Pas verschenen
PERRON
'Stryden alleen
is léven'
SPOORWEGMUSEUM
Verkrijgbaar bij de boekhandel, niet bij Moesson
(t--
Op aanraden van Rob
Nieuwenhuys begon Ronald
Spoor in 1971 de brieven
van Alexander Cohen
1864-1961) te verzamelen.
Eind vorig jaar zijn ze door
Prometheus uitgegeven:
ruim zeshonderd bladzijden
brieven, een inleiding, een
korte levensloop, een regis
ter en bijna driehonderd pa
gina's met toelichtingen op
de brieven. Alles bij elkaar
meer dan duizend pagina's.
Bovendien zijn alle brieven
vertaald die oorspronkelijk
in het Frans zijn gesteld.
'Alexander Cohen was een
hartstochtelijk briefschrij
ver,' zegt Ronald Spoor in
zijn inleiding. 'Zijn brieven
vormen de verborgen kant
van zijn oeuvre, zij waren
niet voor publikatie bedoeld.'
Helaas is er niets bewaard
gebleven uit de tijd die
Cohen in het Nederlands-
Indisch Leger doorbracht.
Hij is tussen 1882 en 1887
als soldaat-schrijver in Indië
geweest. Terug in Nederland
begon hij aan een carrière
van wat je nu free-lance
journalist zou noemen.
Hij werd van anarchist mo
narchist, maar, zoals Ronald
Spoor schrijft, 'door alle ver
anderingen heen bleef hij
zichzelf trouw, een onafhan
kelijk polemist die fel uit
haalde tegen alles wat hem
niet beviel: "Stryden alleen
is léven.'"
Alexander Cohen was een
moeilijke man die overal en
met iedereen in conflict
raakte. Van de zes jaar waar
voor hij getekend heeft, dien
de hij er maar vijf in het
Nederlands-Indisch Leger en
drieënhalf daarvan bracht
hij in de gevangenis door.
Hij kon zijn mening niet
voor zich houden.
Hij 'leende geen pardon en
vroeg er ook nooit om,'
schrijft E.M. Beekman in
Paradijzen van weleer (ook
bij Prometheus verschenen).
In 1904 en 1905 is Cohen
nog eens in Indië geweest,
in opdracht van de Franse
regering. Daar zijn wel brie
ven van bewaard gebleven
en die zijn zowel vermake
lijk als ontroerend, want hij
kreeg ruzie met zijn vrouw.
Zij werd niet goed van zijn
bedilzucht (hij was overbe-
zorgd) en vertrok voortijdig
naar Europa. In een van zijn
brieven excuseert hij zich
voor zijn tirannie ('altijd
welgemeende tirannie, maar
toch tirannie'), geeft haar
'vijf ferme zoenen: twee op
je ogen, een op je mond,
twee in je hals', maar nog
geen twee regels later kan
hij het alweer niet laten:
'Ga niet in de sneeuw.
Laat je geen valse honderd
stuiverstukken in de hand
drukken. Laat de soep niet
aanbranden. Verlies je kam
metjes niet. Schrijf mijn
adres leesbaar. Ga niet in je
nachthemd op het balkon.
Verlies de sleutels niet. Eet
niet te veel Klappa moeda.
Vat geen kou. Sluit het gas
af. Schrijf me vaak. Stuur
me kranten.'
In een noot kunnen we het
antwoord van Cohens vrouw,
Kaya Batut lezen: 'Je weet
best dat...als ik je heb ge
zegd dat ik weg wilde gaan
om mijn vrijheid te hebben
dit vooral kwam omdat je
me verdriet had gedaan en
ik je ook iets heel onaange
naams wilde zeggen. Maar
geloof me echt, de grootste
opoffering voor mij is ge
weest niet meer bij je te zijn.'
Brieven 1888-1961
door Alexander Cohen
bezorgd door Ronald Spoor
Prometheus: 1009 pag.
(gebonden)
prijs 95,00
14 15 16
augustus 1998
Maliebaanstation, Utrecht
Met kompas en
parang
Ontdekliingstochten door de
binnenlanden van Nieuw-
Guinea
door Bob van Rossurn
In Met kompas en parang
beschrijft Bob van Rossum
zijn ervaringen in de jungle
van West-Nieuw-Guinea in
Alexander Cohen
(Advertentie)
PASAR
Openingstijden
Vrijdag van 10.00 tot 22.00 uur
Zaterdag van 11.30 tot 22.00 uur
Zondag van 11.30 tot 19.00 uur
Optredens van o.a. Massada,
Tante Lien, Rudi van Daim,
Rancak Nusantara, Sinar Bulan
42ste jaargang - nummer 12-juni 1998
41
