Het lijkt of alles
in beklemming wacht
op een uitbarsting
van geweld
weet wel, dat er met veel enthousiasme aan
begonnen is. Van de resultaten heb ik ver
der niets gehoord. Maar of deze methode
het gehaald heeft of niet, het doet er niet
toe: de bedoeling, het idee is voortreffelijk.
Omdat het immers uitgaat van een vanzelf
sprekende eigenschap van een
christelijk volle naastenliefde.
De 'adoptie' van een paupers
gezin door een societygezin
zou hetzelfde succes kunnen
opleveren.
Zulle een handelwijze zou niet
eens verdienstelijk zijn of
bewondering moeten verdie
nen: zij zou vanzelf moeten
spreken. Maar de opvatting ten aanzien
van zo'n handelwijze is bekend: men is niet
gek! Het is gewoon belachelijk om daaraan
te denken. Generositeit bestaat niet meer,
ongeorganiseerde wel te verstaan. Men
doet zulke dingen in de laatste tijd wat
beschaafder: met liefdadigheidbals en
fancy-fairs. 'A cheque for a kiss', enzo
voort. Vroeger, toen die liefdadigheidsbals
en edelmoedige intekenlijsten nog niet
bestonden, bestond de individuele genero
siteit nog wel. Ik herinner me tenminste uit
mijn jeugd nog wel van die boeken die later
als braaf betiteld werden, waarin het voor
name gezin De Graafï zich steeds het lot
aantrok van Kees de Klompenmaker en de
zijnen.
'Dag Kees. Hoe gaet het?'
Kees tikte beleefd aan zijn petje. 'Bestig
meneer. Ik dank u wel!' En dan verder de
hele raffeldaffel van de aangeboden en
knetterdankbaar geaccepteerde en gesa
voureerde sigaar. En de belofte van de
oude schoenen van de jongeheer Adolf, de
oude gordijntjes, ergens op zolder, et cete
ra, et cetera. Sjongejonge, je jongenshart
liep vol en je verlangde er
toch ook naar bij gelegenheid
de edelman uit te hangen en
zonder baard voor
Sinterklaas te spelen, niet
eens in het jaar, maar zo los
jesweg bij een wandeling
door het dorpje. En als je tot
de armelui behoorde, dan
hoopte je er toch wel op, eens
ook een keertje tegen zo'n
verduiveld sympathieke dokter te lopen,
die je meenam voor een ritje in zijn glan
zende koets. Wie nu een eenvoudig jonge
tje in zijn Buick meeneemt, wordt
aangegeven bij de zedenpolitie! Maar
gelukkig denkt niemand aan zulk een edel
aardige gedachte. Zo'n vuilakje in je
wagen? Pas op voor de luizen!
Het komt trouwens niet voor dat deftige
mensen wandelingen maken door het dorp
(de kampong). Verbeeld je dat je er gesig
naleerd werd. Er is maar een conclusie
mogelijk!
De laatste meneer, die ik het regelmatig
zag doen, was een hoofdadministrateur
van een ondernemingscomplex in Zuid-
Sumatra. Die maakte geregeld zo'n wan
delingetje door de kampong om hier en
daar een praatje aan te knopen. Het was
een echte Amsterdamse jongen en hij
sprak Amsterdams, Hollands, Engels,
Duits, Frans, Maleis, Javaans, Soendanees
en Madoerees. Vloeiend. Hij had op die
wandelingen altijd centen, stuivers en
gobangs in zijn zakken, alsmede losse siga
retten. En hij placht te zeggen: 'Dit is de
goedkoopste talencursus en de goedkoop
ste academische opleiding in de ethnologie,
die er bestaat op de wereld.'
Ook van deze man werden 'natuurlijk'
allerlei verhalen verteld en even natuurlijk
nooit in zijn gezicht. Maar hij zal geweten
hebben dat men dat van hem dacht. Het
liet hem volmaakt onverschillig. Ik zelf heb
ook nooit geweten of die verhalen waar
waren of niet. Maar ik kon ze van hem
accepteren. Ook al zouden op die man een
paar zwarte streepjes zitten, het blanke vel
van zijn mooie levensinstelling was groot
genoeg om ze te kunnen hebben.
Maar dit ras sterft uit. En er komen meer
naaktlopers. Zelfs bij de heropbouw.
Omdat deze opgezet is en uitgevoerd
wordt met een kasboek en een rekenliniaal.
En meer niet!
moessOn
16
