Memories van Soerabajaanse boeaja's
Modevakschool Bandoeng
moessQn
Enkele weken geleden bracht ik
een weekend door bij een van
mijn zonen, om te genieten van
mijn tjoetjoe's.
Het toeval wilde, dat mijn zoon die
bewuste dag mee moest spelen met
een gast-band ergens in Rijswijk.
Toen mijn zoon mij vroeg of ik met
hem mee wilde gaan, stelde ik voor om
na zijn optreden een bezoek te brengen
aan mijn broer. Mijn broer woont in
Den Haag en ikzelf in Oldenzaal en
daarom zien wij elkaar niet zoveel.
Zo gezegd, zo gedaan. Na de voor ons
zo typisch Indische (warme en hartelij
ke) begroeting, nestelden wij ons met
een lekker koud pilsje in de woonkamer.
Ik vroeg aan mijn broer en schoonzus
- wetende dat zij nooit had gerookt en
dat mijn broer enkele jaren geleden
was gestopt - of ik een zwaar shaggie
mocht opsteken.
Hij antwoordde bevestigend maar zei
gelijktijdig dat ik er ook mee moest
stoppen, waarbij mijn zoon - die geluk
kig nooit heeft gerookt - aan mij vroeg
waarom en hoe ik eigenlijk aan het ro
ken ben begonnen.
Voordat ik hem antwoord kon geven,
reageerde mijn broer nogal fel met de
woorden: 'Nou jongen, dat zal jouw
oom eens haarfijn uit de doeken doen.
Als ik er nu, na zoveel jaren aan terug
denk, dan heb ik nog de pest aan jouw
vader.
Zoals je misschien weet, zijn wij in
Soerabaja geboren en getogen en wel in
Tegalsari. Wij kregen, net als zoveel
anderen, nooit zakgeld. Ik had de pech,
dat ik als enige in onze buurt, al heel
jong de gemeenste Chinese, Javaanse
en Madoerese scheldwoorden kon
uiten. Ik was toen een jaar of tien.
En daar ik vijf jaar jonger ben dan
jouw vader en zijn kontjo's, was ik al
tijd de klos. Jouw vader en zijn kontjo's
kwamen als volgt aan het geld voor de
rokerij
In Indonesië hadden praktisch alle hui
zen een voorerf. Langs het voorerf liep
altijd een regengoot. De in- en uitgan
gen van de huizen liepen over deze
goot met een duiker. Deze duikers wa
ren begrensd door muurtjes. Ik moest
dan op zo'n muurtje gaan zitten. Ver
meden werd altijd dat het een muurtje
van ons huis of van een van de huizen
van de anderen was.
Bij ons in Tegalsari woonden ook wel
gestelde Chinese families. Een van hen
had een groot voorerf vol met struiken.
Nu kreeg ik een seintje als er iemand,
ongeacht wie, de straat kwam infietsen.
Jouw vader en zijn kontjo's beoordeel
den dan vanachter de struiken, of de
fietser goed bij kas was, aan de hand
van zijn kleding, zijn fiets, horloge en
dergelijke.
Als de fietser op gehoorafstand was ge
naderd, moest ik de man gaan uitschel
den in het Chinees, Javaans of Neder
lands - afhankelijk van zijn landsaard.
Deed ik dat niet, dan werd ik door
jouw vader en zijn kontjo's gedjitak op
mijn hoofd.
Ik moest dan net zo lang doorgaan met
schelden tot de fietser zo kwaad werd
dat hij van zijn fiets afstapte om mij
een pak slaag te geven.
Op dat moment kwamen jouw vader
en zijn kontjo's uit de struiken, zoge
naamd om voor mij op te komen, en
ze riepen de fietser toe of hij wel durf
de tegen zo'n kleine jongen.
Meestal schrok de man zich rot, omdat
jouw vader en zijn kontjo's hem drei
gend omsingelden. Vervolgens werd er
dan bepaald hoeveel roepiah de fietser
moest betalen om veilig Tegalsari uit te
kunnen komen.
Van dat geld werd gezamenlijk de roke
rij gekocht. Meestal was dat zware
shag, maar als zij goed hadden ge
beurd, werden er sigaretten gekocht.
Ik kan mij de merken nog herinneren:
Kansas en Escort en soms ook kretek
tjap Bentul.
Zo is jouw vader aan het roken begon
nen! Nu weet je, wat een boeaja jouw
vader is geweest! Ik heb nog de pest
aan hem als ik daaraan terugdenk!'
State-of-the-art Jamu
Op deze foto van 19 december 1940 staan de leerlingen van de modevakschool
met hun lerares mevrouw Kühr. De enige bekende is Corrie Thouw, het tweede
meisje van rechts. Wie zijn de andere leerlingen?
Reacties aan: John Schlechter, Jl. Nusa Indah 11/08 Jagil, Prigen, Pasuruan
67157, Jatim, Indonesia.
Tekst: F. Parijs
(Advertentie)
voor lichamelijk en geestelijk welzijn
èn financiële onafhankelijkheid
Despatis
email: despatis@tip.nl
phone: +3 I (0)36 - 532 93
fax/voicemail: 3 I (0)36 - 549 01 70
8
