FOIERIEË
prmEt&EB
«es
Mijn pa had iets met de Barito,
over die rivier Icon hij prachtige
verhalen vertellen. Daarom
geloof ih dat de rivieren van
Borneo - evenals die van
Sumatra - tot de schoonste
meestcriverhen van de natuur
hehoren. Dm het een beetje
moeilijk uit te drukken: a lie
rivieren ademen iets eeuwigs uit
maar deze dwingen respect af
door de onstuitbaarheid, waar
mee ze zich vanaf hun oorsprong
in sierlijke bochten en met woes
te stroomversnellingen naar de
zee werken.
Maar ik geloot' dat ook de mensen, die
zich onder primitieve omstandigheden
aan de oevers van zo'n stroom weten te
handhaven, respect verdienen. Net zo
goed als hun mogelijke verre voorou
ders, naar wiens nalatenschap een
Franse wetenschapper vorig jaar op
zoek ging. In gezelschap van een collega
en een paar Dayakse gidsen en dragers
trok hij de oerwouden van Borneo in
om er grotschilderingen te onderzoeken.
Kroeskaar
Als het even kan zap ik naar National
Geographic of Discovery, want al die
soapseries, schiet-en-knokfïlms, saaie
forums en onnozele geldspelletjes lopen
me de neusgaten uit. Nou is het wel zo
dat ze op die twee kanalen weieens met
herhalingen komen, maar dan nóg zijn
die veel beter te verteren dan wat ze je
op de andere zenders aan ouwe koek
door de strot proberen te drukken. Mag
ik er niet aan denken dat ze straks met
een herhaling van die Big Brother onzin
of nog onzinniger Bus komen. Met
excuses aan de liefhebbers, want ieder
een mag mooi vinden wat ie zelf mooi
vindt. Daarom zapte ik naar
Geographic, toen Nel naar haar weke
lijkse jokeravondje was en ik vrijspel had.
Helaas was ik net iets te laat om het
begin te zien van de documentaire die ze
over de reis van die wetenschappers
hebben gemaakt. Ik viel in de uitzending
op het moment dat ze met lange motor
prauwen de Kapuas opvoeren. Voor
degenen die deze prachtige documentai
re niet hebben gezien: acht dagen deden
ze er over om bij een Dayakkampong in
het midden van dat enorme eiland te
komen. Na een kort oponthoud gingen
ze via een andere kali en verder te voet
over stijgende en dalende kronkelpaadjes
naar de grotten. Wat de wetenschappers
daar ontdekten, bracht hen in vervoe
ring. De vele, op de grotwanden en -pla
fonds goed zichtbare rode en zwarte
afdrukken van handen, waaronder veel
kinderhanden, dierenfiguren, een op een
aap jagende figuur, een soort zon en nog
veel meer prenten leverden het onom
stotelijke bewijs dat daar in een voorhis
torisch verleden mensen hadden
gewoond. Jammer voor de Fransman
was echter dat hij geen verband in die
schilderingen kon ontdekken en de
begeleidende gidsen hem niet verder
konden helpen; al wisten die wel dat in
"V c
de overleveringen gesproken wordt van
mensen met kroeshaar. Wat die
Fransman het voorzichtige vermoeden
deed uitspreken dat er van een verwant
schap met de Aborigines sprake kon
zijn. Ronduit verrukt waren hij en zijn
collega toen in een van de grotten na het
voorzichtig wegvegen van een stoflaag
brokjes houtskool, vuursteen, potscher
ven en zelfs een oortje te voorschijn
kwam dat precies op een van de scher
ven paste. Dat zijn ontdekkingen die
elders vaak genoeg zijn gedaan en nog
worden gedaan, maar je staat er toch
van te kijken als het middenin een
immens, ontoegankelijk oerwoud
gebeurt. Waar de natuur nog ongerept is
en enkele jonge orang-oetans er niet
vandoor gaan, maar vanuit de bomen
onbevangen naar het gedoe van die
vreemde tweebenige wezens blijven kij
ken. Totdat ze er genoeg van hebben en
stoeiend wegslingeren. Met die weten
schappers vraag je je dan af wat voor
mensen daar tientallen eeuwen geleden
hebben geleefd, hoe ze zich staande wis
ten te houden en wat de reden is
geweest van hun verdwijnen.
'Jakkes'
Nel kwam terug van het jokeren toen op
tv het hele team net aan tafel was
gegaan. Draaide die Fransman zich naar
de lens en grapte: 'We hebben een voor
raad rijst voor drie maanden. Maar deze
mensen eten hoofdzakelijk rijst en heb
ben alles in vier dagen op. Dan moeten
we overgaan op cassave, maar daar hou
den ze niet zo van.'
Zat het hele koor op de grond om een
vers pisangblad, waarop een bergketen
van rijst prijkte met nog iets onduidelijks
erbij. Allemaal djongkok en ongegeneerd
met de handen eten natuurlijk, wat voor
Nel voldoende was om te reageren met
een kort maar krachtig: 'Jakkes'.
Kan ze niks aan doen, want ze is in
Limburg geboren en haar vader was een
Hagenaar en haar moeder een Friezin.
Bovendien is ze nog nooit daar geweest.
Bang voor tjitjaks en slangen. Maar ik
kreeg bijna de tranen in mijn ogen van
die eetpartij. Heerlijk toch? Al was het
maar een beetje nasi petjil met een paar
lombok rawits op zo'n kunstig in elkaar
gedraaid stuk pisangblad. Op je blote
kakkies djongkok aan de kant van de
weg onder een kenariboom, en dan eten
met de tengels. Vergeet je je schoon
moeder en de hele wereld. Maar met
z'n allen met de vingers in dezelfde
hoop gaan zitten graaien hoeft voor mij
ook weer niet, eerlijk gezegd.
moessQn
'Jak!
12
