Pasar Malam Den Haag, 1998
Overpeinzingen in de
Maclaine Pontstraat
moessQn
Slenterend en genietend van
de typische sfeer en het
geroezemoes van de Pasar
Malam liep ik door de
Maclaine Pontstraat, genoemd
naar Ir. Henri Maclaine Pont.
Hij was architect én onder
zoeker in het vooroorlogse
Nederlands-lndië.
Maar, zult u zich afvragen,
wat betekende hij eigenlijk
voor de maatschappij waarin
hij leefde? Het volgende
informeert u over hem.
Tot enkele jaren geleden was Maclaine
Pont in Nederland grotendeels verge
ten. In Indonesië evenwel is hij vooral
onder architecten zeer bekend. In ge
sprekken over de koloniale architec
tuur of de Javaanse architectuur valt
voortdurend zijn naam. Voor vele In
donesische architecten is hij bijna een
legènde. Hij gaf hun een voorbeeld in
zijn ontwerp van de Technische Hoge
school in Bandoeng, nu het 'Institut
Teknologi Bandung'
Een Indische jongen
Henri Maclaine Pont werd in 1884 ge
boren in Batavia. Zijn vader kwam uit
een geslacht van Noordhollandse be
stuurders. Zijn overgrootmoeder van
moederszijde was een inheems meisje
van het eiland Boeroe. Hij studeerde
aan de Technische Hogeschool in
Delft. Aanvankelijk voor mijnbouw-
kundig ingenieur, maar toen een jaar
later, in 1904, de Afdeling der Bouw
kunde werd opgericht, koos hij uitein-
delijlt voor de studie van bouwkundig
ingenieur.
Hij studeerde af in 1909, samen met
zijn beste vriend Thomas Karsten, die
later in Indië bekend werd als steden
bouwkundige. Maclaine Pont was de
eerste Indische jongen, wiens geboorte
grond in Nederlands-lndië lag en die
aan de TH-Delft slaagde voor bouw
kundig ingenieur.
Kort na zijn studie keerde Henri naar
Indië terug. Hij kwam terecht in een
maatschappij die heftig gonsde van
emoties. Velen verkeerden in een iden
titeitscrisis als gevolg van beslissingen
van de koloniale overheid.
Waar ging het om? In het tweede de
cennium van deze eeuw discussieerde
Nederland over haar monumenten.
'Moet men deze ter bescherming alleen
conserveren, dus in stand houden?
Of, mag men ze ook reconstrueren?'
Nederland koos voor conserveren.
Reconstrueren vond men vervalsen van
de oorkonde. Maar, zo besliste
Nederland, datzelfde beleid moest ook
voor de koloniën gelden!
En dat schoot in Indië, vooral bij de
Oudheidkundige Dienst, in het ver
keerde keelgat. Verontwaardigd was
men! Van eenzélfde beleid kon abso-
Tekst: Ben van Leerdam
Plaatsing eerste spant
22
