moessOn
De naam verwijst naar de
kleur van een koffielikeur:
lichtbruin. Een symbool voor
de samenstelling van de
groep. Calua telt muzikanten
van Molukse, Indische en
Nederlandse afkomst.
In een verhouding van 3:3:3.
Het lijkt symbolisch voor de
harmonie die ook hun muziek
kenmerkt. Traditionele
Molukse liedjes in een
eigentijdse setting. Dat is het
repertoire.
Voor het eerst nu ook vast
gelegd op cd: Dari Si Dan.
De Molukse liedjes Lagu Laguzijn
ware traditionals. Van oudsher worden
ze gezongen en telkens weer overgedra
gen, van generatie op generatie.
Ze zijn geworteld in de Molukse cul
tuur, staan in een traditie die ook veel
te maken heeft met de oosterse opvoe
ding in het algemeen en de Molukse in
het bijzonder, die duidelijk afwijkt van
de westerse.
'Het belangrijkste is de familie,' zegt
Dick Wattimena (34) uit Middelburg,
de zanger van Calua. 'Vader, moeder, de
kinderen, opa's en oma's. Dat zijn de
belangrijkste personen in je leven. Die
komen altijd terug en daar komt steeds
veel emotie aan te pas. Je voelt gewoon
wanneer iemand in de zorgen zit of
iets nodig heeft. En dan probeer je iets
te doen, je steentje bij te dragen aan
het welzijn van die andere, de naaste.'
Pelaschap
Het gevoel voor de ander gaat verder
dan de eigen familie. Dat heeft een
historische oorzaak, legt Dick
Wattimena uit.
'Op Ambon en de andere Molukken
leefden mensen vroeger in stamver
band, in kampongs. Maar heel vroeger
waren de verhoudingen tussen die ver
schillende kampongs niet altijd even
jofel. Er was nogal eens strijd, bijvoor
beeld om een bruid of over een huwe
lijk. Soms werden er zelfs koppen ge
sneld. Toen zijn er afspraken gemaakt
tussen kampongs dat zulke gruwelijke
dingen nooit meer zouden gebeuren.'
Er is dus een soort bloedverband geslo
ten, die nu nog wordt overgedragen
van ouder op kind. Pelaschap heet het.
Dat reikt verder dan de eigen lering en
gaat uit van het respect dat mensen
voor elkaar moeten hebben. Het vindt
ook zijn weerslag in de oude teksten
van de liedjes.
Meerstemmige harmonie
De Molukse traditionals worden geken
merkt door meerstemmigheid en een
grote mate van harmonie. Ooit werden
ze vrijwel zonder begeleiding vertolkt.
De tifa, het traditionele slagwerk
gemaakt van een uitgeholde boomstam
bespannen met een vel van een geit of
wild zwijn, was het enige instrument.
Later kwam de gitaar. De verschillende
stemmen waren eigenlijk de instru
menten. Samenzang dus in harmonie;
samen met het ritme van de tifa was
dat de essentie en dat is het eigenlijk
nog steeds. Je zou het ook de Molukse
gospel kunnen noemen.
Net zoals de Amerikaanse negers hun
christelijk geloof destijds uitten in een
muzikale vorm die terugging naar hun
28
Tekst: Peter van Houte
