moessQn
verkeer op het hele eiland ontregeld.
De organisatie die in handen van het
leger en de studentenweerbaarheid lag,
was perfect.
Dikwijls zie je onderweg groepjes keu
rig geklede mensen met een kist lopen.
Deze zijn dan onderweg naar een kerk
hof. Het verkeer stopt even en de stoet
gaat verder. Het zijn over het algemeen
eenvoudige moslimbegrafenissen.
Dit in tegenstelling tot het overlijden
van de man van ibu Anda. Anda is een
vriendin van ons, die een Nederlandse
opvoeding genoten heeft. Haar man,
een kolonel, was vroeger gouverneur
van Ambon.
Omdat er familieleden van andere
plaatsen moesten komen, werd het lijk
met formaline ingespoten. De hele dag
werd er gecondoleerd en gebeden.
Als kolonel moest hij op het militaire
kerkhof met militaire eer begraven
worden. Anda wilde het niet, omdat
het leger hem tijdens zijn leven had
laten vallen. Dus kwam het volgende
compromis uit de bus. Begraven met
militaire eer in zijn tuin bij zijn huis
boven in de heuvels.
Honderden mensen zaten op de ge
huurde stoeltjes. Er werd gezongen en
er werden toespraken gehouden door
de gouverneur, de burgemeester en vele
hoge militairen. Er werd druk gefilmd,
toen de kist dicht ging. Dit alles in de
stromende regen. Toen na de laatste
eerbewijzen en de saluutschoten de
kist door vier militairen naar het graf
gedragen werd, viel de kist uit de strop
in het graf. Er ging een rilling door de
menigte; sommigen gilden.
Even paniek. Dit kon niet goed zijn.
Anda bleef rustig en zei: 'Nu hebben ze
hem zelfs letterlijk en figuurlijk laten
vallen.'
Het was een protestantse begrafenis,
maar omdat Anda nog wat werk voor
de katholieke kerk doet, heeft de bis
schop van Ambon een dag later een
mis gelezen en het graf gezegend.
Leger
Indonesië bouwt momenteel een groot
leger op, teiwijl er geen buitenlandse
vijanden zijn. Intern zijn er hier en
daar wel wat vlekjes weg te werken, zo
als Aceh waar fanatieke moslims een
eigen staat willen stichten. Belangrijke
leiders worden soms gevangen gezet.
Dit enorme leger onderdrukt iedere
vrijheidsgedachte. Gebieden met spe
ciale aandacht zijn Irian Jaya, Oost-
Timor en op de Molukken; Ambon.
Australië houdt deze ontwikkelingen
nauwlettend in het oog.
Leger en politie zijn niet eikaars beste
vrienden. Het zijn twee staatjes in de
staat die elkaar heftig beconcurreren.
Zo had het leger enige jaren geleden op
Seram moeilijkheden met de politie.
Deze strijd werd uitgevochten doordat
de politie de kazerne en het leger het
politiebureau in brand stak.
Ook brandde er toen nog een pasar af.
Een van de opvallendste zaken in een
land met een militair systeem, is dat
iets pas werkelijk goed loopt als het
van boven af opgedragen wordt.
Dat Aziaten vrij hard zijn, ook tegen
over elkaar, is bekend. Ook is bekend,
dat er nogal wat geslagen wordt.
Vooral in het leger en bij de politie zie
je iemand wel eens helemaal in de ver
nieling geslagen worden. Als er dan
nog een ander bij staat en vooral een
buitenlander, is het veel erger. Dus
gaan we altijd weg. Recruten moeten
soms uren op het warme asfalt in de
zon kikkeren. Ook laat men Javaanse
jongens weken lang in de zon lopen,
zodat ze zwart worden: iets wat vooral
Javanen verschrikkelijk vinden. Deze
mensen gaan ook meestal gekleed
zwemmen, om maar niet bruin te
worden. De veel donkerder Molukse
instructeurs weten dat en maken ge
bruik van deze kennis. Maar ja, je hebt
gekozen voor het beroep soldaat of
niet. Soms schijnt men er zelfs geld
voor over te hebben om in het leger te
mogen.
In de Victoriakazerne zaten laatst, vol
gens een insider, drie soldaten in hun
onderbroek, kaalgeschoren en geverfd
met korte kettingen om, in de hete
zon. De kettingen waren om het hele
lichaam geslagen. Wat ze uitgespookt
hadden, vermeldt onze bron niet, maar
deze methode lijkt me iets verouderd.
Deze week stond in de krant dat een
generaal de taxichauffeurs in Jakarta
een militaire disciplinecursus wil
geven, omdat ze zich niet altijd goed
gedragen tegenover toeristen.
Het keteltje
Ik verdacht de heer S., het hoofd van
een dorp op Seram, ervan tijdens een
expeditie een kookketeltje van me ge
stolen te hebben. Ik voelde me gepakt
en had er in totaal drie dagen voor
over om mijn eigendom terug te krij
gen. Het oorspronkelijke plan was ge
lijk zijn huis binnen te stappen en
door te lopen naar de keuken, waar ik
het keteltje verwachtte. Maar toen we
daar aankwamen, was S. niet thuis.
De familie was in de tuin aan het
werk. De buurman die de expeditie
ook meegemaakt had, was er echter
wel. Plotseling kreeg ik een ingeving.
Ik vertelde hem dat ik gedroomd had
en dat mijn adat wilde, dat ik het ke
teltje terug moest halen, omdat het
een cadeau van een vriend was. Ik was
zo dom geweest om het keteltje te ver
geten. Tot mijn verbazing zei hij dat
het keteltje in het huis was. Hij trok
een luik open, klom naar binnen en
deed de keukendeur open. Het keteltje
stond bij de afwas. We hebben het
meegenomen. Ik heb de beloofde foto's
en het woordenboek op de tafel van S.
gelegd en we zijn weggegaan.
We zijn benieuwd hoe onze vriend het
een en ander met het dorpshoofd heeft
geregeld
(Advertentie)
"1NGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
38
Begrafenis-
en Crematie- Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
EN ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren:
Frederik Hendriklaan 7 - Den Haag
Tel. 070 - 355 64 27 (drie lijnen)
