Opgepakt en weggevoerd
moessQn
cfnd(\sc/i
Opbergmappen
moessOn
Reacties aan: F. van Eekhout,
De Put 6, 3143 BN Maasluis,
tel. 010 - 591 68 43.
Bondowoso, maart 1942.
Na de capitulatie van Neder-
lands-lndië gebeurt er in
Bondowoso enige tijd niets,
het leven gaat gewoon door.
Alleen de scholen zijn geslo
ten, zodat we een soort
vakantie hebben. Dan, na het
middageten, klinkt er in de
verte een vreemd geraas dat
steeds luider wordt, het
geluid van stoomwalsen, een
metalig gekletter op asfalt.
Een lange colonne geelbruine
tanks rijdt voorbij, Japanse,
ik herken ze van de plaatjes.
Dan volgen vrachtwagens vol
soldaten.
Een paar dagen later, als ik
Engelse les heb bij mevrouw
De Leeuw, gaat de deur open en
komt de djongos binnen. Hij wenkt:
'Njonja, njonja...'
Zij gaat naar hem toe, maar ik kan
niet verstaan wat er gezegd wordt.
Dan komt mevrouw De Leeuw naar
mij toe en zegt: 'jullie djongos komt je
halen, je moet gauw naar huis, je
moeder heeft het gezegd!'
Ik begrijp er niets van, moet ik nu al
naar huis? We zouden na de les met
jan zijn Marklin-trein gaan spelen,
dat had ik mammie vanochtend nog
verteld!
Buiten staat de djongos op mij te
wachten, fiets aan de hand. Ajo sinjo
Hans, lekas, njonja toenggoe.'
'Ada apa djongos?'
Hij geeft geen antwoord. We fietsen de
helling af, maar voordat we bij de
aloon-aloon rechtsaf moeten richting
Djemberseweg, wijst hij dat we nu af
moeten slaan, een smal weggetje in.
'Di sitoe ada militer Nippon', zegt hij
We komen niet ver! Na honderd meter
staan we opeens voor een Japanse
schildwacht, bajonet op het geweer.
'Hu, Hu!' schreeuwt deze en hij
gebaart dreigend met zijn geweer.
De djongos stapt onmiddellijk af, gaat
naast zijn fiets staan en maakt een
diepe buiging. Ik ben te verbaasd om
iets te doen, maar dan, 'Hu!... Hu!...',
de Japanner wijst met zijn geweer naar
mij.
'Sinjo lekas, kasih hormat!' zegt de
djongos. Ik ga voor de Japanner staan
en kijk hem aan. Is dit de vijand waar
we in de Javazee tegen gevochten
hebben? Ik heb nog nooit voor iemand
gebogen.
Weer: 'Hu!... Hu!' En: 'Sinjo, lekas,
lekas.'
Het klinkt smekend. En dan maak ik
ook maar een buiginkje. Vervolgens
trekt de djongos me snel met zich
mee. Voor de oprijlaan van ons huis
staat weer een schildwacht, hetzelfde
ceremonieel. Ik begrijp er helemaal
niets van. Dan komt mammie naar me
toe hollen met mijn broertje Tom aan
de hand.
'Hansje...' ze slaat haar armen om me
heen, 'de Japanners hebben pappie
opgepakt, zomaar ineens. Hij mocht
niets meenemen, zelfs z'n jasje niet.
Hij kon me nog net zijn sleutels
toegooien. En toen is hij op een vracht
auto weggevoerd! Hoe kan dat nou... hij
is toch dokter, conventie van Genève!
Oh, wat gaan ze met hem doen?'
De Japanners pappie opgepakt? Dat
kan toch niet, dat mag toch niet, hij
heeft niets gedaan, alleen mensen
beter gemaakt, ...nee, ...nee!
Herinneringen komen onweerstaan
baar naar boven als ik de verschrikke
lijke beelden van gedeporteerden uit
Kosovo op het scherm zie komen.
Angst om geliefden, onbeschrijflijk
verdriet om het verlies van familie
leden, absolute rechteloosheid.
Toen zeiden we: dit nooit meer.
Maar het gebeurt weer en op een wijze
die elk begrip tart
AMS/MHS-Soerabaja 1940
Jaarfeest ter afsluiting van het leerjaar
1939-1940 op zaterdag 15 juni 1940
in de Stadstuin te Soerabaja, om tien
over twee (rechts hangt de klok).
Midden op de foto zijn duidelijk enkele
leraren te zien, dezelfde die ook aan
het Gouvernementslyceum les gaven.
Nederland was een maand tevoren
door de Duitsers bezet, wijzelf hadden
toen nog geen idee wat ons nog te
wachten stond.
40
Tekst: Hans van Heil
Voeg alle Moessons van een jaar bij elkaar
d.m.v. onze handige opbergmappen.
Indien u f 27,50 overmaakt op giro 6685
t.n.v. Moesson te Amersfoort, onder
vermelding van Opbergmap. krijgt u z.s.m.
een exemplaar thuisgestuurd.
