moessOn
heen meteen een blik over de brede,
bruine rivier en een halve kilometer
verder op de rimboe-achtige overkant.
Opzij en vooral achter het huis gaf het
erf ruimte genoeg. Daar had mijn
moeder voor het eerst een bloemen
tuin. En helemaal achterin stond een
kippenhok, hoog als een fabriekshal.
Na verloop van tijd kwamen een paar
witte konijntjes met rode oogjes dit
verblijf met de lappen delen. We waren
verrukt: zo lief, zo zacht, zo grappig die
roze, beweeglijke neusjes. Tot op een
ochtend de diertjes ontdekt werden,
dood en overladen met rode mieren.
Hoe kon dit zo snel gebeurd zijn en die
stomme lappen hadden nergens last van!
Voorgalerij
Vruchtbomen, manggistan, djeroek
Bali, twee blimbingbomen, een advo
caat en een sawoe, nog twee ramboe-
tans, pisangbomen en een djamboe
bidji, een muskus en een tak van een
djamboe air - die weliswaar in de kam
pong groeide, maar ver over onze pagger
stak (en dus waren de vruchten voor
ons, meenden mijn broertje en ik) -
stonden verspreid over dit terrein.
Bij de sawoeboom liep vanaf de was
plaats een ondiepe goot die de grond
rondom altijd drassig hield. Ideale
begraafplaats voor dode vogeltjes of
vermeend gestorven poppen (van cellu
loid, want dat kon je afwassen) die
daar dan ook geregeld onder natuurge
trouw geweeklaag van 'lahilalah' ter
aarde werden besteld.
Mohammedaanse begrafenisstoeten
zagen wij immers regelmatig voorbij
komen. Ook met Chinees nieuwjaar de
optochten met een woest kronkelende
draak of op andere feestdagen het
bamboe fluitorkest van de Molukse
militairen, bijgelicht door laaiende
fakkels. Van alles kwam langs ons huis
en wij stonden met grote en kleine
vrienden in de voorgalerij dit allemaal
aan te zien. Nu bleek ook het voordeel
van de glazen ruiten, dan hoef je je
niet te verdringen boven aan de trap.
Es gosok
Wij woonden even buiten de eigenlijke
kota. Als ik naar school moest - ik had
toen nog geen fiets - liep ik die hele
lange straat af. Herhaaldelijk werd ik
achterop gereden door vrachtauto's
volgeladen met stinkende karet sheets
die regelrecht uit de rubberbossen
kwamen en nu verscheept moesten
worden. Verderop was de loods, waar
de overlading plaats vond en aldaar
vermengde zich de stank met de sterke,
ranzige zweetlucht van de zwoegende
koelies.
De Chinese toko's waren dan allang
open en in de eerste winkel voorbij ons
huis woonde een vrouw met nog tradi
tioneel afgebonden voetjes in gebor
duurde schoentjes, zo groot als voor
een kind van drie. Daarboven staken
witte sokken onder een wijde, glim
mende broek van zwarte zijde. Bij haar
kocht ik 'goedje': glasachtige minia
tuurtjes die je ook wel in zakjes Icwatji
kon aantreffen: twee stuks voor een
cent die ik van de kokki kreeg,
's Morgens was het nog uit te houden
daar langs die kade, maar 's middags
terugkomend uit school was de hitte
verzengend. Ik kon het moment van
thuis komen, waar een koel glas ajer
djeroek klaar stond, gewoon niet af
wachten en liet me verleiden door de
es gosok kar. O wee, als mijn vader me
dan snapte! Es gosok, es lilin en wat
voor eetbaars er ook langs de straat
verkocht werd, was het allergrootste
taboe.
Tweeënhalf jaar woonden wij in dit
grote huis. Zou het er nog staan? Of
zou het door de rajaps zijn opgegeten?
Met de piano in de voorgalerij waren
ze al aardig bezig. Iedere morgen werd
de aangetroffen boeboek opgeveegd.
Toen kwam de overplaatsing naar Java,
met andere woorden: naar de gecivili
seerde wereld. In zekere zin werd dat
een heel ander leven, waarvan Djambi
op Sumatra eigenlijk al het voorportaal
was geweest
Deze foto is voor de oorlog genomen (circa 1932) toen een groep soldaten van
Magelang op de Boroboedoer was. Op de top een vriend van ons, Jan. Links, in
het midden, kietelt een KNIL-soldaat een beeld.
Ellen Sundah
(Advertentie)
Noveen St. Clara
Belangrijk: Vraag alleen positieve dingen.
Bid 9 dagen het Wees Gegroet bij een
brandende kaars, ook als u er geen zin in
heeft.Vraag 2 dingen die vast onmogelijk
lijken om verhoord te worden en iets wat
u heel erg ter harte gaat. Laat de 9de dag
de kaars geheel opbranden en publiceer
dit bericht. U krijgt wat u vroeg.
Theo
16
