Jazz Piano Lessen
moessQn
naar de vormgeving van woningen in
de Minangkabau, zoals ook nu nog
vaak wordt beweerd in navolging van
Klinkhamer en Wolff Schoemaker.
Het grote dak van de gebouwen van de
TH in Bandoeng is ontwikkeld uit het
Javaanse dak. Een nauwkeurige verge
lijking zal de verschillen doen onder
kennen. De vormentaal is anders!
In mijn boek, Een speurtocht naar het
wezenlijke van de Javaanse architec
tuur, heb ik dat aangetoond.
Van het totale ontwerp is slechts de
eerste fase met ondersteuning van
Maclaine Pont gerealiseerd. Gebouw
details uit volgende fasen laten een
andere scheppende geest zien. Maclaine
Pont heeft met zijn ontwerp van de
Technische Hogeschool in Bandoeng
het bestaande beleid betreffende kolo
niale gebouwen getrotseerd. Zijn ont
werp is daarin het breekpunt geworden.
Madjapahit
Met de visie van architect heeft
Maclaine Pont ook onderzoek verricht
naar de Javaanse architectuur. Hun
wijze van bouwen, de manier waarop
woningen aan het klimaat werden aan
gepast en hun stedenbouw interesseer
den hem. En waar kon dit beter geob
serveerd worden dan in hun woningen,
hun kratons en hun tempels- Ze vor
men als cultuuruiting immers de tast
bare getuigenissen van de grootheid en
de beschaving van een volk.
Een hoogtepunt vormt zijn onderzoek
naar de stad Madjapahit, de hoofdstad
van het machtige gelijknamige Javaan
se rijk uit de middeleeuwen.
Deskundigen waren het erover eens
dat de ruïnes bij Trawoelan, nabij de
stad Modjokerto in Oost-Java, over
blijfselen van die stad zijn.
Maclaine Pont vond in 1925 de kraton
- het centrum - van het complex. Met
de middelen die hem ter beschikking
stonden, achterhaalde hij rondom dat
centrum enkele voormalige toegangs
kanalen in breedte en diepte. Hij rap
porteerde dit en voorzag dat rapport in
1926 van een plattegrond, waarop hij
ter oriëntatie een noordpijl tekende.
Verscheidene leidinggevenden van de
Oudheidkundige Dienst stonden scep
tisch tegenover zijn werkmethoden en
resultaten; men nam hem niet serieus!
In de jaren zeventig maakt de Indone
sische regering van het betreffende ge
bied een serie luchtopnamen met be
hulp van infrarood fotografie. Met deze
bijzondere techniek kan, onder meer,
de loop van voormalige kanalen in het
aardoppervlak worden achterhaald.
Inmiddels hebben gerenommeerde In
donesische specialisten van verscheide
ne disciplines de waarde van het
Madjapahit-onderzoek van Maclaine
Pont onderkend. In 1984 verkiezen zij
zijn werk boven dat van twee andere
zeer bekende Nederlandse onderzoe
kers, Stutterheim en Pigeaud. 'Het is',
volgens de specialisten, 'vooral de ver
dienste van Maclaine Pont geweest dat
hij zijn werk heeft gedaan "met het ge
dicht van (de Madjapahitse hofdichter)
Prapantja in de ene en de pat joel in de
andere hand".' Hiermee kreeg hij - pos
tuum - de lang uitgebleven erkenning
en waardering voor zijn werk... van de
Indonesiërs. De cirkel sluit zich.
Dat gebeurt in 1988, op mijn speur
tocht door Indonesië naar sporen van
Maclaine Pont. Daar kreeg ik, uit eer
dergenoemde fotoserie, de beschikking
over een foto van het complex van
Madjapahit. Deze unieke foto kon ik
in Nederland vergelijken met de teke
ning van Maclaine Pont uit 1926*.
Het resultaat is verrassend: ruim tach
tig procent van de getekende kanalen
rondom het centrum van Madjapahit
komt - zowel in plaats als in lengte -
met de werkelijke situatie overeen!
In hoeverre willekeurige opgravingen
door de bevolking sporen van geulen
hebben uitgewist, heb ik niet nage
gaan. Is dit toeval?
Henri Maclaine Pont was een bijzonde
re man, wiens werk aandacht verdient.
Het is een uitstekend initiatief om de
ze man te eren door op de Pasar Malam
in Den Haag een straat naar hem te
noemen.
Belangstellenden in Nederland kunnen
van de auteur een gesigneerd exem
plaar toegezonden krijgen na overma
king van 49,50 (inclusief verzendkos
ten) op giro 46 70 12 ten name van dr.
ir. B.F. van Leerdam, Den Haag, onder
vermelding van 'boek MP sign'
kt-4mezican oiujboolc
24
(Advertentie)
Wilhelm Breuer
Johan Brouwerlaan 25 r
3526 XJ Utrecht JU
Tel. 030 - 293 67 54
Noveen St. Clara
BelangrijlcVraag alleen positieve dingen.
Bid 9 dagen het Wees Gegroet bij een
brandende kaars, ook als u er geen zin in
heeft.Vraag 2 dingen die vast onmogelijk
lijken om verhoord te worden en iets wat
u heel erg ter harte gaat. Laat de 9de dag
de kaars geheel opbranden en publiceer
dit bericht. U krijgt wat u vroeg.
Paula
linkertekening - Tekening Indonesische Oudheidkundige Dienst van het centrum
van Madjapahit met ingetekend netwerk van oude kanalen volgens de luchtfoto,
rechtertekening - Detailtekening van het centrum van Madjapahit volgens
Maclaine Pont met netwerk van oude kanalen, na vergelijking met de tekening van
de Indonesische Oudheidkundige Dienst.
