De kokospalm
deel van de werkgelegenheid voor met
name de Chinezen terugliep. De immi
gratie van Chinezen was inmiddels
door de bewindhebbers verboden, maar
ging desondanks volop door via illegale
immigratie. Chinese jonken zetten gro
te groepen Chinezen aan land waar
door de groep bleef groeien, terwijl de
werkgelegenheid alsmaar daalde.
De suikermolens moesten worden
stopgezet toen de afzet van suiker niet
meer mogelijk bleek. Het was als gevolg
van deze economische malaise dat de
radeloos geworden Chinese bevolkings
groep van het platteland in opstand
kwam en in 1740 Batavia aanviel.
Gouverneur-generaal Valckenier werd
op 26 september gewaarschuwd voor
dreigende onlusten. Drie Luitenants
der Chinezen maakten Valckenier
attent op een door de Chinezen in de
bovenlanden georganiseerde opstand.
Zij brachten als bewijs voor deze drei
ging naar voren dat onlangs een
Chinees getracht had bij de Chinese
ijzersmeden buiten de Utrechtse poort,
een grote hoeveelheid wapens te laten
maken. De wapensmeden hadden zich
er onder het voorwendsel het te druk
te hebben van af weten te maken.
Valckenier belegde een buitengewone
vergadering van de Leden van de Hoge
Regering, maar kwam niet verder dan
een aanbeveling aan de hoofden van de
Chinezen om zeer waakzaam te zijn
op mogelijke onrust. Hiermee werd
voorbij gegaan aan de inmiddels groei
ende aanwijzingen dat er veel meer
storm op til was.
Het duurde tot 5 oktober voordat de
bestuurders van de stad de dreigende
opstand serieus namen. Inmiddels
waren de opstandelingen toen al tot
dicht bij de stad genaderd. Pogingen
werden in het werk gesteld om door
onderhandelingen met de opstandelin
gen tot een vergelijk te komen, maar
zonder resultaat.
Er volgden aanvallen van grote groepen
Chinezen die slechts met moeite kon
den worden afgeslagen. Het bezit van
stukken geschut en betere bewapening
bracht het overwicht terug en zorgde
uiteindelijk voor voldoende afgrende
ling van de stad. Buiten de stad zwier
ven gevluchte groepen opstandige
Chinezen rond. Binnen de stadsmuren
heerste de angst van de Bataviase be
volking. Die angst richtte zich in een
vlaag van moordzuchtige hysterie op
de Chinezen binnen de muren.
De regering had voorzorgsmaatregelen
genomen en na half zeven 's avonds
een straatverbod voor de Chinese
bevolkingsgroep uitgevaardigd. Daar
werd strikt de hand aan gehouden en
geen Chinees had zich na dat tijdstip
op straat vertoond. Om het dreigende
oproer van de eigen burgers tegen de
Chinezen verder te neutraliseren werd
een proclamatie uitgevaardigd waarin
vermeld stond dat alle wapens door de
Chinese bevolkingsgroep moesten wor
den ingeleverd. Controle zou plaatsvin
den door gecommitteerde schepenen
geëscorteerd door een compagnie ruite
rij Het was echter allemaal te laat en
te weinig. Binnen de muren van Bata
via vond inmiddels een toneel plaats
dat ons, in z'n volle afschuw, door
Van der Schley wordt getoond.
Er ontstond in de Utrechtse straat
brand in een aantal Chinese huizen.
Matrozen, ambachtslieden en soldaten
spoedden zich naar deze straat en
pleegden er de weerzinwekkendste gru
welijkheden. Dagen van opgekropte
angst en spanning ontlaadden zich op
de weerloze Chinese bevolkingsgroep.
Al wat Chinees was, arm of rijk, jong
of oud werd meedogenloos vermoord.
Zwangere vrouwen, argeloze kinderen,
grijsaards en jongemannen werden
door het zwaard geveld. De angstkreten
van de slachtoffers werden overstemd
door het moordzuchtige geschreeuw
van de hysterische menigte.
Een groep had zich verschanst, maar
werd door het geweervuur en de aan
stormende brand uit hun schuilplaats
verdreven. Zij besloten een uitval te
doen in een poging tot ontsnapping.
Het bleek zinloos: zelfs in de rivier
wachtten matrozen in bootjes die de
vluchtelingen koelbloedig om het leven
brachten. De grachten werden geverfd
met bloed en overal heerste de dood.
Van der Schley heeft deze eerste mas
sale confrontatie vastgelegd.
Helaas heeft de Chinese bevolkings
groep tot op de huidige dag te maken
met raciaal geweld en lijkt het einde
daarvan niet in zicht
Kruinendoor de wind bewogen K
Door de tere bbdereni^tM^^^ y
Hartdeemoedig en opgeto;jen7
Door het schonedat me verMiïéi?^ v
Waaiers wiegen sierlijk heen en weer
Vrij en rank in al hun pracht;
Majestueus, krachtig en zo teer,;
Trotseren orkanen zonder een klacht.
WÊÊUm**' f'i^w it- a-
Mijmerend vlijen we ons neder
Dromend van een toekomst van wêkj&r
Daar vinden wij het antwoord wedéiM'M
Bevestigend, verwachten ;^pog ri^eri. A
Momenten van onvergetelijke secondei
Die ons nauw tezamen bond
Een lied het heelal inzonden
De Schepper, die het mooiste zond.
49
Tekst: Mevrouw C.B. Dat
V I "^5/"' .-L-!
42ste jaargang - nummer 12 - juni 1998
