Onlusten te Batavia
getekend door Jacobus van der Schley
moessQn
In de achttiende eeuw leefde de teke
naar en graveur Jacobus van der
Schley. Van der Schley werd op 26 juli
1715 in Amsterdam geboren en was
een leerling uit de leerschool van
Bernard Picart. Hij werkte zich op tot
een gerespecteerd lid van de Amster
damse graveurs. Na de dood van zijn
leermeester werd Van der Schley
gevraagd om de onafgemaakte kunst
platen die zijn meester achterliet te
voltooien. Van der Schley maakte als
een verslaggever avant la lettre een
beeldverslag van de gruwelijkheden die
op 9 oktober 1740 plaats hadden in
Batavia en gericht waren op de Chine
se gemeenschap.
Coen haalt Chinezen
Het lijkt bijna een actueel onderwerp.
We worden immers bij herhaling opge
schrikt door berichten uit Indonesië
over geweld gericht op de Chinese be
volkingsgroep. Van der Schley heeft de
achttiende eeuwse onlusten op scherpe
wijze in beeld gebracht.
De bevolking van Batavia (binnen de
muren) bestond in 1740 voor ongeveer
twintig procent uit Chinezen.
Daarnaast bevonden zich grote aantal
len Chinezen buiten de muren en op
het Javaanse platteland.
Toen Jan Pieterszoon Coen de stad op
bouwde, had hij een gebrek aan man
kracht. Coen kende de werklust van de
Chinezen en wist hen naar de stad te
halen. Doordat veel Chinezen die met
handelsschepen in Batavia arriveerden
niet meer teruggingen, nam de groep
in aantal steeds verder toe. Binnen de
stad werkten zij aan de bouw van de
huizen en de stadsmuren, buiten de
stad waren het vooral de suikerplanta
ges waar de Chinese bevolkingsgroep
emplooi vond. Gezien de grote aantal
len Chinezen die werkten aan de
opbouw van de stad kun je eigenlijk, in
navolging van de historicus Van Goor,
stellen dat het koloniale Batavia een
Chinese schepping was.
De Chinese bevolkingsgroep is helaas
ook een aanhoudende bron voor raciale
conflicten geworden. Een treurige ge
schiedenis van geweld, vervolgingen en
achterstelling. Een geschiedenis die
zich tot op de dag van vandaag onver
minderd voortzet.
De eerste extreme uitbarsting van ge
weld vond plaats in het koloniale Bata
via en werd voor ons vastgelegd door
Van der Schley.
De slachting van oktober 1740
Na 1722 stagneerde de suikerexport
naar Perzië waardoor een belangrijk
48
UUUUWWJ
iUiiuiminnii|]p.T^i[^|d
sr-JiMf,. A*.*..
TABLEAU tic Ux Tartïc tic Mat A VIA, oh s'escföst; ■proprcmatt le terrible JMA S SA CJtJE des CHINOIS, le Ocvoh1740
'AFBEELDING van clat Gedeelte-can BATAVIA.,alwaar eigentiylc de JcLrik-keJylte SLAGTING der CHINEZEN pelelned is, den c) Octol). 1740,
Tekst: L.P. van Putten
