Emilie Intveld, de kracht van duizend
Indische liedjes
moessQn
Langer dan anders heb ik over deze
titel moeten nadenken en nu weet ik
nog niet hoe ik moet beginnen.
Niet praten over haar leven, over haar
familie, hoe makkelijker en misschien
ook leuker dat zou zijn. Pas nu ze er
niet meer is, besef ik dat Emilie een
wereld op zich was.
Een planeet die alles om zich heen het
draaien en die tegelijk haar eigen baan
in het menselijke univer
sum bepaalde. Zeg ik dat
nu mooi? Ik zie haar
stilzwijgend opzien van
haar werk, denkend:
'Je doet maar.' Eigenwijs
als de pest, een vrouw
met een gouden hart, dat
was Emilie, tante Mil,
oma Spoor, hoe we haar
ook noemen wilden.
In 1973 kwam ze voor
(toen nog) Tong Tong
werken. De 65 gepas
seerd en weg van het
Haarlems Dagblad waar
ze lang gewerkt had.
Vanaf het eerste nummer
van Tong Tong is ze
abonnee geweest.
Tjalie betekende voor
haar de band met Indië
die ze nooit verbreken
zou. Alle smalende tem
po doeloe-, nostalgie-
aantijgingen, problemen
met assimilatie, discri
minatie, oorlogsherinne
ringen - ze mengde zich
in geen enkele discussie
daarover. 'Waterdruppels
langs een eendenrug' zo gezegd.
Emilie was wie ze was, verkoos dat te
blijven en daarom deed ze ook wat in
haar ogen goed was. Ze gaf niets om
kleding, droeg alle jaargetijden een ka
toenen jurk (batik) en als het koud
werd een vest, twee als het nodig was.
Het grijze haar in een eenvoudig knot
je, altijd schoon, fris en voor de rest
habis perkara. Er waren belangrijker
zaken in de wereld, haar wereld in ie
der geval.
Ze haatte auto's, verkoos altijd de trein
en de naam oma Spoor was wel ver
diend. Ze vloog naar haar kinderen in
Brazilië, Amerika. Kwam altijd heel
huids en met allerlei oleh-oleh terug.
Ze genoot van haar werk bij Tong
Tong/Moesson. Woonde in Heemstede
maar was iedere dag prompt om negen
uur op kantoor.
Mosje (Marguerite Moscou) en Basje
(mevrouw Bastiaans), ik noemde ze
wel eens 'onze Andrew Sisters', allang
de 65 gepasseerd maar aan hun spirit
5 5 5
1 6
5 5 5
2
5 5 5
7 6
5 5 5
1
Tjoeng, tjoeng, njang ndi tjoengl
Njang waroeng.
Kon toekoe opoh tjoengl
Toekoe djagoeng.
Ventje, ventje, waar ga je naartoel
Naar de toko.
Wat koop je daar, ventl
Ik ga een maïskolf kopen.
kon niemand tippen. Het waren haar
beste sobats en een lol dat ze hadden.
Voor al onze verjaardagen en andere
gelegenheden bakte Emilie vleespastei
tjes, haar eigen recept, zalig! Op een
keer hadden we een feestelijke bijeen
komst. Ik wilde een catering bellen
voor de hapjes. 'Ach, ik bak wel pastei
tjes', zei Emilie.
'Ik verwacht zo'n honderd mensen, kan
niet tante Mil.'
'Dan maak ik toch driehonderd pastei
tjes, genoeg?' En die kwamen er.
Ze was zelden ziek, beter gezegd, ze
wilde niet ziek zijn. Als je haar pro
beerde over te halen thuis te blijven,
werd ze boos. 'Kan niet, morgen komt
de Moessonik moet nog zoveel adres
bandjes schrijven.' Typen deed ze bijna
niet, haar handschrift was mooi en
duidelijk. Computers bestonden in die
tijd niet, good for Emilie.
Eén grote passie had ze: Indische en
Javaanse liedjes en rijmpjes.
Honderden kende ze en naarmate ze
ouder werd, werd haar geheugen scher
per. Ze zong en speelde de liedjes (met
cijfer-noten) op de piano, waar
bij ze ontdekte dat, als ze de
zwarte toetsen gebruikte, het
als gamelan-muzielc klonk.
Later werd ze slechthorend.
Ze moest een gehoorapparaat
gebruiken. 'Heb je er een tante
Mil?'
'Ja hoor', zei ze en graaide in
één van haar vele tassen die ze
iedere dag meesjouwde.
Wat er in zat, de hemel mag
het weten, behalve dat gehoor
apparaat dan.
Ze catalogiseerde de inhoud
van elke MoessonVoor elke
jaargang een dik cahier. Als we
iets moesten opzoeken, een
artikel, een foto, binnen vijf
minuten gaf ze ons jaargang,
nummer en bladzijde.
Een computer doet het in drie
seconden, maar in die tijd had
den we tijd zat toch?
Twee echtgenoten overleefde
5 ze, ze had kinderen en klein
kinderen waar ze veel van
5 hield en zij van haar.
Liz Polling (dochter) woonde
vlak bij haar, hield twee ogen
in het zeil. Haar laatste jaren
verhuisde Emilie naar het bejaardente
huis Patria.
De wonderlijke wereld van Emilie Int
veld. Ze verliet die even kalm, eigen
wijs en tevreden als ze die beleefd had.
Na een gelukkige dag met de kinderen
en het zingen van haar geliefde liedjes
ging ze slapen. Emilie's planeet schoot
weg, rakelings langs de Aarde, barstte
uit elkaar in miljoenen sterren. Ze zijn
te zien, maar voor sterren kijken moet
je toch in de tropen zijn.
In Surabaya bijvoorbeeld
8
Tekst: Lilian Ducelle
