Brieven V
!|jp
ito xdjamff
moessQn
De inhoud van de
ingezonden brieven
valt buiten de
Na
verantwoordelij kheid
van de redactie
Komedie Stamboel
Op bladzijde 14 van Moesson van au
gustus 1998, las ik het artikel 'Stam
boel 2000' van Ed Brodie. Op de niet al
te duidelijke foto (of 't ligt aan mijn
91-jarige ogen) vind ik hem op mijn
zoon lijken, die ook een Mercedes Benz
bezit en dezelfde ambitie nastreeft (die
bij mijn zoon al weer een tijdje achter
de rug is). Wel toevallig of niet?!
In elk geval wil ik hierbij de opmerking
maken, dat stamboel door een Indo op
gericht - door mijn Indo-zoon hier in
Amerika tot wedergeboorte gebracht en
25 jaren lang buitengewoon succesvol -
beslist niet in Nederland kan worden
gecreëerd. Omdat de oudjes in Neder
land waarschijnlijk geen zin en tijd
hebben om toneel te spelen. Maar ook
omdat de jonge Indo's in Holland lang
zaam hun Indische taal alleen met een
Hollands mondje kunnen spreken.
Om een echte Stamboel op te richten
heb je mensen nodig, die de taal van
de Indo's tot aan Petjoh toe begrijpen
en kunnen praten en die zijn er vol
gens mij niet in Nederland, op een
paar uitzonderingen na misschien.
Hier in Amerika hebben wij Indo's on
ze complete identiteit behouden, ook
te horen in ons Engels babbelen.
Hier weet je meteen met honderd pro
cent koeno Indo's te maken te hebben,
die dan ook honderd procent geschikt
zijn om in de stamboel te spelen.
De persiflage van sprookjes en opera's,
onder leiding van mijn zoon Guido,
liggen als een tweede vel om hun li
chamen gedrapeerd, teiwijl impulsieve
dramatische handelingen de stamboel
uitvoering tot iets speciaals maken.
Deze, zo met ons moederland verbon
den, uitingen zijn plechtig en lieflijk
weggevaagd in ons laatste toneelstuk,
...en toen al.
We kunnen niet nog eens een stamboel
opzetten, want de sandewara's zijn in
tussen oma's en opa's geworden en de
jongere garde hoort graag ons taaltje,
maar kan 't alleen na-apen met een
Engels mondje, soedah al, niet meer
echt zo, hoewel hier en daar de Engelse,
Franse en Duitse taal even wordt 'inge-
miseerd' voor grote hilariteit, omdat
ook dat helemaal wordt verindischt.
Hoe dan ook, ik wens Ed Brodie succes
toe, wie weet, hoe goed 't nog kan uit
vallen - misschien weet de originele In
do stamboel, maar een tjampoer adoelc
van toeroenan Indo, die met zijn inspi-
ratie's, een speciale stamboel kan ma
ken. Dit epistel is dus niet, om af te
kraken of te ontmoedigen, maar alleen
om te doen weten, wat er aan vast zit
om een stamboel in elkaar te zetten.
Intussen dus, poekoel teroes. Ik onder
steun je Ed Brodie, met al mijn sterke
gedachten voor een groot succes. Love,
Oma Schertlihuizen, West Covina (CA),
Verenigde Staten
Baloeran
Als gepensioneerd Rotterdamsche
Lloyd-employé heb ik met belangstel
ling het artikel over de Baloeran in het
julinummer van Moesson gelezen.
Ik heb dit prachtige mailschip en daar
na ook haar The Liner she's a Lady)
zusterschip Dempo uiteraard heel goed
gekend, voornamelijk als zij afgemeerd
lagen aan de NISE-kade te Tandjong
Perak (Soerabaja).
Toen op 10 mei 1940 Nederland over
rompeld werd door de Duitsers, lag de
Dempo in Soerabaja. Het schip werd
direct geschikt gemaakt om de geal
lieerde zaak te dienen en voer van Indië
naar New York. Als troepenschip heeft
zij vele reizen met succes afgelegd tot
dat zij op 17 maart 1944 door de Duit
se U371 voor de Noord-Afrikaanse
kust werd getorpedeerd. Langzaam is
zij over de achtersteven weggezonken.
De gehele bemanning kwam gelukkig
langs de Afrikaanse kust veilig aan land.
De Baloeran lag op 10 mei 1940 te
Rotterdam. Het schip kon niet tijdig
wegkomen en viel in handen van de
bezetter. Zij werd omgebouwd tot hos
pitaalschip, herdoopt in Strasshurg en
kreeg een Duitse bemanning, in beheer
van de HAPAG. Op reis naar Hamburg
is het schip op 1 september 1943 ten
noorden van het Noorderhoofd te
IJmuiden op een mijn gelopen.
Het wrak werd daarna bestookt door
Britse vliegtuigen, waarop het geheel
uitbrandde.
Nadat de Baloeran (1930) en de Dem
po (1931) reeds enkele jaren de dienst
onderhielden tussen Rotterdam en Ne-
derlands-Indië, besloten de R.L.-direc
tieleden (de Firma Wm. Ruys Zn.)
tot het geven van de bouwopdracht aan
de scheepswerf De Schelde te Vlissin-
gen voor nog een nieuw (groter) mail
schip.
Op 25 januari 1939 werd de kiel ge
legd op de helling van de werf en kreeg
het te bouwen schip het bouwnummer
214, en zou het later de naam Ardjoeno
krijgen. Zoals bekend werd zij eerst na
de oorlog afgebouwd. En als posthuum
hommage aan de hoofddirecteur
Willem, die in augustus 1944 door de
Duitsers was geëxecuteerd, kreeg dit
nieuwe vlaggeschip de naam Willem
Ruys. Tijdens de vlagwisseling van de
werf naar de R.L. werd namens konin
gin Wilhelmina bekend gemaakt dat
aan de Rotterdamsche Lloyd het predi
kaat 'Koninklijke' was verleend.
De Willem Ruys begon op 2 december
1947 haar maiden-voyage en arriveerde
op dinsdag 23 december te Tandjong
Perak. Na vele dienstjaren werd dit
prachtige schip verkocht en op 6 janu
ari 1965 onder haar nieuwe naam
Achille Lauro overgedragen aan de Ita
liaanse rederij Flotta Lauro. Na te zijn
uitgebrand heeft zij op 30 november
1994 in de Indische Oceaan een zee
mansgraf gevonden.
F. van Eeldiout, Maassluis
(Advertentie)
"INGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
INDONESISCH
SPECIALITEITEN RESTAURANT
DEWATA
Beeklaan 269 - Den Haag
Tel. 070 - 346 76 97
4
Begrafenis-
en Crematie- Onderneming
Opgericht 1924
ROUWKAMERS
EN ONTVANGKAMERS
AIRCONDITIONED
Kantoren:
Frederik Hendriklaan 7 - Den Haag
Tel. 070 - 355 64 27 (drie lijnen)
