niet mochten
trouwen.
'Door een Westerse opvoeding rukt ge
hen uit hun sfeer; tenzij dan dat de vader
in staat is hen, hoe jonger hoe beter, naar
Holland te zenden. In Indië komt er niet
veel van terecht, 't Is gruis van den
drommel; het bakt niet...'
En dat is dan de vrijbrief om de Inlandse
vrouw achter te laten met haar door een
Nederlandse soldaat verwekte kinderen
en zowel moeder als kinderen te veroor
delen tot de bedelstaf. Ongelofelijk, wat
een mentaliteit!
46
Tekst en foto's (copyright 1997): Hans Plas
Dit zijn de kinderen, de sinjo's. de soldatenkinderen. met die bruinzwarte gelaatskleur, dat dreigende, fronsende voorhoofd, dat donkere
oog soms vlammen schietend, dan somber en dof, of glurend en gluipend vanonder de zwarte wimpers
