Nieuw licht op het Indische verleden
Indische geschiedschrijving en het Nederlandse
geschiedenisonderwijs (1
Het gaat goed met de aandacht voor Indische Nederlanders in
het onderwijs. In een aantal artikelen legt Tom van der
Geugten - Indisch historicus en lerarenopleider - uit waarom
en op welke manier er meer aandacht wordt gegeven en hoe
het onderwijs beter kan.
'Koloniale geschiedenis, daar weet men
niets van! Als "Indisch" door elkaar
wordt gehaald met "Indonesisch", dan
blijkt daaruit toch dat Nederlanders
hun eigen geschiedenis niet kennen!'
Dit verzuchtte Edy Seriese, directeur
van het Indisch Wetenschappelijk
Instituut in november in het radiopro
gramma Van Belang bij het verschijnen
van de boeken Uit Indië geboren en
Karei Zaalberg (zie literatuur
lijst).
De onwetendheid van veel
Nederlanders over de geschie
denis van Indische Nederlan
ders en hun herkomstland
wordt vaak in verband ge
bracht met het onderwijs.
Dat veel Nederlanders over dit
onderwerp op school inderdaad
weinig hebben geleerd, is
echter een gevolg van de trau
matische verwerking van de
Indonesische dekolonisatie en
de daardoor beperkte belang
stelling voor de Indische
migranten. Ook in Indische
lering is de belangstelling voor
de eigen afkomst in de naoor
logse decennia weggedrukt.
In 1991 schreef ik in Moesson
uitgebreid over schoolboeken
uit de periode 1960-1990.
Aan Nederlands-Indië is altijd
wel een zekere aandacht
besteed, maar deze betrof voor
al economische en politieke
activiteiten van Nederlanders,
met vanaf omstreeks 1975 ook
aandacht voor sociale geschiedenis.
Sinds ongeveer 1980 nam de belang
stelling voor Indische Nederlanders
langzamerhand toe, hoewel aan de
kwaliteit nog wel eens wat mankeerde.
Indische geschiedschrijving
De toenemende belangstelling voor
Indische geschiedenis hangt samen
met maatschappelijke ontwikkelingen,
zoals de multicultureler wordende sa
menleving, groeiend etnisch bewustzijn
van Indische Nederlanders, het gewij
zigde allochtonenbeleid van de overheid,
groeiende wetenschappelijke belang
stelling en publicaties op dit terrein.
In het fraaie Uit Indië geboren zijn vier
eeuwen familiegeschiedenis beschreven
vanuit Indisch perspectief, wat gesteld
wordt naast bestaande koloniaal-
Nederlandse en Indonesisch-nationale
gezichtspunten. De inleiding behandelt
de nog beperkte kennis over geschiede
nis en cultuur van mensen die in Indië
geboren zijn of uit ouders die er ge
leefd, gewoond en gewerkt hebben:
'Uit de koloniale geschiedschrijving
komen we betrekkelijk weinig over
hen aan de weet. In de discussie
over de dekolonisatie staat de Indi
sche gemeenschap pas de laatste
jaren in de belangstelling. De
geschiedschrijving over nieuwkomers
ging tot voor kort aan de lotgevallen
van de "grootste gekleurde minder
heid van Nederland" voorbij.
Iedereen lijkt het erover eens dat zij
De twee genoemde boeken, Uit Indië
geboren en Karei Zaalberg, zijn belang
rijk omdat ze als vorm van Indisch-
centrische (of 'Indocentrische') geschied
schrijving nieuw licht werpen op de
geschiedenis van de Indische groep.
zonder struikelen hun weg hebben
gevonden in Nederland, de Verenigde
Staten, Australië en waar ze al niet
zijn terechtgekomen. Zelfs gesteld
dat het waar is, dan zijn de redenen
voor dat succes de moeite waard.
Tekst: Tom van der Geugten
Foto in schoolboek, bedoeld om een niet-zielig beeld van de Indo in Indië over te brengen
(Uit: Sporen. Qeschiedenis voor de onderbouw 2, Groningen 1992).
42ste jaargang - nummer 10 - april 1998
13
