Gelezen
Biografie over Pa van der Steur
Tekst: Riny Boeijen
Pa van der Steur (1865-
1945) was 'vader' van 7.000
kinderen in het voormalig
Nederlands-Indië, geboren uit
relaties tussen Nederlandse
militairen en inlandse vrou
wen. Aangezien de kinderen
geen wettige vader hadden,
waren ze gedoemd als halfwe-
zen door het leven te moeten
gaan. Pa van der Steur trok
zich het lot van deze kinderen
aan. Hij gaf ze niet alleen
onderdak, scholing en werk,
maar ook aandacht en liefde.
De burgemeester van 'Pa's'
geboortestad, mr. J.J.H. Pop,
was erg onder de indruk van
het grote aantal kinderen dat
door Johannes van der Steur
is groot gebracht: 'Als je dat
aantal op je laat inwerken,
moet je denken aan een lint
dat reikt van hier tot Indië.'
Biografie leest als een
jongensboek
Poldi Carlos Saueressig heeft
zich tijdens het schrijven van
de biografie over Pa van der
Steur meermalen achter de
oren gekrabd. 'Dit boek lees
je niet zo maar even,' zei
Saueressig toen hij het eerste
exemplaar aan burgemeester
Pop overhandigde. Hij brak
daarmee onbewust een lans
voor zichzelf. Zijn opdracht
bleek aanmerkelijk zwaarder
dan gedacht, gezien de enor
me hoeveelheid materiaal
bestaande uit brieven, knip
sels en documenten, beschik
baar gesteld door het 'Comité
van Bijstand', de 'Stichting Pa
van der Steur in Nederland'
en de heer Ab van der Steur
(beheerder van het familiear
chief) Ook had de auteur
gesprekken met enkele oud-
Steurtjes over hun ervarin
gen. Gaandeweg het boek
raakte Saueressig meer en
meer geboeid door de hoofd
persoon en groeide zijn
respect voor de onbaatzuch
tigheid van 'Pa'. Die betrok
kenheid van de schrijver vindt
de lezer absoluut terug in het
boek. De biografie is erg toe
gankelijk en leesbaar geschre
ven. Geen saaie opsomming
van feiten en wetenswaardig
heden, maar een levensver
haal dat leest als een
jongensboek, zonder dat de
realiteit uit het oog wordt ver-
'Als je tint aantal op je 1
denken aan een lint dat
loren.
Ruim zeventig zwart-wit
foto's verhogen het informa
tieve gehalte en versterken de
tijdgeest waarin het verhaal
zich afspeelt. Saueressig heeft
niet geprobeerd een weten
schappelijke verhandeling te
houden. Dat verklaart ook het
ontbreken van uitgebreide
bronvermeldingen. Niettemin
zullen toekomstige onderzoe
kers deze verwijzingen helaas
moeten missen.
Behalve een uitgebreide
beschrijving van zijn leven en
werk in de Archipel, is ook
aandacht besteed aan de
Haarlemse periode van
Johannes van der Steur. I lij
had een sterke band met zijn
moeder. Als jongetje toonde
(toen nog) Jantje zijn bewon
dering voor moeder Van der
Steur door haar bloemen te
geven; geplukt in het
Kenaupark. Moeder vroeg
hoe hij aan die mooie bloe
men kwam. 'In het park moe
der, er waren er zoveel,'
antwoordde Jantje. 'Dat mag
niet, jongen. De gemeente
heeft de bloemen daar laten
planten ter verfraaiing van de
stad, dus doe dat nooit meer.
aal inwerken, moet je
rei kt van hier tot Inclië'
In de Haarlemmerhout mag
je van de wilde bloemen
zoveel plukken als je wilt... De
Heer heeft zoveel soorten
gegeven, speciaal voor de
arme stadsmensen die geen
tuintje hebben.' Het antwoord
van Jantje van der Steur was
veelzeggend: Oh, dan is God
beter dan de gemeenteraad,
want die zegt: 'Kijken, ruiken
en doorlopen', maar onze
lieve Heer zegt: 'Plukken en
meenemen voor moeders die
geen tuintje hebben'.'
'ik ben er trots op een
Steurtje te zijn
Bij de presentatie van het
boek in de uiterst sfeervolle
17de eeuwse raadszaal van
het stadskantoor van
Haarlem, was ook een van de
oud-Steurtjes aanwezig;
mevrouw Joanna Nelemans-
Stein.
Joanna verbleef van haar vier
de tot haar zeventiende jaar in
het gesticht Oranje-Nassau te
Magelang. Ze raakte niet uit
gepraat over Pa van der
Steur: 'Elke avond stonden
alle kinderen geduldig in de
rij te wachten op een nacht
zoentje van Pa. Net zoals
andere kinderen thuis die wel
een vader en moeder hadden.
Pa was de belangrijkste man
in ons jonge leven, hij was als
een god voor ons.'Joanna
vindt het geweldig dat de bio
grafie verschenen is. Ze vindt
het van belang dat de jongere
generaties weten wat Pa heeft
betekend: 'Het is niet zo maar
een verhaaltje, het is geschie
denis. Daarom ben ik er trots
op een Steurtje te zijn.'
Poldi Carlos Saueressig,
Johannes van der Steur,
een Haarlemse diamant in
de Gordel van Smaragd.
Eigen beheer (ISBN 90-
800869-4-0) 247 blz.,
foto's, paperback, 30,-.
Het boek is verkrijgbaar-
bij I an Stockum Boek
verkopers in Den Haag.
moessQn
Recentelijk is het nieuwe hoek van Poldi Carlos Saueressig ver
schenen over Johannes ('Pa van der Steur; een Haarlemse dia-
mant in de O O) ■del van Smaragd, hen bijzondere biografie over
een bijzonder mens. Saueressig heeft reeds een vijftal boeken op
zijn naam staan, die allemaal een verbinding hebben met het
voormalig Nederlands-Indië; het geboorteland van de auteur.
42
