Harry van Lawick van Pabst,
een artistieke ex-KNIL-militair
moessQn
Ja, het gaat goed met Harry. Wat ouder geworden sinds zijn
laatste artikelen en voorplaten, die Moesson enkele jaren
geleden plaatste. Zijn fitness-programma voert hij met
discipline dagelijks uit en zodra het wat beter weer wordt,
beklimt hij zijn sportfiets en gaat weer toeren.
Harry van Lawick van Pabst werd ge
boren in Buitenzorg op Java. Als kind
sukkelde hij met zijn gezondheid en
toen de Japanners Indië bezetten, ging
hij het kamp in. Daarna werd hij mili
tair en vocht op Java, Nieuw-Guinea
en in Korea. Maar dat wist u al als u
een trouw abonnee bent op ons enige
echte Indische blad.
Doordat Harry veel videofilms en dia's
maakt op zijn vele reizen, heeft hij
goed leren kijken en observeren. Zijn
video-opnamen bevatten lange opna
men van heggen, struiken, stukken
oerwoud en riviertjes. Hij observeert
via zijn zoeker hoe blaadjes in het licht
gevangen zijn, hoe het contrast tussen
lichte en donkere partijen voor verras
sende effecten zorgt en dit alles zuigt
hij op. Zoals hij zelf zei: 'Door heim
wee gedwongen ben ik op zekere dag
gaan schilderen. Ik heb nooit les
gehad, maar ik bekijk foto's en dia's.
Ik zie hoe licht en donker zorgen voor
diepte in een schilderij, maar ook in
een foto. Ik probeerde dat op mijn
schilderijen te bereiken en het lukte.'
Hij toont diverse schilderijen, alle ge
wikkeld in plastic zakken, die hij voor
zichtig losmaakt uit hun beschermen
de lagen kunststof.
'Kijk,' zegt hij, 'dit landschap met sa-
wah's en een bruisende kali... Mooier
kan het toch niet?'
Elk detail is perfect afgewerkt. De bibit
plantende vrouwen staan gespiegeld in
het water, het waterstroompje dat van
de terrassen omlaag stroomt, is com
pleet met opspattende druppels vereeu
wigd. De vage blauwe berg op de ach
tergrond is bij nadere beschouwing
meesterlijk weergegeven. En wat die
waterval en bruisende kali betreft,
heeft Harry van Lawick volkomen ge
lijk: beter kan het niet. En dan die
sfeer van het licht: een beetje men-
'Ik vind als een schilderij
niet op een foto lijkt, dan
heeft de schilder het niet
goed gedaan,' gaat hij ver
der en pakt zijn schilderij
over Bali uit. 'Door het
contrast te gebruiken tus
sen lichte en donkere par
tijen krijg je die zonne
schijn.'
Ook hier bij het lijkverbrandingscere-
monieel heeft Harry elk detail nauw
keurig weergegeven. Elk blaadje aan de
bomen, de sarongs van de vrouwen, de
waringin - alles is scherp afgebeeld.
Harry werkt met een donkere
voorgrond, waarop schaduwen vallen,
een lichter middenvlak, dan weer een
schaduwrijk gedeelte door de waringin
veroorzaakt, vervolgens weer lichte en
donkere partijen. Er zit een enorme
diepte in het schilderij: je stapt er als
het ware zo in. Het is echt
niet gemakkelijk om zo de
lichtval natuurlijk over de
personen en objecten te
schilderen. Bekijk de
schaduwen maar, je vindt
geen foutieve vlekken.
'Waar ik mee schilder?
Met olieverf, Talens, Van
Gogh. Dat is prettige verf,
want als je met waterverf,
pastelkrijt of acryl werkt,
moet je zo precies schilde
ren. Olieverf lain je als
het droog is, weer op
nieuw beschilderen. Maar
je moet geduld hebben,
want olieverf moet drogen
en dat kost tijd.'
Tijd heeft Harry nauwe
lijks, want er is nog zoveel
te doen.
Hij gaat weer op reis, naar
doeng is het weer. Je weet
dat de lucht bewolkt is en
dat de zon diffuus op het
landschap schijnt. Onge
looflijk accuraat en toch
van een nostalgische
schoonheid is zijn schil
derstijl. Heimwee, hebben
we dat niet allemaal?
Foto's en dia's
30
Tekst en foto's: Hans Plas
'Mooier kan het toch
niet, ja?'
