moessQn
rijstlepels, kleding en
beeldjes tegen een be
lachelijk lage prijs.
Nu nog tawarren zou
asociaal zijn.
Omdat ik geen zin
heb mijn schoenen
uit te trekken stop ik
enkele duizenden
rupiah's in de hand
van een jongetje die
smeekt of hij ze mag
poetsen voor vijfhon
derd (omgerekend,
acht centen!).
Hij blijft zeker een
minuut ongelovig staan staren naar de
verkreukelde biljetten om te beseffen
dat hij nu beschikt over twee of meer
daglonen.
De voorspelling van het IMF, dat er
twintig miljoen werklozen zullen komen
en zo'n vijftig miljoen mensen tot vol
ledige armoede gedoemd zijn, maakt het
toekomstbeeld er niet rooskleuriger op.
Of er in de toekomst nog meer rellen
komen nu er steeds meer werklozen
bijkomen, is niet bekend. De minister
kon hiervoor geen garantie geven. Ook
al worden volgend jaar de verkiezingen
gehouden waarbij de politieke partijen
separaat de straat op mogen, blijft het
hopen op het uitblijven van rellen.
'Daarom is het zo belangrijk dat de
toeristen weer naar Indonesië komen
om in iedergeval de werkloosheid in
deze sector op te heffen', besluit
Marzuki Usman.
kant van de weg en een zout visje,
vormt dit momenteel een veel bereide
maaltijd. Dit leverde het aandoenlijke
beeld op van een becakrijder met wie
ik de avond tevoor op straat had ge
schaakt, toen hij het nauwe straatje
inrende en mij van verre toeriep. 'Kijk,
rijst... met vis!' In de ene hand droeg
hij een stuk pisangblad met een handje
vol rijst waar een visje op lag en in de
wanneer de tientallen pak
jes Gudang Garam die wij
onderweg uitdelen in grote
dankbaarheid worden aan
genomen. Twaalfhonderd
rupiah, ongeveer 18 cent,
voor een pakje is nu een
luxe artikel geworden voor
hen die geen vast inkomen
meer hebben.
Op Bali zag ik slechts één
spandoek met pro reformasi
maar dat is niet verwonder
lijk, als je bedenkt dat de
levensstandaard hier vele
malen hoger ligt en van
honger geen sprake is. Wel wilde een
Balische barman aan mij kwijt dat ook
Bali voor reformasi is, maar dan in het
kader van vrijheid van meningsuiting
en vooral tegen de corruptie, terwijl
een krantenjongen zijn geluk niet op
kon en triomfantelijk vertelde dat, van
af nu de duizenden rupiah's die weke
lijks aan de politie betaald moest wor
den om een zogenaamde vergunning te
De economische gevolgen
Op een enkele na, zijn alle money
changers gesloten. Niet verwonderlijk,
wie zou er moeten wisselen? Het blijkt
echter dat sommige geldwisselaars een
nevenpraktijk hebben die gezien de
economische situatie in hun voordeel
lijkt uit te pakken. Goud, het opkopen
van goud van de bevolking die het eens
als sieraad droeg of koesterde als een
dierbare herinnering en het nu voor
een habbekrats verkoopt om aan eten
te komen of de huur en aflossing te
kunnen betalen.
Rijst wordt, vreenrdgenoeg, geïmpor
teerd. Het is door de omstandigheden
schaars en duur. Dit hoofdvoedsel,
heeft over grote delen van Indonesië
plaats gemaakt voor cassave. Samen
met wat lalab van kangkung, dat bij
wijze van spreken te vinden is aan de
andere een plastic zakje met wat
drinkwater. Blij spreidde hij zijn tafel
tje dekje op de stoeprand en nodigde
mij uit wat te proeven, geheel verge
tend dat ik hier in Indonesië een bui
tenlandse miljonair ben die elke dag
teveel eet in een van de luxueuze ho
tels. Indonesiërs zijn doorgaans stugge
rokers die net zoveel kretek nemen als
wij drop. Het is dan ook tekenend
behouden, tot het verleden behoorde.
Op Bali zijn het vooral de grote luxu
euze hotels die de dupe worden van
het verminderde toerisme. 'Het is een
ramp!' zegt de Hollandse vijfsterrenho
telmanager in Ubud. 'Dit hotel met z'n
honderdtachtig kamers is maar voor
een kwart gevuld. Wij moeten de nor
male rupiahprijzen hanteren en dat-be
tekent, omgerekend, dertig gulden voor
28
Op Bali is niets gebeurd, hier zijn toeristen al is het geminderd
