Meditations
from Florida
De keerzijde
^Asaan
moessOn
Tekst: Juul Lentze
Soms is ons een lang leven beschoren
en soms niet, er is altijd een keerzijde
aan de medaille. De keerzijde van het
leven is de dood en daarmee zijn we bij
een onderwerp beland dat we niet graag
aansnijden. Een onderwerp waarmee
we met diep respect opgroeiden en
waarvoor we onze hoofden niet in het
zand hoeven te steken.
Mijn ouders hadden als kennissen het
echtpaar Spierings van de 'Begrafenis
onderneming Spierings', dichtbij Blim-
bing aan de hoofdweg naar Malang.
Als we vanuit Singosari op weg naar
Malang waren, mampirden ze vaak bij
hen en wij kinderen liepen dan, aange
trokken door al het onbekende dat met
de dood te maken heeft, de grote loods
in waar Opa Spierings' kistenmakers
werkten.
Op een van deze excursies zag m'n jon
gere broer opeens een hoofd uit een
kist verschijnen en ging op de loop.
Het bleek alleen maar een werkman te
zijn. Toch bleef het griezelig, vonden
we. Op een kwade dag hoorden we
Ma zeggen: 'Kasian, nu moeten ze hun
eigen zoon begraven.' Het bleek dat
Otto Spierings bij een motorongeluk
was omgekomen. Hij was de bocht uit
gevlogen op de grote weg bij Sukun.
We vonden het vreselijk verdrietig en
we stelden ons voor dat Opa Spierings
z'n kistenmakers zeker heeft aange
spoord om voor Otto de mooiste kist
te maken.
Bij een Javaanse begrafenis komt geen
kist te pas. In Taju, op de suikerfabriek,
verkenden wij jongelui graag de omge
ving en wandelden dan door de kam
pongs en riettuinen. We kwamen op
een kerkhof terecht waar we een vers
gedolven graf zagen tussen de kam-
bodja bomen. Voorzichtig over de gra
ven heenstappend, waren we één en al
aandacht voor het diepe gat toen we
een holle stem hoorden die als uit het
graf ldonk: 'Selamat sore'. We stonden
als aan de grond genageld.
De man die het gat had gegraven zat
kennelijk uit te rusten in de boom
ernaast en hield zich doodstil toen hij
ons zag aankomen.
Ik snap nog niet waarom hij daar een
boom voor koos, maar hij dacht zeker:
'Laat me deze jongelui even de stuipen
op het lijf jagen'. Het was hem gewel
dig goed gelukt, want als hazen zijn we
er vandoor gegaan.
We maakten mee dat de vader van de
Chinese toko-eigenaar die naast ons
woonde in Taju, overleed. Zoonlief
kwam Pa vragen of hij voor hem een
kist wou kopen in Pati, 25 hele slechte
kilometers verderop. Pa had een jeep,
de Chinees niet, zodoende. M'n vader
reed naar Pati, kocht een kist zo kira-
ltira* wat de maat betrof bij de Chinees
daar en reed met het bonkende ding
dat een eind achter de jeep uitstak, te
rug naar Taju waar de tokobaas hem
dankbaar stond op te wachten. Maar
dat was nog niet het einde. De Chinees
kwam weer aanldoppen, dit keer om
Pa te verwittigen van het feit dat de
kist wat te Mein was. Om een lang ver
haal kort te maken: mijn vader is niet
naar Taju terug gereden en ik laat het
aan de lezer over om zelf een einde voor
deze benepen toestand te bedenken.
In 1953 ontdekten we dat in Holland
de gewoonten heel anders waren. Daar
werd je niet binnen 24 uur begraven
en ging je naar een 'rouwkamer' waar
de mensen hun medeleven kwamen
betuigen aan de naaste familie. In In-
dië gebeurde dat veelal aan huis of op
het kerkhof bij de begrafenis. Maar
goed, er werd mijn vader op het hart
gedrukt dat hij voor ons allemaal een
begrafenisverzekering moest afsluiten
(je kunt immers nooit weten) bij
Ouwe jan. Hoe kan het anders, we
woonden in Den Haag. De hele familie
van vijf moest hiervoor present zijn
toen Ouwe jan op een avond kwam om
zaken te doen. Na wat over-en-weer ge
praat moesten we allemaal tegen de
muur staan, schoenen uit, en Ouwejan
nam ons de maat. Hij had, dachten
we, met ons geen moeite want we zijn
allemaal lang, behalve mijn moeder.
Dus allemaal dezelfde maat toch?
We hielden ons goed, maar toen hij
weg was, barstten we in lachen uit.
Je heloof, je bent nog springlevend en
dan wrord je al opgemeten voor een
doodslcist?
Hoeveel maten bestaan er anyway
Klein, middelmaat en lang? Misschien
hield Ouwejan ons maar voor de gek
met dat maatnemen.
In Amerika vonden we het helemaal
ingewilckeld. Hier kan je het net zo
mooi maken als je maar wilt. Toen,
zo'n veertig jaar geleden, was crematie
nog niet zo in. Het is heel anders van
daag. Ik ken de percentages niet, maar
een groot aantal mensen laat zich cre-
(Advertentie)
MIDDELBURG
op 3, 4 en 5 juli 1998.
Op vrijdag en zaterdag van 11.00 tot 23.30 uur
en op zondag van 11.00 tot 17.00 uur.
Een gratis toegankelijk buitenevenement
met producten en artiesten in relatie tot
Indonesië, Thailand, Singapore, Brunei,
de Philippijnen, Vietnam, Maleisië en Japan.
Voor nadere informatie over commerciële
deelname en podium-optredens:
tel./fax 0118 - 46 19 29 (na 18.00 uur)
of 06-53571251.
24
